گرگ و میش مسکن در برزخ دلار

آفتاب یزد- گروه صفحه آخر: اوایل امسال بود که رشد 275 درصدی نرخ ارز، شوک بزرگی را به بخش مسکن وارد کرد و در واقع 74 درصد قیمت آن را رشد داشت که در نتیجه بنا به اذعان کارشناسان ، با این رشد قیمت ، خرید مسکن تقریبا خارج از توان خانوارها ارزیابی شده است. به طوری که وام های مسکن و برگه های اوراق آن هم کمک چندان زیادی به کسانی که مشتاق صاحبخانه شدن هستند، نمی کند.از هفته گذشته تاکنون قیمت دلار تا حد زیادی کاهش یافته است و بنا به گفته رسانه‌ها مردم در حال فروش دلارهای خانگی به بانک ها و صرافی ها هستند. حال ممکن است این سوال پیش بیاید که اگر بخش زیادی از مردم دلارهای خانگی خود را به ریال تبدیل کنند، نقدینگی حاصل از این موضوع را به کدام سمت سرازیر می کنند؟

>افزایش جاذبه مسکن پس از دلار؟!
نخستین پس لرزه‌های کاهش قیمت دلار گریبان خودرو و طلا را گرفت و عملا خرید و فروش در این بخش ها با ریزش روبرو شد. اما اتفاقی که در این چند روز رخ داد این بود که در بخش مسکن یک بلاتکلیفی مشاهده شده است و تقریبا خرید و فروش مسکن کماکان معطل وقوع اتفاقات بعدی است.یکی از مشاوران املاکی در منطقه شرق تهران می گوید: همیشه بعد از افت بازارهای ارز و طلا سرمایه‌ها عملا وارد مسکن می‌شود. یعنی وقتی دلار و سکه جذابیت خود را از دست می دهند ناگهان به سمت بخش مسکن سرازیر می شوند.


وی می گوید : این اصلا اتفاق خوشایندی حتی برای ما املاکی ها نیست چون هرچقدر
قیمت ها بالاتر رود توان خرید اقشار مصرف‌کننده کاهش می یابد .این مشاور املاکی می افزاید: ما طی این چند روز که با کاهش قیمت دلار روبرو بودیم کاهش قیمت محسوسی در بخش مسکن نداشتیم چون رفتار فروشنده و خریدار در چنین حالت هایی معمولا مکث و تعلل است تا ببینند وضعیت چه می شود. به این معنی که فروشنده دست نگاه می دارد، اما گاهی نیز ممکن است چون خریدار تحلیل درستی از بازار ندارد برای خرید اقدام می کند البته اگر فروشنده پایه کار باشد و جلو بیاید.یک فعال دیگر حوزه املاک در خصوص وضعیت گرگ و میش حاکم بر وضعیت مسکن پس از افت دلار می گوید: ما در این شرایط با یک وضعیت دوسویه روبرو هستیم .نوید رستمی می گوید: هر گاه دلار گران شده مسکن هم گران شده اما با افت قیمت دلار این خطر هم وجود دارد که ریال های ناشی از تبدیل دلار بر اثر سرگردانی ناگهان سر از بازار مسکن در آورد ، در نتیجه وقتی تقاضای مسکن بالا برود قیمت هم بالا می رود که امیدواریم چنین اتفاقی نیفتد. وی می افزاید: تا الان شاید طبقه متوسط می توانست با گرفتن وام ملک خریداری کند، اما افزایش بیشتر قیمت مسکن بیش از حد فعلی، خطر ناتوانی طبقه متوسط را نیز در امر خرید ملک بیشتر می کند.

> یک خطر نسبتا جدی
در کنار اظهارنظر این فعالان ملکی، کارشناسان اقتصادی هم دیدگاه های احتیاط آمیزی در خصوص آینده بازار مسکن دارند . حامد رشاد کارشناس تحلیل بازار مسکن معتقد است اگر کاهش قیمت دلار ادامه یابد و عملا و در دنیای واقع، این کاهش، پایدار و ملموس باشد، افت قیمت در بخش مسکن اجتناب ناپذیر خواهد بود.با این حال عضو کمیسیون عمران مجلس خطر سرازیر شدن نقدینگی به سمت مسکن را غیرمحتمل نمی داند . یارمحمدی می گوید: به نظر من در شرایط کنونی با توجه به وضعیت کشور، قیمت مسکن در ماه های آتی مقداری افزایش خواهد داشت، اما این افزایش مانند یک سال گذشته چشمگیر نخواهد بود.این نماینده مجلس تصریح کرد:‌ به نظر می رسد با افزایش ریسک اقتصادی و سرمایه‌گذاری در بازار ارز، سرمایه های در دست مردم به بازارهای دیگر از جمله حوزه مسکن سرازیر شود، از این رو احتمال می رود با افزایش عرضه و تقاضا، نرخ مسکن نیز با افزایش چشمگیری مواجه شود.این اظهارنظرها در حالی است که به باور بسیاری از کارشناسان به نظر می رسد حوزه مسکن دیگر تحمل و کشش افزایش قیمت بیش از سطح فعلی را نداشته باشد. مدیر کل اقتصادی بانک مرکزی هم با بیان اینکه قیمت تمام شده مسکن به شدت در حال افزایش است گفته : با این بی‌ثباتی، باید راهکاری بیندیشیم.راهکاری که کرمی در این خصوص ارائه می دهد هم تا قدری احتیاط آمیز است. او می‌گوید: شاید ساده‌ترین راه این باشد که تسهیلات را دوباره فعال کنیم، اما در شرایط فعلی با وجود افزایش حجم نقدینگی، با تنگناهای بخش تولید روبرو هستیم و در صورتی که این تناسب به هم بخورد، افزایش قیمت‌ها اجتناب‌ناپذیر است.

>وضعیت مصرف کننده و متقاضی مسکن
اما واقعیت این است که قدرت خرید مصرف کننده واقعی در بخش مسکن به شدت پایین است و راهکارهای شعاری و موقتی همچون مسکن ارزان قیمت هم راه به جایی نمی برد. وقتی در سال 95 مسکن تقریبا از حالت رکود خارج شد و خرید و فروش ها شتاب بیشتری گرفت در سال بعد یعنی 96 رشد قیمت 9 درصد و در سال 97 این رشد به عدد غیرقابل باور 74 درصد رسید .این گونه تحولات در بازار مسکن در حالی است که طبق آمارهای رسمی حدود دو و نیم میلیون مسکن مازاد و خالی( شاید احتکار شده) وجود دارد که از دسترس متقاضیان واقعی دور است و تنها راهکار این است که دولت، بسته حمایتی جامع از تولیدکنندگان مسکن را در نظر داشته باشد.نکته حائز اهمیت در خصوص تحولات چند روز اخیر تلاش برای استیضاح آخوندی است که برخی معتقدند سیاست های او در ایجاد بی‌تعادلی در بخش مسکن موثر بوده است. مخالفان آخوندی می‌گویند: برای جلوگیری از افزایش سوداگری در بخش مسکن، به مدیریت متمرکز نیاز است، ولی باید گزینه‌ای برای وزارت مسکن در نظر گرفته شود که بتواند این حوزه را به خوبی مدیریت کند.در شرایط فعلی که لااقل بحث کاهش قیمت ارز به لحاظ روانی تا حدی توانسته جامعه را تحت تاثیر قرار دهد اگر تولید مسکن متوقف شود یا به اندازه کافی نباشد احتمال اینکه با کاهش قیمت دلار بتوان به کاهش قیمت مسکن امید داشت، وجود ندارد.