نقش تحولات ونزوئلا بر تحرکات ضدایرانی ترامپ

آفتاب یزد- گروه سیاسی: ناآرامی‌های ونزوئلا همچنان ادامه دارد. در آخرین آن خوان گوایدو رهبر مخالفان دولت مادورو در جمع میلیونی طرفدارانش به سخنرانی پرداخته و صحبت کرده است. طی هفته‌های اخیر این چندمین تجمع میلیونی در میادین ونزوئلا علیه دولت مادورو بوده است.
ازسویی آمریکا همچنان تمام قد پشت گوایدو و مخالفان مادوروست. گوایدو نیز یکبار گفته بود که برای رفتن مادورو هر عملی را لازم می‌داند، حتی اگر مجبور باشد درهای کشور را برای اقدامات نظامی‌علیه دولت باز بگذارد . این یعنی چراغ سبز به اینکه آمریکا بتواند در صورت بغرنج شدن اوضاع حمله نظامی‌در ونزوئلا صورت دهد .
اما اگرچه تاکنون دولت ایران و برخی از کشورها تمام قد از مادورو حمایت کرده است و دخالت‌های آمریکا در این کشور را محکوم، ولی عده‌ای در این میان نظریه‌ای دیگر را مطرح می‌کنند و آن اینکه هرگونه مداخله عملی آمریکا در ونزوئلا نه تنها به ضررایران تمام نخواهد شد بلکه برعکس به دلیل مشغول شدن آمریکا در ونزوئلا، برای ایران هم زمان می‌خرد و هم سبب کاهش فشارها علیه کشورمان خواهد شد. همان طور که جنگ آمریکا در عراق و افغانستان نه تنها فشارها را بر ایران کم کرد بلکه در مقاطعی باعث مذاکره دو کشور درباره امور عراق و افغانستان و همکاری‌های آن‌ها باهم شد. اگرچه درمسئله ونزوئلا به دلیل دوستی دیرین مادورو با ایران به هیچ وجه نمی‌توان موضوع همکاری ایران و آمریکا را متصور بود اما عده‌ای کاهش فشارها بر ایران را امکانپذیر می‌دانند.
به غیر از این مورد، گروهی تمرکز آمریکا برتحریم‌های ونزوئلا به ویژه در حوزه نفت را نیز برای کشورمان سودمند توصیف می‌کنند، روزنامه وال استریت ژورنال یکی از رسانه‌هایی است


که درباره رابطه درگیری ونزوئلا وآمریکا با ایران چنین تحلیلی دارد .
آن طور که عصر ایران می‌نویسد؛ این روزنامه با انتشار
گزارشی نوشت: تحریم‌های نفتی ایالات متحده آمریکا علیه ونزوئلا باعث می‌شود واشنگتن نتواند آن گونه که ادعا می‌کند صادرات نفتی ایران از ماه آوریل سال جاری میلادی را به صفر برساند.دراین روزنامه آمده است به گفته کارشناسان، با تحریم نفت ونزوئلا واشنگتن برای جلوگیری از افزایش قیمت، مجبور خواهد شد در آوریل سال جاری میلادی که موعد تمدید معافیت‌های تحریمی‌برای خریداران نفت ایران است، بعضی از خریداران نفت ایران را از تحریم مستثنی کند. این در حالی است که مقامات واشنگتن طی روزهای گذشته تاکید کرده‌اند که معافیت جدیدی در راه نخواهد بود.
ادعای این روزنامه درباره تحریم‌های نفتی ونزوئلا و سودی که این موضوع برای ایران دارد از یکسو و تاثیر اقدامات نظامی‌آمریکا علیه دولت مادورو برای کاهش فشارها علیه ایران از سویی دیگر تحلیل‌هایی بود که درستی یا نادرستی آن را از کارشناسان و استادان حقوق بین الملل سوال کردیم .

> دخالت نظامی‌نمی‌کند
علی بیگدلی یکی از همین کارشناسان است. او درباره دخالت نظامی‌آمریکا در ونزوئلا و تاثیر آن در ایران اینگونه به آفتاب یزد می‌گوید: «آمریکا بعید است که در ونزوئلا دخالت مستقیم نظامی‌کند، همان طور که در بحرانی‌ترین شرایط ایران نیز نسبت به ما چنین نخواهد کرد. ترامپ بارها به این نکته اشاره کرده است که من خود را درگیر جنگ‌های بی‌حاصل نظامی‌نخواهم کرد. اساسا در استراتژی ترامپ چیزی به نام جنگ وجود ندارد.»
وی اضافه کرد: «آمریکا بعد از جنگ‌های افغانستان، عراق و سوریه دست به دخالت نظامی‌در ونزوئلا نمی‌زند. ترامپ تمام اهدافش این است که با مقامات ارشد ونزوئلا به نوعی وارد مذاکره شود و آن‌ها را به همکاری با گوایدو ترغیب کند . پس اساسا آمریکا در ونزوئلا درگیری نظامی‌نخواهد کرد که بگوییم این موضوع به سود ایران است و باعث می‌شود آمریکا با این کار در ونزوئلا فشارها برایران را کاهش خواهد داد.»

> حکم کلی نمی‌شود داد
فریدون مجلسی دیپلمات سابق اما در پاسخ به این سوال که اقدامات عملی در ونزوئلا می‌تواند باعث کاهش فشارها برایران شود یا نه به آفتاب یزد
می‌گوید: «در اینباره نمی‌توان حکم کلی داد.
بلکه این موضوع بستگی به این دارد که اقدامات عملی آمریکا در ونزوئلا به نتیجه برسد یا نه، اگر در کوتاه‌مدت به نتیجه رسید و باعث سقوط مادورو شد نه تنها فشارها بر ایران را کم نمی‌کند بلکه ترامپ را برای اقدامات مشابه بر سر ایران مصمم‌تر خواهد کرد.»
او تاکید می‌کند:« اگر آمریکا از فشارهای بر ونزوئلا پاسخ مثبت بگیرد چرا باید تصور کنیم این امر باعث می‌شود تا فشارهایش برایران کم شود؟»
به مجلسی می‌گوییم، مطمئنا جنگ آمریکا در درون عراق و افغانستان باعث مشغولیت این کشور و البته کاهش فشارهای بوش در قبال ایران شده بود،حتی بعضا در آن زمان همکاری‌هایی هم بین دوکشور شکل گرفت . با این اوصاف آیا می‌توان توقع داشت که تحرکات نظامی‌در ونزوئلا نیز باعث تکرار این اتفاق تاریخی شود؟ وی اظهار می‌دارد: «نباید تحرکات نظامی‌عراق و افغانستان را درباره ونزوئلا مقایسه کنیم. آمار بالایی هم که باعث فرار مردم از ونزوئلا شده است نشان می‌دهد که بسیاری از مردم از وضع موجود ناراضی هستند. از سویی کشورهای همسایه ونزوئلا نیز موافق شرایط کنونی نیستند به ویژه آنکه مهاجران ونزوئلایی به این کشور پناه برده‌اند. برزیل، شیلی و کلمبیا دولت‌هایی هستند که با تمام وجود همراه با جریانات راست افراطی و در مقابل مادورو قرار گرفته‌اند. بنابراین درپاسخ باید گفت اولا آمریکا با شرایط موجود نه نیازی می‌بیند و نه بنایی دارد تا در ونزوئلا دست به اقدام نظامی‌بزند. از سویی اگر مداخله نظامی‌هم شود تمام و کمال یا بلندمدت نخواهد بود که تصور کنیم درگیری نظامی‌در ونزوئلا فشارها را به ایران کم می‌کند.»

*چند جبهه جنگیدن
اما سید جلال ساداتیان دیگر دیپلمات سابق نظر دیگری دارد. او فارغ از بحث کوتاه‌مدت یا بلندمدت بودن دخالت عملی آمریکا در ونزوئلا و تاثیرش بر فشارهای ایران به آفتاب یزد می‌گوید: «به صورت کلی وقتی ترامپ در چند جبهه بجنگد، ممکن است که این موضوع باعث شود تا او به اهدافش نرسد . این موضوع در بحث مدیریت هم مصداق دارد که می‌گوید اگر به یک سمت و سو هدف را متمرکز کنید موفق می‌شوید. اما ترامپ از زمانی که روی کار آمده اهداف چندگانه ای را برای خودش هم در جبهه داخلی و هم جبهه خارجی تعیین کرده است . در جبهه داخلی موضوعاتی مانند دیوار مکزیک و قانون پناهندگان و از بین بردن اوباما کر و.... را مورد سوال قرار داده است و به این واسطه
دشمنانی در داخل ایجاد کرده است. در بخش بین الملل
هم خروج از پیمان‌های بین الملل باعث ایجاد
دشمنان و چالش‌هایی برای او در خارج شده است .
از سویی از لحاظ عملیاتی و دفاعی کره شمالی، ونزوئلا، ایران و مسئله داعش را مطرح می‌کند. همین امر باعث می‌شود تا گاف‌های بزرگی هم بدهد ، به این شکل که مثلا یکبار می‌گوید از سوریه خارج می‌شود اما چون با مخالفت‌های زیادی در داخل روبه رو شد از آن موضع عقب‌نشینی می‌کند.»

> تحریم نفتی ونزوئلا به سود ایران؟
اما آیا فریدون مجلسی نظر وال استریت ژورنال درباره تحریم نفتی ونزوئلا و تاثیر مثبت آن بر ایران را می‌پذیرد ؟ او می‌گوید: «آمریکا اگر ونزوئلا را تحریم نفتی کند این تحریم نفتی از دو جهت برخلاف ادعای وال استریت ژورنال می‌تواند ارتباطی با تحریم نفتی ایران نداشته باشد . یکی آنکه این تحریم در کوتاه‌مدت بتواند مادورو را ساقط کند. دوم اینکه فراموش نکنیم در این مدت آمریکا برای خودش موقعیتی در نفت شل درست کرده که می‌تواند جایگزین نفت ایران و ونزوئلا در کوتاه‌مدت باشد و آمریکا نفت خودش را در این مدت بفروشد و سود کند. اما اگر با تحریم نفتی ونزوئلا در کوتاه‌مدت مادورو سقوط نکند آن موقع شرایط می‌تواند تا حدی به سود ایران و به زیان آمریکا تغییر کند.»
این درحالی است که این بار ساداتیان به نظر می‌آید در این که به کوتاه‌مدت بودن این تحریم به سود آمریکا تمام می‌شود با مجلسی هم عقیده است. او درباره تحریم‌های نفتی ونزوئلا و اینکه این موضوع باعث شکست در تحریم‌های نفتی ایران می‌شود؟ می‌گوید: « آمریکا اگر نفت ونزوئلا را تحریم کند هدف اصلی‌اش این است تا قیمت نفت را در کوتاه‌مدت بالا ببرد و بتواند هزینه تولید نفت شیل را به دست آورد و سود کند. اما همین کار هم با یک چالش روبه رو خواهد شد و آن اینکه کشورهای واردکننده نفت مثل هند چین و کشورهای اروپایی، به آمریکا اعتراض می‌کنند . این اعتراض در بخش سیاسی باز هم یک چالش جدید برای آمریکاست. اگرچه ترامپ با این کار از یک طرف از حیث تجارتی سود می‌کند اما از طرفی دیگر در بلندمدت مخالفت‌های بین‌المللی برای او زیان ایجاد می‌کند. بنابراین در بحث تحریم نفتی ونزوئلا هم کوتاه می‌آید و این
کوتاه آمدن است که به سود ایران تمام می‌شود.»

> اهمیت بیشتر ونزوئلا برای آمریکا
اما اساسا نوع دشمنی ترامپ با دولت ونزوئلا و ایران چه تفاوت‌هایی می‌تواند داشته باشد. موضوعی که بیگدلی درباره آن می‌گوید: «جامعه ایران نوع نگاه مدرن و مصرفی پیدا کرده است . اما تفکر سوسیالیستی هنوز در جامعه ونزوئلا حکمفرماست و اندیشه‌های سیمون بولیواری تزریق شده در ونزوئلا ادامه دارد . آن‌ها همچنان طرفداران تفکر بولیواری هستند و در برابر امپریالیسم مقاومت می‌کنند. هدف آمریکا نیز در ونزوئلا این است که این تفکر سوسیالیستی را از بین ببرد و تلاش دارد ونزوئلا را به سمت راست افراطی یعنی همان تفکری که دربرزیل رخ داده است ،ببرد. آمریکا تلاش دارد تا با شورش‌هایی مشابه در سایر نقاط با این کار بنیان سوسیالیست را بخشکاند. از همین رو ونزوئلا برای آمریکا از ایران بیشتر اهمیت دارد . آمریکا روی ونزوئلا سرمایه گذاری زیادی کرده است و این کشور تلاش دارد تا ونزوئلا را که یک حیاط خلوت برایش محسوب می‌شود از نگاه سوسیالیستی اش نجات دهد.»