تصمیم قطر برای خروج از سازمان کشورهای صادرکننده نفت

گروه انرژی‌- تنها دو روز تا اجلاس بعدی اوپک و غیر‌اوپک مانده است و حالا این کارتل علاوه بر میزان تولید، با چالش جدیدی مواجه شده و آن خروج قطر از اوپک است .
به گفته کارشناسان با نگاهی به وضعیت تولید نفت و گاز این کشور می‌توان گفت هر چند این کشور سهم قابل توجهی در تولید نفت ندارد، اما با توجه به حساسیت بالای بازار نفت و همچنین تحریم نفت ایران، خروج این کشور از اوپک بر قیمت‌ها بی‌تاثیر نخواهد بود.
قطر اعلام کرده است: از ابتدای ژانویه ۲۰۱۹ (۱۱دی) از اوپک خارج می‌شود و این تصمیم در راستای راهبرد طولانی‌مدت دوحه برای بهبود نقش بین‌المللی این کشور صورت می‌گیرد.
این در حالی است که رییس دفتر مطالعات انرژی وین با بیان اینکه دولت قطر هنوز نامه‌ای رسمی دال بر خروج از اوپک به دبیرخانه این سازمان ارسال نکرده است، گفت: خروج قطر می‌تواند زمینه‌ساز اضمحلال اوپک شود.


وی با اشاره به تیرگی روابط قطر و عربستان اظهار داشت: این دو کشور سابقه اختلافات طولانی دارند، به طوری که عربستان طی ۱۸ ماه گذشته قطر را بایکوت کرده است در نتیجه قطر در شرایط سختی قرار گرفته است.
به گفته این کارشناس بین‌الملل نفت، قطر خود را عربستان گازی می‌داند و برایش دشوار است تا زیر فشار سعودی‌ها باشد. البته حتما باید تا اجلاس 6 دسامبر اوپک صبر کرد‌. شاید لازم باشد جمهوری اسلامی ایران برای ماندن قطر در اوپک میانجی‌گری کند.
رییس دفتر مطالعات انرژی وین با تاکید بر اینکه قطعا ایران مایل نیست قطر را در اوپک از دست بدهد، تصریح کرد: قطر ۵٧ سال عضو اوپک بوده است، اما خروج این کشور از اوپک به معنای ایجاد جایگاهی برای یک تولیدکننده دیگر نیست.
برکشلی با اعلام اینکه بی‌شک خروج قطر از اوپک متاثر از اختلافات این کشور با عربستان است، افزود: هنوز برای جمع‌بندی و اظهار‌نظر زود است، ولی در هر صورت باید صبر کرد. به طور کلی تصمیم قطر برای خروج از اوپک عجولانه است و می‌تواند زمینه اضمحلال سازمان اوپک را فراهم سازد.
وی با اشاره به اینکه دولت قطر گفته خروج این کشور از اوپک تصمیم استراتژیک و فنی بوده است، توضیح داد: دقیقا مشخص نیست که قطر چه خواسته و هدفی از این اقدام دارد، اما به هر حال این تصمیم قطر بر پیچیدگی اجلاس 6 دسامبر مولفه جدیدی وارد کرد.
کارشناسان معتقدند نتیجه اجلاس 175 اوپک که روزهای پنجشنبه و جمعه این هفته در وین برگزار می‌شود می‌تواند سرنوشت قیمت جهانی نفت در سال آینده را رقم بزند.
افزایش عرضه و کاهش شدید قیمت نفت خام موجب نگرانی کشورهای تولیدکننده شده است و شنیده‌ها از توافق اولیه ‌ولادیمیر پوتین‌ و ‌محمد بن‌سلمان‌ در جهت از‌سرگیری دوباره توافق کاهش عرضه نفت به بازار خبر می‌دهند.
گذشته از حمایت تمام و کمال مسکو از ریاض در قضیه خاشقجی، بسیاری از تحلیلگران دلیل برخورد گرم و گفت‌وگوی طولانی این دو مقام درنشست «جی‌20» را در موضوع انرژی و نگرانی از کاهش شدید قیمت نفت ارزیابی کرده‌اند.واقعیت آن است که قیمت نفت در چند هفته اخیر بیشترین افت را در طول چند ماه اخیر داشت.
در کمتر از یک ماه گذشته کاهش حدود 30 درصدی برای قیمت نفت خام رخ داده است به گونه‌ای که قیمت هر بشکه نفت برنت به 59 دلار و نفت وست تگزاس اینترمدییت به حدود 50 دلار رسیده است. هر بشکه از سبد نفتی اوپک نیز در طول هفته جاری حدود 58 دلار معامله شد.
تنها در ماه نوامبر قیمت نفت حدود 22 درصد نسبت به ماه قبل افت داشته است. یکی از دلایل مهم در کاهش شدید قیمت نفت خام افزایش عرضه به بازار و ثبات تقاضا ارزیابی شده است. از یک سو آینده رشد اقتصادی جهان به اندازه‌ای نیست که نویدبخش افزایش تقاضا در آینده نزدیک باشد. از طرف دیگر چین به عنوان بزرگ‌ترین خریدار و مصرف‌کننده نفت خام هم نسبت به آینده و رشد اقتصادی بالا امیدوار نیست و از هم‌اکنون نشانه‌هایی از کاهش رشد صنعتی این کشور به دلیل تنش و جنگ تجاری پکن با واشنگتن پدیدار شده ا ست.
این در حالی است که آمریکا تولید نفت خود را به حداکثر رسانده و توانسته با افزایش فعالیت‌های استخراج نفت در حوزه‌های رسوبی بر میزان تولید نفت‌های غیرمتعارف یا شیل نفت به شدت اضافه کند و رکوردی تازه را در زمینه تولید نفت به ثبت برساند. عربستان سعودی نیز به دلیل مسائل سیاسی و اقتصادی و به ویژه در راستای همکاری با واشنگتن در زمینه اجرای سیاست‌های تحریمی علیه ایران تولید نفت خود را به شدت افزایش داده است.
روسیه نیز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت در جهان هم با کنار گذاشتن توافق کاهش عرضه، با حداکثر توان به عرضه نفت می‌پردازد. همه این مسائل درحالی اتفاق می‌افتد که هنوز ایران به فروش نفت خود ادامه می‌دهد.به نوشته ‌بلومبرگ‌ ایالات متحده آمریکا 30 نوامبر رکورد جدیدی را در تولید نفت به ثبت رساند و روزانه 11 میلیون و 475 هزار بشکه نفت تولید کرد. این میزان تولید 428 هزار بشکه بیشتر از برآورد هفتگی است که پیش از این برای آمریکا عنوان می‌شد. گفته می‌شود عربستان سعودی نیز روزانه 7/10 میلیون بشکه نفت تولید می‌کند که نزدیک به یک میلیون بشکه نسبت به ماه‌های ابتدایی سال 2018 و زمان اجرای توافق کاهش عرضه بیشتر است.
تلاش برای مقابله با سونامی عرضه
از نوع برخورد پوتین و بن‌سلمان در آرژانتین چنین برمی‌آید که هر دو کشور که به واسطه سقوط حدود 20 دلاری قیمت هر بشکه نفت دچار ضررهای هنگفت بودجه‌ای شده‌اند چاره را در اجرای دوباره توافق کاهش عرضه از سوی اعضای اوپک و غیراوپکی جست‌وجو کنند.
رسانه‌های جهان اکنون خبر می‌دهند بن‌سلمان و پوتین در روز اول دسامبر در نشستی بر سر به‌روزرسانی و اجرای دوباره توافق کاهش تولید برای بهبود قیمت‌ها در بازار انرژی به توافق رسیدند. به نوشته تارنمای خبری Channe- NewsAsia اگرچه هنوز زمان دقیقی برای اجرای این توافق تعیین نشده است اما بازارهای مالی انتظار دارند مقدمات این امر تا نشست هفته آینده اعضای اوپک در وین آماده شود.
روسیه از سال 2014 به همکاری با اوپک شتافت تا قیمت نفت را در بازارهای جهانی ترمیم کند؛ پس از آنکه بهای نفت در ماه اکتبر به سطحی رسید که در چهار سال اخیر بی‌سابقه بود اما به یکباره 30 درصد از قیمت آن کاهش یافت و موجب نگرانی تولیدکنندگان نفت شد.
شبکه خبری سی‌ان‌بی‌سی در گزارش دیگری به نقل از تحلیلگران عنوان داشت که نشست پیش روی اوپک سخت‌ترین آزمون برای اتحاد روسیه و عربستان در مسیر اتحاد انرژی آنها به شمار می‌رود.
قرار است این نشست روز پنجشنبه آینده با هدف دستیابی به توافقی بر سر کاهش احتمالی عرضه با هدف ارتقای قیمت نفت انجام شود.
اکنون نگرانی‌ها از افزایش بیش از حد تولید حتی چشم‌انداز آینده قیمت‌ها با ادامه روندهای کنونی را مبهم ساخته است. بنا بر تحلیل این شبکه تلویزیونی نکته‌ای که آینده را مبهم‌تر می‌سازد، نبود دورنمای مثبت از رشد اقتصادی در جهان است.
همین امر تولیدکنندگان اوپک و متحدان آن را ناچار ساخته است تا در آخرین دیدار خود در سال 2018 بتوانند با اجرای دور تازه کاهش تولید، بازار را به ثبات نسبی برسانند.
به نوشته این گزارش، ریاض و مسکو دیدگاه‌های متضادی به این شرایط دارند. اگرچه ریاض چندین بار اعلام کرده است که در هر صورت از تولید نفت خام خود کم نمی‌کند اما مسکو با چنین دیدگاهی موافق نیست. تحلیلگران اعتقاد دارند از آنجاکه تحریم‌های آمریکا علیه ایران، به روسیه جایگاهی مهم در بازار انرژی چین بخشیده است، به همین دلیل به نظر نمی‌رسد مسکو اکنون خواهان کاهش تولید باشد.
اگرچه سیاست توقف افزایش عرضه در سال 2017 به اجرا درآمد و در سال‌جاری به نتیجه رسید اما از ماه ژوئن گذشته به تدریج کشورهای تولیدکننده اصلی این راهبرد را کنار گذاشتند و بازار را با افزایش عرضه مواجه ساختند.
به اعتقاد کارشناس این شبکه اقتصادی، عربستان سعودی نیاز به کاهش تولید را احساس می‌کند حال آنکه خواستار همکاری همه اعضای اوپک و حتی روسیه است. از طرف دیگر ریاض به دنبال افزایش تنش با ترامپ بر سر قیمت نفت نیست. از این رو کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند در نشست آتی اوپک به احتمال زیاد بر سر کاهش تولید توافقی صورت بگیرد ولی میزان آن کمتر از حد مورد نیاز برای تاثیرگذاری بر بازار انرژی در ابتدای سال 2019 خواهد بود.
تفاهم نظر اوپک برای کاهش تولید نفت
این در حالی است که وزیر انرژی عمان در آستانه دیدار هفته جاری تولیدکنندگان اوپک و غیراوپک، اظهار کرد معتقد است یک تفاهم نظر در میان تولیدکنندگان نفت اوپک برای ضرورت کاهش تولید نفت وجود دارد.
محمد بن حمد الرومهی در ادامه افزود: عمان آماده است به هر گونه کاهش تولید که در نشست هفته جاری اوپک و متحدانش تصمیم‌گیری می‌شود، ملحق شود و البته ما همیشه موافق کاهش تولید بوده‌ایم.
همچنین بزرگ‌ترین ایالت تولیدکننده نفت کانادا با هدف کاستن از بحران صنعت انرژی این کشور، کاهش تولید کم‌سابقه‌ای را دستور داد و به اقدامات جهانی برای مبارزه با ریزش قیمت نفت افزود.
طبق این طرح، تولید نفت خام و قیر طبیعی از آلبرتا به میزان ۳۲۵ هزار بشکه در روز یا معادل 7/8 درصد از ژانویه کاهش خواهد یافت تا مازاد ذخایر نفت کاهش پیدا کند. سپس این کاهش تولید تا پایان سال ۲۰۱۹ به ۹۵ هزار بشکه در روز محدود خواهد شد.
کاهش تولید از سوی کانادا که پنجمین تولیدکننده بزرگ نفت جهان است همزمان با توافق عربستان سعودی و روسیه برای ادامه پیمانشان برای مدیریت بازار نفت صورت می‌گیرد. بهای معاملات وست‌تگزاس اینترمدییت آمریکا به دنبال اعلام تصمیم کانادا روز دوشنبه حداکثر 7/5 درصد صعود کرد. قیمت نفت ماه گذشته با بزرگ‌ترین کاهش ماهانه در بیش از یک دهه گذشته روبه‌رو شد و این کاهش قیمت مسلما به تولیدکنندگان در آلبرتا ضرر شدیدی زده است.