روزنامه ابتکار
1397/09/28
یونسکو به باغ عباس‌آباد بهشهر‌کارت زرد داد باغ در زندان
گروه ایرانشهر: آخرین عکس‌ها از مجموعه عباس‌آباد بهشهر که تقریبا یک سال پیش منتشر شد خبر از حال و روز بد آن داشت. دریاچه‌ای که تا پیش از اینها عمارت مرکزی را به زیر آب می‌برد حالا در این عکس خشکِ خشک بود. بعدتر آگهی فروش بخشی از زمین این مجموعه در رسانه‌ها خبر ساز شد و حالا بزرگ‌ترین باغ‌های تاریخی ایران که تا به امروز برجای مانده به واسطه این بی‌توجهی‌ها در خطر خروج از لیست میراث جهانی است. روز گذشته یونسکو اولین کارت زرد خود را به این مجموعه تاریخی عباسی داده تا شاید نگرانی از خروج این اثر از لیست میراث جهان مسئولان را به فکر سامان‌دهی این مجموعه بیندازد.«فروش زمین با تغییر کاربری در موقعیت استثنایی، در فضای پاک زندگی کنیم تا با شادی به طول عمرمان بیفزاییم. ضلع غربیِ عباس‌آباد، شهرک تفریحی رفاهی جلیلی...»؛ این بخشی از آگهی فروش زمین‌های باغ عباس‌آباد است که بهمن‌ماه پیش در رسانه‌ها سر و صدا بر پا کرد. زمین‌هایی متعلق به یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین باغ‌های تاریخی ایران که به دستور شاه‌عباس اول صفوی در سال‌های ۱۰۲۰ و ۱۰۲۱ ه.ق در محلی که پیش‌تر خرگوران نام داشت ساخته شد و هم‌اکنون به عنوان مهم‌ترین باغ غیر کویری ایران در جهان شناخته میشود. این زمین‌ها بخشی از 134 هکتار عرصه و یک هزار و 570 هکتار حریم این باغ است که هم اکنون به سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور تعلق دارد. زمین‌هایی که این نهاد در سال‌های بعد از انقلاب برای احداث زندان در اختیار سازمان زندان‌ها و قوه قضائیه قرار داده است و حالا همین اختیارات به همراه وضعیت وخیمی که خشکسالی برای این باغ به وجود آورده دردسر آفرین شده است.
روز به روز پیامدهای بی‌توجهی و بهره‌برداری‌های غیراصولی از محیط زیست ایران نمایان میشود و یک به یک میراث طبیعی و غیر طبیعی ایران که حیات‌شان به یکدیگر وابسته است را با مشکل روبه‌رو می‌کند. حالا نه تنها خشکسالی گیربانگیر این میراث شده بلکه دست درازی به آنها ضربه محکم‌تری بر پیکرشان وارد کرده است. این موضوع در خروج میراث تاریخی ایران از لیست میراث جهانی نمود یافته و روزی نیست که خبری از کارت زرد یونسکو به یکی از بناها و میراث تاریخی ایران شنیده نشود. حالا قرعه فال به نام باغ جهانی عباس‌آباد افتاده، باغی که نه تنها خشکسالی به زمینش زده بلکه زمین‌هایش به یغما رفته و مشکلات تجاوز به حریم و عرصه باغ تاریخی عباس‌آباد به قصه پر غصه‌ای تبدیل شده که هر از چند گاهی ثبت جهانی آن را با تهدید مواجه می‌کند.
داستان تجاوز به حریم و عرصه اما از چه قرار است؟
پرویز سعادتی، مدیر پایگاه میراث جهانی باغ ایرانی این داستان را اینگونه شرح داده است: «در اوایل انقلاب اسلامی، سازمان زندان‌ها در عرصه باغ عباس‌آباد بهشهر، یکی از ۹ باغ زنجیره‌ای ایران که در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده، زندانی احداث کرد و مورد بهره برداری قرار داد. پس از تملک برای این ملک از اداره ثبت سندی با کاربری اداری انتظامی گرفت، سپس بر اساس مصوبه‌ای در دولت نهم به قوه قضائیه اجازه داده شد برخی از املاک خود، ازجمله زندان عباس‌آباد را واگذار کند.» به گفته او، سازمان زندان‌ها بدون توجه به کاربری ملک آن را به یک شخص حقیقی به مبلغ دو میلیارد تومان فروخته و خریدار سندِ جدیدی بدون ذکر کاربری قبلی دریافت کرده است. سعادتی گفته: «این اتفاق زمانی رخ داده که باغ تاریخی عباس‌آباد به ثبت جهانی رسیده است. وی سپس فروختن ملک، بدون در نظر گرفتن کاربری اداری انتظامی به شخص حقیقی و در ادامه صادر کردن سند جدید بدون ذکر کاربری برای آن را دو تخلف نخست انجام شده برای عرصه باغ جهانی بهشهر دانسته و گفته: «مالک جدید در این مرحله با ساخت یک سر در بزرگ در عرصه باغ جهانی عباس‌آباد، شروع می‌کند به قطعه‌بندی و فروش قطعات برای ساختن ویلا و در نقاط مختلف سطح شهر بهشهر با نصب بیلبورد و حتی در فضایی وسیع‌تر مانند شبکه‌های استانی مازندران و مطبوعات محلی، فروش زمین در عرصه باغ عباس‌آباد را تبلیغ می‌کند.» سعادتی سومین تخلف انجام شده در عرصه باغ جهانی عباس‌آباد را توسط کارشناس باغ عباس‌آباد دانسته و گفته: این کارشناس در زمان مشخص مسئولان میراث فرهنگی استانی و کشوری را از این اتفاق مطلع نمی‌کند.»
گرچه از زمانی که آگهی فروش زمین‌های عباس‌آباد در رسانه‌ها منتشر شده، میراث فرهنگی در پی حل این مشکلات بوده‌اند اما یونسکو منتظر اقدامات میراث نمانده و کارت زرد خود را به این مجموعه تاریخی نشان داده است.
سیف‌الله فرزانه، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگی استان مازندران ضمن تایید این خبر به ایرنا گفته: علت دریافت کارت زرد مجموعه عباس‌آباد بهشهر، ساخت‌و‌سازها در قالب خدمات گردشگری در عرصه و حریم این مجموعه بوده است. او افزود: در گذشته، مدیریت محلی بدون اجازه سازمان میراث فرهنگی کارگروه گردشگری مستقل و محلی تشکیل داده و اقدام به صدور مجوز برای ساخت رستوران، فروشگاه و دیگر سازه‌های خدماتی کرد که خلاف مقررات میراثی بود. وی ادامه داد: دریافت کارت زرد از سوی یونسکو زنگ خطر برای مجموعه تاریخی باغ عباس‌آباد است که در صورت تمکین نکردن از ضوابط و مقررات میراثی امکان خروج آن از فهرست آثار ثبت جهانی است. مدیرکل میراث فرهنگی مازندران همچنین در پاسخ به این سوال که در زمان وقوع چنین اتفاقی چرا میراث فرهنگی نظارت نداشته است، گفت: این سوالی است که باید مسئولان میراث فرهنگی وقت به آن پاسخ دهند. فرزانه اظهار کرد: متاسفانه عدم توجه مسئولان گذشته و همچنین دستگاه‌ها و مسئولان دخیل به ارزش و مقررات آثار میراثی منجر به چنین اتفاقی میشود و علاوه بر عباس‌آباد بسیاری از آثار دیگر میراثی استان مازندران را نیز تهدید می کند
جالب اینجا است که به گفته فرزانه مسئولان محلی با انتخاب پیمانکار ساخت‌و‌ساز در حریم و عرصه باغ تاریخی عباس‌آباد را انجام داده‌اند. وی تاکید کرد: در صورت خروج باغ تاریخی عباس‌آباد از فهرست میراث جهانی، نه تنها منجر به از دست رفتن اعتبار جهانی این باغ میشود، بلکه بسیاری از اعتبارات، خدمات و مشاوره‌های کارشناسی، مرمتی و اعتبارات مالی جهانی برای حفظ و احیا را نیز از دست خواهد داد. مدیرکل میراث فرهنگی مازندران گفت: در حال حاضر برای بر طرف شدن کارت زرد سازمان جهانی یونسکو، جلسه فوری با دستگاه‌های مرتبط همچون آب منطقه‌ای، محیط زیست، منابع طبیعی و همچنین فرمانداری شهرستان بهشهر برگزار شد که در نتیجه منجر به تدوین کتابچه خدمات مشترک شد تا به مرور ساخت‌و‌سازهای اطراف باغ تخریب و برچیده شوند.
حال گرچه طبق نشست فوری نهادهای مرتبط با باغ عباس‌آباد قرار است ساخت و سازها در اطراف باغ به تدریج تخریب شوند اما باید دید که صاحبان منافع از ساخت این سازه‌ها زیر بار این تصمیم می‌روند.
سایر اخبار این روزنامه
چرا در ایران همزمان با سالگرد شعرای نامی، جشنواره‌های موسیقی برگزار نمی‌شود؟
در حسرت یک «قونیه»
ژوبین صفاری
تاوان جنگ اقتصادی
مذاکرات چهارجانبه وزیران خارجه ایران، ترکیه و روسیه با نماینده ویژه سازمان ملل برگزار شد
یونسکو به باغ عباس‌آباد بهشهر‌کارت زرد داد
باغ در زندان
معاون اول رئیس‌جمهوری:
بودجه دولت به گوشت قربانی تبدیل شده است
نفس بسیاری از واحد‌های صنفی به شمارش افتاده است
سنگ‌های درشت پیش‌پای بنگاه‌های خرد
آتش‌سوزی در مرکز پیش‌دبستانی و دبستان در زاهدان، 4 کودک را دچار سوختگی شدید کرد
یاران دبستانی در آتش بی گازی
رهبر انقلاب:
دنبال ریاست نرویم؛ ریاست تبعات دارد
نماینده ایران به مرحله نهایی جوایز اسکار ۲۰۱۹ نرسید
افت سینمای ایران در دوران «پسافرهادی»
سخنگوی وزارت خارجه:
مذاکرات با پاکستان برای آزادی بقیه مرزبانان ایرانی ادامه دارد
دادستان تهران خبر داد
اتمام تحقیقات از مدعی تقلب در انتخابات سال ۸۸
