نگرانی در نطق آخر

گروه بین‌الملل‌، علی ودایع: باراک اوباما برای رفتن آماده می‌شود. آمریکا منتظر‌ روی کار آمدن رئیس‌جمهوری جدید و آغاز دوران ترامپیسم است که در تاریخ سیاسی ایالات متحده سابقه ندارد.   باراک اوباما ۸ سال وقت داشت تا ایده‌های خود را عملی کند. او کارش را از شهر آسمان خراش‌های شیکاگو شروع کرده بود در همین نقطه به کار خود پایان داد. چهل و چهارمین رئیس‌جمهوری آمریکا ایده‌ها و برنامه‌های بسیاری در سر داشت که می‌توانست به آمریکایی جدید ختم شود اما بسیاری از رویاهای شیرین او روی کاغذ ماند. اوباما در آخرین لحظات با علم به ناموفق بودن وعده‌هایش نگران شکافی بود که میراث گذاشته است. اوباما پس از ۸ سال زمامداری موفق نشد بسیاری از مشکلات را حل کند و ناگزیر به پذیرش شکست‌های متعددی در سیاست داخلی و خارجی شد. آیا اوباما رئیس‌جمهور خوبی بود؟ یا یک رئیس‌جمهور بد؟ علی‌رغم آرایی که اوباما در انتخابات به دست آورد، بسیاری از محافظه‌کاران او را رئیس‌جمهور بد و ناموفقی ارزیابی می‌کنند. چهل و چهارمین رئیس‌جمهوری آمریکا پس از هشت سال دوران ریاست جمهوری در اقدامی‌نادر، نطق خداحافظی خود را در شهر «شیکاگو» مکانی که در آن دو بار سخنرانی پیروزی کرد، ایرادکرد. ایراد سخنرانی خداحافظی یکی از سنت‌های روسای جمهور آمریکا بوده است.جورج دبلیو بوش و بیل کلینتون نطق خداحافظی خود را از کاخ سفید ایراد کردند و جورج بوش پدر در آکادمی‌نظامی‌وست پوینت نطق کرد. به گزارش بی بی سی، اوباما درحالی به کار خود پایان می‌دهد که میزان رضایت از او براساس نظرسنجی آسوشیتدپرس- مرکز تحقیقات امور دولتی ان او آر سی ۵۷ درصد است که رقمی‌شبیه بیل کلینتون هنگام ترک کاخ سفید است. ما توانستیم رئیس‌جمهوری آمریکا که تا 8 روز دیگر باید کاخ سفید را ترک کند؛ ۸ سال پیش با شعار «آری ما می‌توانیم» به کاخ سفید آمد با گفتن «ما می‌توانیم، ما توانستیم» نطق خداحافظی خود را به پایان برد.  اوباما در اجتماعی بی سابقه و با حضور نزدیک به 20هزار نفر از حامیان و طرفداران خود در همین شهر، نطقی ایراد کرد . بلیت‌های این مراسم رایگان توزیع شد اما در ساعات آخر پیش از سخنرانی بلیتی هزار دلار در اینترنت خرید وفروش می‌شد.سخنان اوباما اگرچه پرشور و هیجان‌زده بود اما در واژگان وی ترس از آینده آمریکا تحت سلطه ترامپ مشهود بود. در حالی که نطق‌های خداحافظی روسای جمهوری آمریکا دست کم در دهه‌های اخیر معمولا بصورت بیانیه‌هایی نسبتا کوتاه بود، این سخنرانی بیشتر به بیعتی دوباره با مردمی‌می‌مانست که برای وداع با او گرد آمده بودند و پیام هشداری بود درمورد خطراتی که آینده آنها را تهدید می‌کند. باراک اوباما در آخرین نطق خود در مقام ریاست‌جمهوری آمریکا از مردم این کشور خواست تا اتحاد با یکدیگر را از دست ندهند، زیرا به گفته او دموکراسی در آمریکا تنها زمانی می‌تواند عمل کند که «همگی ما صرف‌نظر از وابستگی حزبی یا منفعت خاص کمک کنیم تا حس سرنوشت مشترک را که در حال حاضر نیاز فوری به آن داریم، بازگردانیم.» رئیس‌جمهوری آمریکا از «نابرابری شدید» در کشور انتقاد کرد و هشدار داد که این موضوع موجب از هم گسیخته شدن اصول اولیه دموکراسی می‌شود. آنچه در این سخنرانی تقریبا یک ساعته بوضوح محسوس بود، بدون اشاره مستقیم تاکید بر تفاوت آشکار میان دیدگاه‌ها و سیاست‌های اوباما با آنچه بود که رئیس‌جمهوری آینده آمریکا وعده به اجرا در آوردنش را داده است . اوباما درحالی که در این سخنرانی بظاهر قصد تشریح میراث هشت سال حضور خود را در کاخ سفید داشت و در این رهگذر به نمونه‌هایی نظیر عادی‌سازی روابط با کوبا، عقد توافق هسته ای با ایران و به تصویب رساندن نظام بیمه‌های درمانی برای مردم کشورش اشاره کرد، عملا کوشید تا زمینه ای برای مقایسه آرمان‌های اصلی دمکراسی آمریکایی، که او خود را حامی‌آنها می‌داند، با سیاست‌هایی که این آرمان‌ها را به مخاطره می‌افکند، به وجود آورد. رئیس‌جمهوری آمریکا بطور خلاصه به مردم کشورش گفت، در طول هشت سال زمامداریش کوشیده است با از میان برداشتن شکنجه، بستن زندان گوانتانامو، مقابله با بی عدالتی‌های اقتصادی و تبعیض و بی عدالتی در مورد مسلمانان، به تحقق آرمان‌هایی کمک کند که ارکان دموکراسی کشورش را می‌سازند و در عین حال به آنها هشدار داد که جانشین او با سیاست‌هایی چون جلوگیری از ورود مهاجران و مسلمانان، گسترش تبعیض‌های قومی‌و نژادی و سیاست‌های جانب دارانه اقتصادی از طبقه مرفه جامعه، همه این آرمان‌ها و ارکان دمکراسی آمریکایی را به مخاطره خواهد انداخت و از آنان خواست تا برای حفظ دمکراسی کشورشان، حضور و هشیاری خود را در صحنه‌ها همواره حفظ کنند. اوباما در این سخنرانی تنها یک بار با ذکر نام از دونالد ترامپ، جانشین آینده خود یاد کرد. او نسبت به روا داشتن تبعیض علیه اقلیت‌ها همچون سیاه‌پوستان، مهاجران و مسلمانان هشدار داد و گفت، سفیدپوستان باید بپذیرند که آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار در جریان اعتراضات خود خواهان آن نبودند که با آنان «برخوردی ویژه» شود، بلکه می‌خواستند تا با آنها به صورتی «برابر» برخورد شود. اوباما همچنین از رئیس‌جمهوری آینده آمریکا خواست تا به موضوع تغییرات اقلیمی‌به صورتی جدی بپردازد زیرا به گفته او انکار این مشکل خیانتی به نسل آینده خواهد بود.ترامپ پیش‌تر نسبت به معضل گرمایش زمین ابراز تردید کرده و گفته بود که می‌خواهد محدودیت‌ها برای سوخت‌های فسیلی آلوده‌کننده محیط‌زیست را از میان بردارد. اوباما همچنین از همسرش میشل برای ایفای نقش بانوی اولی کشور تقدیر کرد که او در کمال «ملاحت، اراده و شوخ‌طبعی» در هشت سال گذشته به جا آورده است. رئیس‌جمهوری آمریکا همچنین از معاونش جو بایدن نیز برای همراهی‌اش تشکر کرد. قضاوت تاریخ و نگرانی از آینده اینکه آیا نخستین رئیس‌جمهوری رنگین پوست آمریکا، که بنیادش بر تبعیض بین مهاجران سفیدپوست انگلوساکسون و پروتستان (WASP) با دیگران از جمله سرخ پوستان ساکنان نخستین قاره آمریکا و نیز برده داری بنا شد، حقیقتا در هشت سال «توانسته باشد» یا نه، سوالی است که تاریخ در آینده به آن پاسخ خواهد داد. باراک اوباما اخیرا به شوخی گفت دوست دارد وقتی دوران ریاست‌جمهوری‌اش به سر آمد در اسپاتیفای کار کند. تصمیم‌گیرندگان اسپاتیفای هم روی رئیس‌جمهور را زمین نیانداختند و شغلی برایش دست‌وپا کردند. در صفحه مربوط به استخدام این غول موسیقی آنلاین شغلی آگهی شده با عنوان «پرزیدنت آو پلی‌لیست»، یا به زبان کمی‌فارسی‌تر، رئیس گلچین ترانه‌ها. آن‌‌طور که در توضیحات شغل آمده، متقاضی باید «دستکم هشت سال تجربه اداره یک کشور معتبر» داشته باشد، بعلاوه «اخلاق خوب و برخورد دوستان»، و البته «جایزه صلح نوبل». دونالد ترامپ که جای آقای اوباما را خواهد گرفت قول داده است بعضی از دستاوردهای اصلی او را باطل کند که قانون اصلاح نظام مراقبت‌های بهداشتی موسوم به اوباماکر در کانون آنهاست.مجموعه تحلیل‌ها از ترامپیسم  این است که رئیس‌جمهوری آینده آمریکا شباهت‌های بی بدیلی به محمد احمدی نزاد، رئیس‌جمهوری پیشین ایران دارد.دونالد ترامپ روز ۲۰ ژانویه (اول بهمن) مراسم ادای سوگند ریاست‌جمهوری را به جا خواهد آورد و رسما قدرت را از باراک اوباما تحویل خواهد گرفت.