چراغ سـبز تهـران به ریاض

گروه سیاسی: حدود 10 روز گذشته بود که خبری مبنی بر دعوت عربستان از 80 کشور مسلمان جهت تنظیم مناسک حج در رسانه‌ها مطرح شد.  وزیر حج عربستان گفته بود از ایران نیز برای حضور در حج آینده دعوت شده است اما سازمان حج ایران اعلام کرد هیچ دعوتنامه رسمی‌از عربستان دریافت نکرده است. حجت‌الاسلام مهدی شهسواری، مدیرکل حوزه ریاست و روابط عمومی‌سازمان حج و زیارت  با تایید بر این مطلب، گفته بود: معمولا عرف است وزارت حج عربستان برای تنظیم مناسک حج به کشورهای اسلامی‌دعوتنامه بفرستد، اما فعلا چیزی دریافت نشده است. سخنگوی وزارت خارجه نیز در آخرین نشست مطبوعاتی خود درباره اخبار منتشر شده درمورد ارسال دعوتنامه از سوی عربستان به ایران برای مراسم حج امسال، گفت: هیچ دعوتنامه‌ای برای ایران از سوی عربستان برای مراسم حج امسال ارسال نشده و اگر چنین مطلبی جایی منتشر شده است را تکذیب می‌کنم. در اواخر هفته گذشته  اما  عربستان سعودی از طریق نمایندگی خود در نیویورک دعوتنامه‌ای را برای حضور ایران در جلسات هماهنگی حج سال 96 ارسال کرد.  این دعوتنامه برای نمایندگی ایران در نیویورک ارسال شده بود و سپس از طریق دستگاه دیپلماسی به دستگاه‌های ذی‌ربط و مسئول فرستاده شد. عصر روز دوشنبه نیز نماینده ولی فقیه در امور حج اعلام کرد: دعوت نامه عربستان برای برگزاری دیدارها و مذاکرات دو جانبه درباره حج 96 به صورت رسمی‌دریافت شده است. حجت‌الاسلام والمسلمین سید‌علی قاضی‌عسگر در نشست شورای برنامه‌ریزی و هماهنگی بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت با اعلام این موضوع گفته بود: متن این دعوتنامه با دعوتنامه‌های گذشته خیلی تفاوتی ندارد و با توجه به محورهای مورد نظر، جمهوری اسلامی‌ایران در روزهای آینده پاسخ آن‌را ارسال خواهد کرد. روز گذشته حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی قاضی‌عسکر، نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت با اعلام آمادگی جمهوری اسلامی‌ایران برای انجام این مذاکره، اعزام هیاتی از کشورمان به عربستان را در تاریخ تعیین شده تایید کرده است  تا کنون جزییات بیشتری درباره ترکیب هیأت اعزامی‌ایران مشخص نشده، اما هرسال، نمایندگانی از وزارت امور خارجه، سازمان هواپیمایی و امور بین‌الملل بعثه مقام معظم رهبری، رییس سازمان حج و زیارت را در مذاکرات حج همراهی می‌کنند. عربستان سال گذشته برای انجام مذاکرات حج با سفر نمایندگان بعثه مقام معظم رهبری مخالفت کرده بود. سرپرست حجاج ایرانی پس از دریافت دعوتنامه امسال عربستان، گفته بود: در مذاکرات با طرف مقابل، خواسته‌های جمهوری اسلامی‌ایران از جمله امور مربوط به شهدای مسجدالحرام و منا مطرح خواهد شد و امیدواریم زمینه برای انجام یک حج باشکوه، عزت‌مند همراه با آرامش و امنیت زائران فراهم شود.  سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز پیشتر درباره وضعیت روابط ایران و عربستان در موضوع حج، اظهار کرده بود: همچنان در وضعیت سابق هستیم و برای حج سال آینده با توجه به شرایط موجود و حفظ عزت و امنیت حجاج ایرانی تصمیم مقتضی اتخاذ خواهد شد.  با وجود آن که در مناسبات دو کشور تغییری حاصل نشده و دولت عربستان نیز تا کنون به مطالبات ایران بویژه در موضوع حج چراغ سبز نشان نداده، اما وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی‌چندی پیش از مذاکره با وزارت خارجه و شورای عالی امنیت ملی برای هموار کردن بازگشایی مسیر حج و عمره خبر داده بود. در این خصوص حشمت‌الله فلاحت‌پیشه در گفت‌و‌گو با خانه ملت گفت: عربستانی‌ها نتوانستند در قبال موضوع حج، مسئولیت‌پذیری داشته باشند و از قبال آن مسائلی پیش آمد که وجهه آنها را در عرصه افکار عمومی‌بین‌الملل دچار خدشه کرد. نماینده مردم اسلام‌آباد غرب و دالاهو در مجلس شورای اسلامی‌بر همین اساس تصریح کرد: در ادامه، شکست یاران تروریست آنها و افت شدید قیمت نفت باعث شد به سمت نوعی عملگرایی روی بیاورند لذا اقدام به ارسال دعوتنامه به ایران برای انجام مذاکرات جهت حضور زوار ایرانی در سال آتی کردند. وی در ادامه به نحوه اقدام دستگاه دیپلماسی کشورمان در روند مذاکرات با عربستان اشاره و بیان کرد: ایران نباید اقدام به اعزام زائر به هر قیمت کند که منجر به تضییع حقوق ایرانیان شود لذا معتقدیم در مذاکراتی که در آینده صورت می‌گیرد دو موضوع به لحاظ گذشته و آینده باید مد نظر باشد. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی‌در پایان خاطرنشان کرد: عربستان باید نسبت به فجایای گذشته در این کشور که منجر به از دست رفتن جان بسیاری از هموطنان زائرمان شد احقاق حقوق کند همچنین لازم است موافقتنامه میان ایران و عربستان برای اعزام زائر بازتنظیم شود چرا که در موافقتنامه‌های قبلی هیچگونه حقوقی برای ایرانیان قائل نبوده و حقی برای جان، مال و ناموس آنها قرار نداده‌اند. مطرح شدن مسئله اعزام مجدد زائرین بیت‌الله الحرام همزمان شده است با روزهای رحلت مردی که همواره امیدی بود برای حل و فصل عزتمندانه تنش‌های میان ایران و عربستان سعودی. آیت‌الله ‌هاشمی‌رفسنجانی به علت دارا بودن شخصیتی مورد احترام در میان کشورهای عرب بارها نقش مثبتی را در مناسبات تهران- ریاض ایفا کرده بود. مرحوم آیت‌الله ‌هاشمی‌رفسنجانی سفرهای متعددی به عربستان داشت. این آمد و شدها اما به مذاق عده‌ای خوش نمی‌آمد، تا آنجا که آخرین دعوت‌های ملک عبدالله از جانب‌ هاشمی‌رفسنجانی بدون پاسخ ماند. از آیت‌الله ‌هاشمی ‌به عنوان معمار روابط ایران و عربستان یاد می‌شد. وی جایگاه خاصی هم نزد مقامات عربستانی داشت، تا آنجا که در سال ۱۳۸۷، از وی که ریاست مجلس خبرگان رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام را بر عهده داشت، به عنوان مهمان ویژه‌ کنفرانس بین‌المللی گفت‌وگوی اسلامی‌دعوت شد. سفر ۱۰ روزه او به عربستان، عمره استثنایی را برای زائران ایرانی که همزمان در مکه و مدینه حضور داشتند، رقم زد.