لابی‌ها در کمین تغییر مسیر بودجه !

آفتاب یزد- گروه اقتصادی: کلیات لایحه بودجه سال 98 کل کشور روز گذشته با ۲۲ رای موافق، ۱۶ رای مخالف و ۲ رای ممتنع از مجموع ۴۰نماینده حاضر در جلسه در کمیسیون تلفیق تصویب شد. روال کار اینچنین است که این کمیسیون در مهلت ۱۵ روزه بودجه را بررسی و گزارش نهایی آن را برای بررسی به صحن خانه ملت ارائه خواهد کرد. برخی نمایندگان مجلس نگران هستند که زد و بند‌ها و لابی گری‌ها بودجه را از مسیر متوازن و توسعه مند خود دور کند.
سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه سال ۹۸ از رشد ۲۰ درصدی حقوق و دستمزد در بودجه سال آینده خبر داد و گفت: «خالص بدهی دولت تا پایان سال گذشته ۱۴۳ هزار میلیارد تومان است»که این اعداد نشان می‌دهد، بدهی در محدوده قابل قبولی است.
آن طور که مسئولان کمیسیون تلفیق گفته اند دولت بودجه در دست بررسی را در دو سطح به مجلس تقدیم کرده است،: سقف اول 407 هزار میلیارد تومان و با پیش بینی برخی از ارقام که اگر محقق شوند 40 هزار میلیارد تومان دیگر به این رقم اضافه خواهد شد و در مجموع به 447 هزار میلیارد تومان خواهد رسید، البته بررسی‌های بودجه در کمیسیون در همان سقف نخست 40 هزار میلیارد تومان صورت می‌گیرد.



>حقوق و دستمزدها
از بر آیند بودجه تصویبی اینگونه بر می‌آید که "هزینه‌های جاری" رقمی معادل 320 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده که نسبت به سال قبل 9 درصد رشد داشته است و تنها بخش رشد یافته در این جزء، رشد 20 درصدی حقوق و دستمزد است.
برای بخش عمرانی بودجه سال 98 رقم 62 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است، همچنین در بخش تملک دارایی رقم 25 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده که این رقم نسبت به سال قبل 19 درصد کاهش پیدا کرده است.

>اتفاق عجیب در بخش مالیات‌ها
در حساس ترین بخش بودجه یعنی مالیات‌ها رقم در آمدها در این بخش 126 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است، این به آن معناست که دولت باید بتواند این در آمد را محقق کند. اما یک اتفاق عجیب هم در این بخش رخ داده است؛ بررسی رشد ۵۰ درصدی درآمد و هزینه شرکت‌های دولتی در لایحه بودجه ۹۸ نشان می‌دهد، درآمد دولت از محل وصول مالیات و سود ویژه شرکت‌های دولتی تقریبا نصف شده است، هزینه‌های این شرکت‌ها از 590 هزار میلیارد تومان با رشد 67 درصدی به 992 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.این در حالی است که هزینه مربوط به مالیات این شرکت‌ها که به عنوان درآمد دولت محسوب می‌شود از 9800 میلیارد تومان به 5400 میلیارد کاهش‌یافته و همچنین دیگر درآمد دولت یعنی 50 درصد سود ویژه این شرکت‌ها از 15.5 هزار میلیارد تومان به 6700 میلیارد تنزل پیدا کرده است.باز پرداخت تسهیلات این شرکت‌ها نیز از 40 هزار میلیار تومان با رشد 101 درصدی به 82 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.

>وضعیت درآمدهای نفتی
همچنین در حوزه درآمد حاصل از صادرات نفت میانگین 1.5 میلیون بشکه در روز و قیمت هر بشکه 54 دلار در نظر گرفته شده است، همچنین تاثیر قیمت ارز به ریال، دلار به ریال برای کالاهای اساسی 4200 تومان و برای کالاهای دیگر 8 هزار تومان در نظر گرفته شده است که به طور متوسط 5500 تومان می‌شود.
حال سوال این است که چه میزان از در آمد نفتی قرار است به صندوق توسعه ملی واریز شود؟
به گفته مفتح سخنگوی کمیسیون تلفیق، قرار است در سال 98، 20 درصد کل درآمدهای نفتی وارد صندوق توسعه ملی شود که به این ترتیب حدود 6.6 میلیارد دلار به صندوق توسعه ملی و 4.8 میلیارد دلار به شرکت نفت و گاز تخصیص پیدا خواهد کرد و سهم دولت رقمی حدود 21.7میلیارد دلار خواهد شد که به این ترتیب درآمد ارزی کشور تقسیم بندی می‌شود.
تحقق پذیری از جمله مواردی است که اعضای کمیسیون تلفیق به آن امیدوار هستند، با این حال در فرآیند بررسی لایحه بودجه سال 98 جنگ و جدل‌ها بر سر اعداد و ارقام، نگرانی‌هایی را ایجاد کرد.

>بدهی‌های دولت در سال 96 چقدر است؟
با این حال بدهی‌های دولت تا 29 اسفند 96 آن طور که اعضای کمیسیون تلفیق گفته اند بالغ بر 282.8 هزار میلیارد تومان و مطالبات دولت تا 29 اسفند 96 بالغ بر 139 هزار میلیارد تومان است، بنابراین خالص بدهی دولت 143هزار میلیارد تومان می‌شود که مفتح سخنگوی کمیسیون تلفیق آن را رقم بزرگی نمی‌داند.
اما بدهی دولت به چه کسانی است؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد بدهی‌های دولت در سه طبقه تقسیم بندی می‌شود، این طبقه بندی شامل بدهی دولت به "اشخاص حقوقی و خصوصی و تعاونی"، "موسسات و نهادهای عمومی و غیردولتی" و "بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری" است، در واقع بدهی 143 هزار میلیارد تومان دولت به این سه بخش است.
همچنین بدهی دولت به اشخاص حقوقی، خصوصی و تعاونی حدود 60 هزار میلیارد تومان و به موسسات و نهادهای عمومی و غیردولتی حدود 69.4 هزار میلیارد تومان، همچنین بدهی دولت به بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری 86.1هزار میلیارد تومان و بدهی دولت به بانک مرکزی بالغ بر 42.4 هزار میلیارد تومان می‌شود.

>فشار برای تغییر مسیر بودجه؟!
گرچه بودجه سال 98 به باور برخی یک بودجه جنگی تلقی شده و بر همین اساس قبل از ارائه به مجلس در نهادهای بالاتر مورد بررسی واقع شده اما به نظر می‌رسد به روال هر سال، فشارها برای تغییر مسیر بودجه کم نیست. به باور کارشناسان، این فشارها که همه ساله وجود دارد موجب شده کشور از مسیر توسعه دور بیفتد.
یوسفیان ملا می‌گوید: حتی همین برنامه 5‌ساله‌ای که ما داریم در قیاس با برنامه‌هایی که در سایر کشورها وجود دارد اصلا برنامه حساب نمی‌شود و بعبارتی شبیه توصیه نامه یا وصیتنامه است.
اینجاست که پای رابطه و زد و بند پیش می‌آید و زد و بندهای پشت پرده که بسیاری از وزرا و نمایندگان وجود آن را تایید می‌کنند، شکل می‌گیرد. در نتیجه وقتی کمیسیون تلفیق بجای آنکه محل رصد و بررسی دقیق بودجه باشد زیرفشار برخی افراد مجبور به تغییر مسیر می‌شود و توسعه متوازنی که مورد انتظار است محقق نمی‌شود. این در حالی است که این کمیسیون باید با دید بازتر نیازهای اساسی کشور را رصد کرده و بر آن اساس بودجه را توزیع کند تا شاهد توسعه متوازن باشیم.
در سال‌های قبل لابی‌ها چگونه عمل می‌کردند؟
در سنوات قبل یک سری اقدامات صوری از جمله تشکیل موسسه برای گرفتن اعتبار صورت می‌گرفت که بخش زیادی از بودجه را هدر می‌داد، چرا که مثلا بودجه فرهنگ و هنر و بهداشت را حذف می‌کردند و به موسسات خیالی می‌دادند.