روزنامه جهان صنعت
1397/08/24
ضرورت اصلاحات نهادی
محمد هدایتی - در سال‌های اخیر همواره یک پرسش در فضای سیاسی و اجتماعی کشور مطرح بوده است؛ سهم مدیریت یا به عبارت بهتر سوءمدیریت داخلی در وخامت اوضاع تا چه حد بوده است؟ همگان تردید ندارند که تحریم‌های بین‌المللی فشار را بر دولت و جامعه افزایش داده است. اما جایگاه سوءمدیریت کجاست؟ در اواخر دولت احمدی‌نژاد و زمانی که احساس می‌شد عنان کار از دست دولت خارج شده، خیلی‌ها باور داشتند که اگرچه فشارهای خارجی هست اما آنچه کشور را بیشتر تهدید می‌کند تصمیمات دولت و نهادهای تاثیرگذار است. حالا با شروع مجدد تحریم‌ها که همه می‌دانیم بر اقتصاد و زندگی روزمره مردم فشار وارد خواهند کرد، این پرسش بار دیگر مطرح میشود.برای پاسخ به این پرسش بررسی چند مورد مشخص به ما کمک خواهد کرد؛ چند موردی که نشان می‌دهد مساله اصلی ما نه لزوما تحریم‌ها که نوعی وضعیت «مات»شدگی در عرصه داخلی است. اصطلاح مات‌شدگی را جان فوران در کتاب «مقاومت شکننده» درباره شرایط ایران در اواخر دوره قاجار به کار می‌برد. این شرایط چه بود: فشارهای وارد‌شده از جانب کشورهای خارجی و نوعی نزاع میان گروه‌های سیاسی داخلی که عملا امکان اتخاذ هر نوع تصمیم اساسی برای برون‌رفت از شرایط را سلب کرده بود. در وضعیت مات‌شدگی نیروها دائما در حال خنثی کردن یکدیگر هستند، تصمیمات به سختی اتخاذ می‌شوند و نوعی تصلب بر همه ارکان مستولی است.
مورد شهرداری تهران یک نمونه مشخص است از این وضعیت. شهرداری تهران تنها پس از یک سال از آغاز به کار شورای جدید هنوز رنگ آرامش به خود ندیده است. دومین شهردار منتخب این شوراها هم رفت و حالا شهردار جدید انتخاب شده است، پروسه‌ای سهمگین که لابی‌های بسیار می‌طلبد و تاییدیه گروه‌ها و نهادهای مختلف را. مساله اما این است که احتمالا شهردار جدید هم با این چالش‌ها مواجه خواهد شد و هیچ بعید نیست که او هم خیلی سریع کنار رود. آرایش نیروهای سیاسی در نهادهای مختلف عملا امکان فعالیت را سلب کرده است، به خصوص در جایی مثل شهرداری تهران که جاذبه‌های ملی و تبلیغاتی فراوان دارد.مثال دیگر وضعیت دولت است. تغییرات کابینه در یک سال اخیر در تاریخ معاصر ایران بی‌سابقه است. در واقع هنوز قرار نگرفته است. موارد جالب و عجیب در این میان هم کم نیست مثل وزیری که از یک وزارتخانه کنار می‌رود و پس از مدتی از وزارتخانه دیگری سر بر‌می‌آورد. به قدری این چندگانگی نیروها در ساختار سیاسی ایران مساله‌دار شده است که حتی تشکیل یک کابینه هم با چالش‌های بیش از حد مواجه میشود. همه اینها در شرایطی است که سایه فشار و تهدید خارجی هم بر سر دولت و جامعه قرار دارد.نمونه دیگر لایحه مربوط به FATF است؛ لایحه‌ای که از زمان ارسالش چندماه می‌گذرد اما هنوز به تصویب نهایی نرسیده است. این لایحه ابتدا در کمیسیون‌های مختلف مجلس بررسی شد، سپس به تصویب مجلس رسید، به شورای نگهبان رفت، در فرآیندی زمانبر شورای نگهبان اشکالاتی به آن وارد کرده و حالا باید در مجمع تشخیص مصلحت نظام بررسی شود. می‌بینیم که اساسا فرآیند تصمیم‌گیری در ساختار نهادی بسیار پیچیده شده است و با مقتضیات مدیریتی نوین سازگاری ندارد. این مساله زمانی حاد میشود که بپذیریم به لحاظ اقتصادی و سیاسی در شرایط سختی هستیم و نیازمند اتخاذ تصمیماتی سریع‌تر.ما پیش از مواجهه با تهدید خارجی باید بازاندیشی در رویه‌های موجود در کشور داشته باشیم. به اصلاحات ساختاری و نهادی به ویژه در نظام تصمیم‌گیری نیازمندیم. این وضعیت کار مقابله با فشار خارجی را دشوارتر و اثرات آنها را هم تشدید می‌کند.
hedayati.mohammad@yahoo.com
سایر اخبار این روزنامه
مشکلات اقتصادی حل خواهد شد
ظریف به مجلس احضار شد
مهلت ۴۵ روزه آمریکا و سردرگمی عراق برای خرید برق از ایران؛
سلطان سکه و همدستش اعدام شدند
نمایشگاه بغداد جایگزین نمایشگاه پاریس
جنگ سرد تمام‌عیار
مهره خاکستری شطرنج واگذاری سرخابی‌ها
دستور برکناری رییس فدراسیون فوتبال صادر شد
کاش یک ماداگاسکاری بودم!
درجست و جو ی رفاه معیشتی
وزیر «صمت» با چه سیاستی خودروسازان را متعهد می‌کند
پیمانکاران پروژه‌های عمرانی دولت را به فسخ قراردادها تهدید کردند؛
ضرورت اصلاحات نهادی
استعفای وزیر دفاع اسراییل پس از آتش‌بس در غزه
فارن‌پالسی بر اساس آرشیو ادعایی اسراییل گزارش داد
شهرداری تهران گرفتار سیاست‌زدگی
روحانی با استعفای مسعود نیلی موافقت کرد
