پیام تاخیر مصلحت چیست؟

سوالی که فراتر از رد یا تایید لایحه پالرمو باید بدان پاسخ داد این است که تاخیر در اعلام تشخیص مصلحت چه پیامی را به داخل و خارج کشور مخابره می‌کند؟ برای پاسخ به این سوال اول باید ماهیت مجمع تشخیص مصلحت را شناخت. تشخیص مصلحت در ساختار جمهوری اسلامی ایران جایگاهی فراتر از قانون و شرع را به خود اختصاص داده است. یعنی زمانی که مجلس و شورای نگهبان در تصویب قانونی با مانعی رو‌به‌رو می‌شوند و یا به اختلاف نظری حل ناشدنی برمی خورند، برای آنکه ثبات قانونگذاری کشور دچار اختلالی نگردد و خدای ناکرده القای بن‌بست ساختاری به داخل و خارج نشود، این مجمع تشخیص مصلحت نظام است که باید به اتکای قانون اساسی و به پشتوانه فقاهت در حوزه مصلحت اسلامی به عنوان رکن بن‌بست‌شکن در ساختار سیاسی به موضوع ورود کرده و با اقدام بهنگام و موثر از القای انسداد حرکتی در کشور جلوگیری نماید. نکته بسیار حائز اهمیت در این میان، توجه به این نکته است که تشخیص مصلحت در شرایط عادی انجام نمی‌شود و غالبا در شرایط خاص است که تشخیص آن حتی با عبور از مرزهای قانونی، شرعی و عرفی لازم می‌شود تا مصالح ملت از طریق مصلحت به فوریت و با پرهیز از تردید و تفرقه، تامین گردد. مجمع تشخیص مصلحت در واقع مظهر وحدت تصمیم‌گیری‌های خاص نظام است که اگر خودش دچار تفرقه و تشتت در اظهار نظرهای اعضا گردیده و بالطبع توانایی اتخاذ تصمیمات بهنگام و دور از اختلاف جناحی را نیابد، درواقع از ماهیت وجودی خود دور شده و مهم‌ترین خاصیت خود را که القای بن‌بست‌شکنی به جامعه است به تدریج از دست می‌دهد. جدا از بحث‌های ماهوی، شکل تاخیر در اعلام تشخیص مصلحت و موکول کردن آن به رفتار کشورهای خارجی -در موضوع لایحه پالرمو به طور خاص اتحادیه اروپا- ابتکار عمل را در این زمینه به طرف مقابل می‌دهد و در واقع تشخیص مصلحت را در وضعیتی منفعلانه به چگونگی رفتار آنها گره می‌زند! این در حالی است که مصلحت در ذات خود ضد انفعال است و با عملکردی در تضاد با پیش‌بینی‌های معمول، همواره باید ابتکار عمل را به‌دست بگیرد. مصادیق تشخیص و عمل بهنگام به مصلحت در تاریخ انقلاب فراوانند و از بسیاری پیچ‌های تاریخی، کید دشمنان و گردنه‌های سخت به اتکای آن عبور کرده‌ایم. ولی متاسفانه به نظر می‌رسد در موضوع لایحه پالرمو روند تشخیص مصلحت دچار نوعی اختلال ماهوی و شکلی گردیده و نه تنها با بن‌بست‌شکنی عاجل، روح وحدت را در فضای داخلی ندمیده بلکه پیام اتحاد در تصمیم‌گیری‌های کلان و استراتژیک نظام را هم به دنیا مخابره ننموده است و با انتشار اظهار نظرهای متفاوت، تعویق تصمیم‌گیری و در نهایت تاخیر در تشخیص مصلحت، فضایی شبه بن‌بست و مبهم را در فضای داخلی و خارجی ایجاد کرده که قطعا در آینده جنگ اقتصادی ناجوانمردانه آمریکا علیه کشورمان به مصلحت ما نخواهد بود. خدا رحمت کند آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی را که قریب سی سال در جایگاه رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، به خوبی نقش بازوی پرتوان رهبری را در بن‌بست‌شکنی‌ها ایفا کرد و در این روزهای حساس جای خالی‌اش بیشتر از همیشه احساس می‌شود.
* دبیر پایگاه اطلاع رسانی آیت‌ا... هاشمی(ره)