روزنامه وطن امروز
1397/07/24
در جست‌وجوی جسد خاشقجی
گروه بین‌الملل: در حالی‌که 2 هفته از ناپدید شدن مرموز خاشقجی می‌گذرد، پادشاه سعودی برای نخستین‌بار درباره این موضوع واکنش نشان داد و با رئیس‌جمهور ترکیه گفت‌وگو کرد. سلمان بن‌عبدالعزیز یکشنبه‌شب در تماس تلفنی با رجب طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه درباره مفقود شدن این روزنامهنگار منتقد گفت‌وگو کرده است. بر اساس بیانیه‌ای که در خبرگزاری دولتی عربستان سعودی (واس) منتشر شده، این تماس به ابتکار سلمان برقرار شده و او طی آن از اردوغان به دلیل «استقبال از طرح پادشاهی سعودی برای ایجاد یک کارگروه مشترک برای بحث درباره مفقود شدن جمال خاشقجی، تبعه سعودی، تشکر کرده است». از سوی دیگر، خالد الحمیدان، رئیس سازمان اطلاعات عربستان سعودی، روز گذشته وارد ترکیه شد. او در این سفر با مقامات این کشور درباره پرونده ناپدید شدن جمال خاشقجی، روزنامهنگار عربستانی در استانبول، گفت‌وگو کرده است. این سفر 2 روز پس از سفر هیأت سعودی به استانبول برای مشارکت در تحقیقات مربوط به این پرونده انجام میشود که خالد الفیصل، امیر منطقه مکه مکرمه هم عضو آن بود. سرنوشت خاشقجی جنجال زیادی به پا کرده و ترکیه از عربستان خواسته است در این زمینه همکاری کرده و شواهدی دال بر خروج خاشقجی از کنسولگری‌اش ارائه کند. گزارش‌ها حاکی است که کنسولگری عربستان سعودی در استانبول عصر دوشنبه تحت بازرسی قرار گرفت. این بازرسی به‌طور مشترک توسط ترکیه و عربستان سعودی انجام شده است.بحران اقتصادی عربستان
در حالی که چهره‌های اقتصادی مطرح دنیا، شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری جهانی و حتی رسانه‌های بزرگ بین‌المللی یکی پس از دیگری از حضور در «کنفرانس اقتصادی ریاض» که هفته آینده برگزار میشود، امتناع می‌کنند، شاخص بهای سهام در بورس عربستان سقوط کرد. طبق این گزارش، بورس و سهام‌های سعودی فقط در روز یکشنبه به میزان ۳۳ میلیارد دلار خسارت داشت. سقوط این روزهای سهام بورس در عربستان که به گفته تحلیلگران، از سال 2014 بی‌سابقه گزارش شده است در کنار تحریم اجلاس داووس کویر نه‌تنها تحقق شعار محمد بن‌سلمان، ولیعهد مبنی بر تحقق «عربستانی غیرمتکی به نفت در سال 2030 » را با مشکلاتی دور از انتظار این شاهزاده قدرت‌طلب مواجه کرده است، بلکه حکایت از آن دارد که اقتصاد عربستان در شرایطی از تزلزل قرار دارد که با اندک تحریمهای غربی به کما می‌رود.
تهدید رئیس‌جمهور آمریکا و دیگر مقام‌های ارشد کاخ سفید به اعمال اشد مجازات علیه ریاض، در صورت ثابت شدن مداخله آن در جنایت قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد، سعودی‌ها را در تنگنایی بی‌سابقه قرار داده است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا شنبه تحت فشار رسانه‌ها و در پاسخ به سوالات متعددی که از او درباره واکنش آمریکا به قتل احتمالی خاشقجی پرسیده شد، گفت در صورتی‌که ثابت شود سعودی‌ها واقعا چنین کاری کرده‌اند، «مجازات سختی» در انتظار آنهاست. وی با این حال تصریح کرد که او به دنبال توقف فروش سلاح به عربستان نخواهد بود. لری کودلو که ریاست شورای ملی اقتصادی دولت آمریکا را در اختیار دارد نیز در گفت‌وگو با شبکه «فاکس‌نیوز ساندی» گفت: «اگر دریابیم که واقعا سعودی‌ها دخیل بوده‌اند، او (ترامپ) تصمیم خواهد گرفت که چه اقدامی مناسب است. الان این را نمی‌دانم. شاید فعلا هیچکس نداند. اما حرف‌های او را جدی بگیرید، اگر سعودی‌ها نقشی داشته باشند و اگر خاشقجی کشته شده یا آسیب‌دیده باشد یا هر اتفاق بد دیگری افتاده باشد، او وارد عمل خواهد شد. این راهبرد او بوده. چیزی که می‌گوید را باور کنید». در مقابل، سعودی‌ها برای مقابله با این تهدیدها و تحریمهای بین‌المللی، تلاش می‌کنند بازار سرمایه‌‌ای و انرژی عربستان را بزرگ‌تر جلوه داده و درباره عواقب و پیامدهای جهانی و منطقه‌ای تحریم آن هشدار بدهند. شبکه تلویزیونی العربیه در گزارشی به نقل از یک مقام سعودی، مدعی شد که ریاض هر نوع تهدید اقتصادی یا سیاسی را رد می‌کند و اعمال تحریمهای اقتصادی علیه عربستان بر اقتصاد جهانی تاثیر خواهد گذاشت. العربیه در ادامه افزود، عربستان روزانه 10 میلیون و 700 هزار بشکه نفت تولید می‌کند و یک میلیون و 300 هزار بشکه ظرفیت مازاد دارد. جهان به این ظرفیت مازاد عربستان برای جبران هر نوع کمبود در عرضه نفت، وابسته است. تولید نفت در عربستان 12 درصد تولید نفت در جهان را تشکیل می‌دهد. عربستان نقش مهمی در اقتصاد منطقه دارد و کاهش رشد اقتصادی آن در سال 2016 تاثیر منفی بر رشد اقتصادی همه منطقه داشت و بر تصمیم بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی برای سرمایه‌گذاری در منطقه تاثیر گذاشت. ترکی بن‌عبدالله الدخیل، مدیر العربیه نیز در یادداشتی به گزینه‌های محتمل ریاض برابر تحریمهای آمریکا از جمله نفت 200 دلاری، استفاده از ارزهای دیگر به‌جای دلار و تغییر رویکرد در قبال ایران اشاره کرد. این روزنامهنگار مطرح سعودی در یادداشتی در این زمینه نوشت: «اعمال تحریم‌ها بر ریاض، سناریوهای فاجعه‌باری را ایجاد می‌کند که بیش از آنکه به اقتصاد عربستان آسیب بزند، اقتصاد ایالات متحده را متضرر می‌کند». در هفته‌های گذشته ترامپ بارها از بالا رفتن قیمت نفت که عاملی مهم در انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکاست، انتقاد کرده و از کشورهای عرب متحد آمریکا خواسته با افزایش تولید نفت، قیمت را در بازارهای جهانی کاهش دهند. الدخیل همین مسأله را به عنوان ابزاری برای فشار به واشنگتن معرفی کرده و نوشته است: «اگر تحریمهای آمریکا علیه عربستان سعودی تحمیل شود، با یک فاجعه اقتصادی مواجه خواهیم بود که به تمام دنیا ضربه می‌زند. ریاض پایتخت نفت است و ضربه زدن به آن تولید نفت را قبل از هرگونه کالای حیاتی دیگر تحت تاثیر قرار خواهد داد. این امر منجر به ناتوانی عربستان سعودی در تولید 5/7 میلیون بشکه نفت خواهد شد. اگر نفت 80 دلاری دونالد ترامپ را خشمگین می‌کند، هیچکس نباید امکان افزایش قیمت نفت به 100 یا 200 دلار یا حتی 2 برابر آن را منکر شود». این مقام ارشد شبکه العربیه سپس تلویحا غرب را به گسترش حملات تروریستی تهدید کرده و مدعی شده است: «عربستان با توجه به جایگاه و اهمیت جغرافیایی‌اش رهبر جهان اسلام است. احتمالا تبادل اطلاعات موثق بین ریاض، آمریکا و کشورهای غربی که به اذعان مقام‌های ارشد غربی به حفظ جان میلیون‌ها غربی کمک کرده، به تاریخ بپیوندد». توئیت‌نویس‌های برجسته سعودی نیز برخی واکنش‌های احتمالی سعودی را مطرح کردند و در بیانیه رسمی سعودی‌ها آمده است که واکنش‌های عربستان قاطعانه‌تر خواهد بود و از قدرت اقتصادی و مالی به عنوان سلاحی استفاده خواهد کرد. این توئیت‌نویسان گفتند ممکن است عربستان برای خریداری تسلیحات، به روسیه و چین روی آورد و چه‌بسا، اقداماتی فراتر از آن انجام دهد و با ایران مصالحه کند و در برابر آمریکا و کشورهای غربی، با ایران ائتلاف تشکیل دهد. اما سعودی‌ها در این شاخ و شانه کشیدن‌ها از این موضوع مهم غافل شدند که دونالد ترامپ، همپیمان سیری‌ناپذیر ریاض، از ابزار متعددی برای غارت کردن ثروت سعودی‌ها آن هم به عنوان بخشی از مجازات استفاده خواهد کرد. تحلیلگران تأکید دارند ترامپ به این نتیجه رسیده است که بر اثر انتشار گسترده اخبار در رسانه‌های آمریکا درباره ربوده شدن خاشقجی، افکار عمومی آمریکا اکنون با شوک مواجه شده است. به همین علت ترامپ می‌خواهد از شوک ایجاد شده در افکار عمومی که با خشم همراه است، در راستای منافع انتخاباتی خود استفاده کند و همچون فرد قدرتمندی که در مجازات مسؤولان این جنایت تردید نمی‌کند، دیده شود، لذا گفته میشود درباره برخی اقدامات توافق شده است که در صورت اثبات دست داشتن سعودی در این جنایت، اجرایی شود. بعید نیست از جمله این اقدامات، بلوکه کردن اموال، سپرده‌ها و سرمایه‌گذاری‌های سعودی در آمریکا باشد که دست‌کم بیش از 2 تریلیون دلار است.
سارا لیا ویتسون، مدیر منطقه غرب آسیا در دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید: پیغام محمد بن‌سلمان برای سعودی‌ها روشن است: «من صدای شما را خفه می‌کنم، مهم نیست که کجا باشید و برای این کار، من باید چه قوانینی را نقض کنم». درباره ناپدید شدن جمال خاشقجی یک تحقیق بین‌المللی نیاز است، تحقیقی که احتمالا نظارت آن بر عهده سازمان ملل متحد باشد. در آمریکا هم باید درباره این موضوع تحقیق شود که آیا سعودی‌ها با هزینه کردن منابع مالی به نفع خانواده ترامپ، از جمله هزینه‌هایی از قبیل پرداخت 270 هزار دلار در اوایل سال ۲۰۱۷ توسط یک شرکت لابی‌گر برای عربستان‌سعودی در هتل ترامپ در واشنگتن، در دولت او صاحب نفوذ شده‌اند.
واشنگتن‌پست گزارش داده که میزان رزرو‌های هتل ترامپ در شیکاگو از نیمه اول سال ۲۰۱۶ تا نیمه اول سال جاری ۱۶۹ درصد افزایش یافته و مدیر هتل ترامپ در نیویورک به سرمایه‌گذاران گفته بخشی از این افزایش درآمد به دلیل سفر «دقیقه نودی ولیعهد عربستان‌سعودی به نیویورک» بوده است. «اخراج سفرای عربستان‌سعودی، توقف فروش تسلیحات و تحریم مقام‌های مسؤول» در ماجرای ناپدید شدن جمال خاشقجی از جمله اقداماتی باید باشد که آمریکا و غرب برای مقابله با محمد بن‌سلمان اتخاذ کنند. اگر عربستان‌سعودی نتواند نشان دهد که جمال صحیح و سالم است، کشورهای عضو ناتو هم باید مشترکا سفرای سعودی را اخراج کنند و فروش سلاح به این کشور را به تعلیق درآورند. آمریکا باید تحت قانون ماگنیتسکی شروع به تحقیق کند و آماده اعمال تحریم‌ها علیه مقام‌های سعودی از قبیل خود محمد بن‌سلمان باشد بیانیه مشترک غربی‌ها درباره سرنوشت خاشقجی
لندن، پاریس و برلین یکشنبه در بیانیه‌ای با وخیم نامیدن گزارش‌های مربوط به قتل روزنامهنگار منتقد بن‌سلمان، خواهان تحقیقات جدی در این‌باره شدند. این دولت‌ها تأکید کردند که این ماجرا را کاملا وخیم می‌دانند و در راستای دفاع از حقوق بشر باید روشن شود که این روزنامهنگار چه سرنوشتی یافته است. جرمی هانت، وزیر خارجه انگلیس، یکی از 3 امضا‌کننده این بیانیه مشترک گفت اگر گزارش‌هایی که درباره سرنوشت خاشقجی منتشر شده درست باشد، باید به آن واکنش مناسب نشان داد. از سوی دیگر، بیانیه تروئیکای اروپایی از تلاش‌های مشترک ترکیه و عربستان برای روشن شدن این ماجرا استقبال کرده و دولت ریاض را به دادن همه اطلاعات لازم فرا خوانده است. همزمان، حزب کارگر انگلیس روز یکشنبه خواهان آن شد که فروش جنگ‌افزار ساخت این کشور به ارتش سعودی متوقف شود. باید گفت این وضعیت بر زخم عربستان سعودی نمک بیشتری می‌پاشد و چه‌بسا، دستیابی عربستان به قرارداد‌های تسلیحاتی را دشوارتر خواهد کرد که بر جنگ در یمن تاثیر منفی می‌گذارد؛ بویژه اگر آمریکا و کشورهای اروپایی پوشش امنیتی و حمایتی خود را از عربستان بردارند و نشانه‌ها حاکی از این موضوع است.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
