جزئیات لایحه رفراندوم محلی

انوار - طی هفته های اخیر معاون پیگیری اجرای قانون اساسی نهاد ریاست جمهوری از تدوین پیش‌نویس اولیه لایحه «رفراندوم محلی» خبر داد. لایحه ای که هنوز جزئیات زیادی از آن رسانه ای نشده اما با استقبال برخی صاحب نظران مواجه شده است. به گفته علی اکبر گرجی معاون پیگیری اجرای قانون اساسی در نهاد ریاست جمهوری این لایحه که قرار است تا پایان امسال به دولت ارائه شود، مبتنی بر اصل 59 قانون اساسی است که در آن به برپایی رفراندوم اشاره شده و این ایده را مطرح   و تمهیداتی را فراهم می کند که مردم یک شهر یا روستای به خصوص بتوانند برای یک موضوع خاص و مهم درخواست برگزاری رفراندوم داشته باشند. درباره این طرح که به آن «پرسمان محلی» نیز گفته می شود، با دکتر سعید والی زاده، کارشناس معاونت حقوقی نهاد ریاست جمهوری  گفت و گو کرده و به بررسی برخی جزئیاتش پرداخته ایم.
* آقای والی زاده! هدف از تدوین این لایحه چیست؟
افزایش همکاری مردم ، تقویت بیش از پیش انسجام ملی است. لایحه پرسمان محلی شهروندان را در تصمیم گیری ها و مدیریت شهرها و روستاها مشارکت می دهد تا به این وسیله بر نحوه عملکرد نهادهای محلی نظارت موثری داشته باشند. همچنین همکاری مردم در برنامه های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی و آموزشی و امور رفاهی پیش بینی شده است.
* چه موضوعاتی در رفراندوم محلی یا همان پرسمان محلی به رای گذاشته خواهد شد؟


طبق این لایحه ، با رعایت قوانین و مواردی همچون اصل وحدت ملی، تمامیت ارضی و دیگر مواردی که ذیل اصل 100 قانون اساسی به آن ها اشاره شده امکان مراجعه به پرسمان محلی در تمام شهرها و روستاها و در کلان شهرها به صورت پرسمان منطقه ای وجود دارد.البته شوراهای شهر و روستا افزون بر رعایت این موارد، در چارچوب اختیارات قانونی خود می توانند به پرسمان همگانی محلی رجوع کنند.
* به صورت مصداقی تر می توانید اشاره کنید ؟
مواردی که پرسمان محلی را دربرمی گیرد، موضوعات مقرر دراصل 100 قانون اساسی است که شامل مسائل مهم اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی و دیگر امور رفاهی ... و البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که شوراهای اسلامی شهرها و روستاها تنها در چارچوب اختیاراتی که قانون برای آن ها پیش بینی کرده در خصوص این موضوعات می توانند به پرسمان محلی رجوع کنند. این نکته نگرانی ها ی موجود در خصوص موضوعاتی را  که  به پرسمان محلی گذاشته می شوند، برطرف می کند. مثل ساخت مراکز خرید ، رفاهی، دینی ، فرهنگی ، اداری و...
* آیا رفراندوم درباره موضوعات سیاسی در این لایحه پیش بینی شده است ؟
خیر؛ همان گونه که گفتم  طبق این لایحه پرسمان محلی فقط درموضوع هایی که در حوزه وظایف شوراها قرار دارد، انجام می شود .
* نکات قابل توجه در این لایحه چیست ؟
هم اینک از یک هزار و 250شهر، 700 شهر زیر 10 هزار نفر جمعیت دارند، با احتساب افراد واجد شرایط شرکت در پرسمان، متوجه می‌شویم در غالب موارد برگزاری این طرح با شیوه های پیش بینی شده عملی خواهد بود. البته نکته ای که ازطرف بیشتر صاحب نظران در خصوص این لایحه بیان شد ضرورت برگزاری الکترونیکی در پرسمان است که به خصوص در روستاها و شهرهای کوچک، این امر ممکن به نظر می رسد، ازطرف دیگر برگزاری الکترونیکی پرسمان محلی می تواند زمینه رفع مشکلاتی را که در برگزاری الکترونیکی در دیگر انتخابات وجود داشته هم فراهم کند.
* سازوکار پیشنهاد برگزاری همه پرسی در این لایحه به چه صورت است؟
پیشنهاد پرسمان محلی از سه طریق امکان پذیر خواهد بود، شوراهای شهر و روستا، نمایندگان مقامات مرکزی و نمایندگان منتخب مردم و خود  مردم  به این صورت که مردم  از شورای شهر می خواهند  موضوعی در شورای شهر مطرح و درخصوص آن تصمیم گیری شود یا این که آن را به همه‎پرسی بگذارند. البته قرار است که موضوع همه پرسی فعلا فقط در شورای شهر و روستا باشد.
* برگزاری یا مراجعه به رفراندوم محلی برای یک موضوع خاص توسط چه نهادی تایید می شود؟
پیشنهاد مراجعه به همه پرسی ازهر طریقی که صورت گرفته باشد، باید به تأیید هیئت تطبیق مصوبات و قانون تشکیلات وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و شورای انتخاب شهرداران برسد.مسئله دیگر این که چنان چه مقررات و ضوابط تعیین شده در لایحه زیر پا گذاشته شود یا این که نهادهای محلی   از پذیرش نتیجه پرسمان امتناع کنند، این امکان پیش بینی شده که شخص ذی نفعی بتواند شکایت خود را درباره این موارد به مرجعی طرح کند که در این باره طرح شکایت در دیوان عدالت اداری منطقی به نظر می رسد.
* چه نهادی بر اجرا و نظارت بر پرسمان محلی نظارت خواهد داشت؟
بعد ازتایید نهادی که به این منظور تعیین خواهد شد اجرا ونظارت برپرسمان محلی توسط شوراهای شهرها و روستاها انجام می شود. همچنین کار نظارت بر فرایند اجرا نیز توسط نماینده ای از فرمانداری درشهرها وبخشداری ها در روستاها خواهد بود.
* این لایحه در چه مرحله ای است؟
رایزنی پیش نویس لایحه تدوین شده با کارشناسان فن و امور مربوط ادامه می یابد و در مرحله نهایی دغدغه همه بخش ها و نهادها در نظر گرفته خواهد شد.