روزنامه ابتکار
1397/10/03
«ابتکار» رابطه تورم و نرخ بهره بانکی را بررسی می‌کند بازی بهره بانکی و تورم
کیمیا نجفینرخ سود بانکی در ایران 15 درصد است و همچنان جزو یکی از 5 کشور با بهره بانکی بالا در جهان به شمار میرود. این در حالی است که نرخ بهره بانکی در کشوری همچون سوئد منفی است. به عبارتی دیگر اگر فردی بخواهد پول خود را در بانک به‌صورت سپرده نگهداری کند، باید هزینه آن را پرداخت کند. در این میان برخی از کارشناسان بر این باورند که نرخ بهره بانکی بالا، اقتصادکشور را با محدودیت روبه‌رو می‌کند و به نوعی دست‌و‌پای آن را می‌بندد.
افزایش یا کاهش نرخ بهره از جمله مسائلی است که از گذشته تاکنون در تمام دنیا به عنوان یک دغدغه بوده و نظرات مخالف و موافق بسیاری را در این زمینه مطرح می‌کنند. عده‌ای از کارشناسان می‌گویند بالا بردن نرخ بهره بانکی رکود اقتصادی را به همراه خواهد داشت، اما عده‌ای دیگر معتقدند افزایش بهره بانکی صدمه‌ای به بدنه اقتصادی کشور وارد نخواهد کرد. آنها می‌گویند قبل از بحث افزایش و یا کاهش نرخ بهره بانکی بحث تورم را باید بررسی کرد و طبق آن برنامه‌ریزی کرد، اینکه چگونه و تحت چه شرایطی نرخ بهره را کاهش دهیم منوط به کنترل و سالم‌سازی تورم است. از آنجایی که عملکرد سیاست‌های پولی در رشد و یا رکود اقتصادی بسیار تاثیرگذار است به نظر می‌رسد که هرچه سریع‌تر باید برای سیاست‌های مالی برنامه‌ریزی دقیقی انجام شود تا به واسطه آن اقتصاد کشور پویا شود.
بهره بانکی همقدم با تورم؟
نظام بانکی در شرایط کنونی تحت فشار است و کاهش دستوری نرخ بهره در سال‌های گذشته هم نتوانست اوضاع را کنترل کند. در شرایطی که تورم در کشور روند صعودی را در پیش گرفته است عده‌ای را به این باور رسانده که چاره‌ای جز افزایش نرخ بهره بانکی نمانده است اما نمی‌توان منکر آن شد که هرگونه افزایش بدون برنامه می‌تواند به اقتصاد کشور صدمه وارد کند اما مسئله اینجاست که این کمترین هزینه‌ای است که می‌توان برای کنترل و بهبود امور خرج کرد. حمیدرضا اشرف زاده، تحلیلگر مسائل پولی در این‌باره به «ابتکار» می‌گوید: سیاست پولی کشور ایران فوق‌العاده عملکرد ضعیفی دارد، الان سال‌هاست که مشکلات مالی در ایران وجود دارد و اقتصاد کشور هم تحت تاثیر آن روزبه‌روز ضعیف‌تر میشود. نرخ بهره ایران یکی از بدترین سیاست‌هایی است که میشود اجرا کرد و جایگاه کشورمان را از لحاظ تنظیم سیاست پولی و نرخ بهره بسیار ضعیف و بد می‌دانم. نرخ بهره‌ای که مردم می‌گیرند منفی است، به این خاطر می‌گویم منفی چون نرخ بهره کمتر از تورم است. در این شرایط که تورم بالا داریم باید نرخ بهره را افزایش می‌دادند اما برعکس عمل کردند و نرخ را کاهش دادند، در چنین شرایطی بود که دلار به 20 هزار تومان نزدیک شد و بعد آن را با دردسرهای فراوان به 10 هزار تومان کاهش دادند. من معتقدم اگر نرخ بهره را درست برنامه‌ریزی نکنند ما دوباره شاهد افزایش قیمت دلار خواهیم بود.
وی می‌افزاید: ما دو نرخ بهره داریم که بسیار مهم است. یکی نرخی که بر سپرده‌های مردم بانک‌ها می‌پردازند و دیگری نرخی که از دادن وام به مردم، می‌گیرند. طبق چند قاعده پولی باید نرخ بهره را تنظیم کرد، باید دقت کنیم که نرخ تورم تا چه حد دارد از دست میرود و رکود اقتصادی تا چه حد عمیق میشود این دو فاکتور بسیار مهم است و باید برای هر قاعده پولی در بانک مرکزی آن را در نظر بگیرد. نرخ تورم و تولید یا همان (جی دی پی) از موارد مهم است اگر نرخ تورم بالا باشد باید نرخ بهره را بالا ببرند و اگر (جی دی پی) دچار رکود باشد باید نرخ بهره را کاهش دهند اما در شرایط کنونی بدون توجه به این مولفه‌ها نرخ بهره را کاهش و افزایش می‌دهند.
کمیل طیبی، پژوهشگر پژوهشکده پولی و بانکی نیز در خصوص نوع نرخ بهره بانکی می‌گوید: نرخ بهره بانکی در کشور از گذشته تا کنون همیشه نرخ بهره بالایی بوده است، با توجه به اینکه ایران جزو کشورهای در حال توسعه و یا کمتر توسعه یافته است در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته یک متغیر تحت کنترل و یا برون‌زایی است و در خارج از سیستم اقتصادی این متغیر اندازه‌گیری میشود. بنابراین می‌توانیم بگوییم که یک نوع عدم تعادل در بازار پولی وجود دارد و باعث میشود که نرخ متعادل بهره بانکی هم نداشته باشیم.
وی می‌افزاید: بهره بانکی به دلیل عوامل تورمی تحت تاثیر شرایط تورمی قرار می‌گیرد. در نظر بگیریم در سال‌های اخیر که نقدینگی بالا رفت به دلیل نرخ بهره بانکی بوده و همان باعث ایجاد نقدینگی در جامعه شد. نرخ بهره به صورت دستوری تعیین میشود و این تناقض را در بازار پول به وجود می‌آورد. فرض کنید نرخ تعیین‌شده را اعلام می‌کنند اما در عمل می‌بینیم که نرخ دستوری تحقق پیدا نمی‌کند و رقم واقعی آن بر اساس راه‌های گریزی که بانک‌ها پیدا می‌کنند تعیین میشود.
طیبی از تفاوت نظر در خصوص چگونگی تنظیم بهره بانکی می‌گوید: در این‌باره نظرات متفاوتی وجود دارد. اصولا وقتی به بهره بانکی اشاره می‌کنیم یعنی هزینه سرمایه را نشان می‌دهیم. بنابراین نرخ بهره بانک هر زمانی که بالاتر باشد به این معنی است که هزینه سرمایه بالاتر است و در آن شرایط میل و رغبت برای سرمایه‌گذاری کمتر میشود. چون سرمایه‌گذاری یک متغیر بلندمدت است و اگر با دیدگاه مخالفان افزایش نرخ بهره به آن نگاه شود، مشخص میشود که چون سرمایه‌گذاری در بلندمدت انجام میشود افزایش نرخ بهره بالا تنها منجر به کاهش سرمایه‌گذاری خواهد بود، بین نرخ بهره بانکی و سرمایه‌گذاری رابطه معکوس وجود دارد. به عبارتی دیگر وقتی نرخ سود بانکی افزایش پیدا کند، هزینه سرمایه‌گذاری افزایش می‌یابد در آن شرایط است که انگیزه برای سرمایه‌گذاری کاهش پیدا می‌کند. از طرفی دیگر وقتی تورم وجود دارد این دیدگاه به وجود می‌آید که باید نرخ بهره توان این نزدیک شدن به تورم را داشته باشد. در نتیجه هر چه تفاوت بین نرخ بهره بانکی و تورم کمتر شده و شکاف آن از بین برود یک روال منطقی در پیش گرفته میشود که می‌تواند خود مشوقی برای سرمایه‌گذاری بیشتر باشد. من خود معتقدم اگر به سمتی برویم که تورم در اقتصاد کم شود در آن‌صورت نرخ بهره بانکی کمتری را می‌طلبد در آن شرایط نرخ بهره به تورم نزدیک شده و یک نوع همگرایی به وجود می‌آید. در مجموع افزایش نرخ بهره برای جذب نقدینگی‌ها یک جواب کوتاه مدت است و متعادل شدن نرخ بهره در شرایط ثبات اقتصادی می‌تواند به افزایش سهم سرمایه‌گذاری کمک کند.
سایر اخبار این روزنامه
گزارش تحقیق و تفحص از موسسه همشهری در شورای شهر قرائت شد
تخلفات «همشهری» قالیباف
محمدرضا ستاری
داستان یک خروج
«ابتکار» از ضرورت تمرکز مجلس بر بعد نظارتی گزارش میدهد
نظارت ؛ وجه فراموش شده مجلس
«راب مارشال» از فیلم «بازگشت مری پاپینز» می‌گوید
یادآوری خوشی‌های کودکی
«ابتکار» آثار و پیامدهای دنباله‌دار خروج نیروهای ایالات متحده از سوریه در آمریکا و خاورمیانه را بررسی می‌کند
چه چیز ساکنان پایتخت را در آن نگه می‌دارد؟
چالش‌های تهرانِ گران
«ابتکار» دلایل و پیامدهای رنگ‌پاشی بر نام خیابان دکتر مصدق را بررسی می‌کند
رنگ «سیاه» مصدق‌زدایی
فرمانده کل قوا در دیدار فرماندهان و مسئولان نیروی انتظامی:
کاری کنید که نیروی انتظامی در چشم مردم مقتدر عادل و هوشیار باشد
«ابتکار» رابطه تورم و نرخ بهره بانکی را بررسی می‌کند
بازی بهره بانکی و تورم
دبیرکل حزب اراده ملت ایران:
اصلاح‌طلبان از دولت جدا نیستند
ابوالفتح مطرح کرد
پشت پرده تغییرات ترامپ در سیاست خارجی
