عراقچی: مدیر «اینستکس» به تهران می‌آید


نمایندگان ایران و پنج کشور فرانسه، آلمان، ‌انگلیس، روسیه و چین دیروز در حالی یازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام را به ریاست سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران و هلگا اشمید معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا  در وین برگزار کردند که روند اجرایی شدن «اینستکس» و اعتراض ایران به تأخیر در بهره‌برداری از این کانال ویژه مالی از مهم‌ترین محورهای این نشست بود. موضوعی که سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران یک روز پیش از آن و در خلال دیدارهای دوجانبه با همتایان خود از جمله هلگا اشمید آن را یادآور شد. او کمی پس از برگزاری این نشست با بیان این که تمامی طرفین در جلسه به طور قاطع از توافق هسته‌ای حمایت کرده‌اند، گفت که مدیر «اینستکس» بزودی برای انجام مذاکراتی نزدیک با همتایان ایرانی از تهران بازدید خواهد کرد.
عراقچی با تأکید براینکه مذاکرات خوبی انجام داده‌اند، گفت: به اعضای برجام و طرف اروپایی تذکر دادیم که کانال مالی تنها یکی از تعهدات آنهاست و همکاری اقتصادی با ایران ابعاد مختلفی دارد که در بیانیه ۱۱ بندی بروکسل میان وزیران خارجه این کشورها و ایران توافق شد. آنها توافق کردند که با ایران در نبود امریکا در برجام همکاری اقتصادی را در حوزه‌های سرمایه‌گذاری، تسهیل حضور شرکت‌هایشان برای کار با ایران، حمل و نقل، انرژی و غیره ادامه دهند. البته تعهد مالی یکی از تعهدات اصلی آنهاست و بسیار برای تسهیل همکاری‌ها مهم است.
معاون ظریف گفت: «در مورد اینستکس نیز طرف اروپایی توضیحات مفصلی را ارائه کرد. در مورد پرداخت‌ها و دریافت‌ها و اینکه این مکانیسم با نهاد ایرانی چگونه کار خواهد کرد و در گام بعدی برای کشورهای ثالث چگونه در دسترس خواهد بود.» عراقچی ادامه داد: «دوستان و همکاران ما در نهادهای اقتصادی درباره نهاد ایرانی موازی اینستکس توضیحاتی ارائه دادند و به نظرم بحث خوبی بود. البته باید منتظر شویم تا این ساز و کار عملیاتی شود. اگرچه طرف اروپایی در این رابطه تأخیر داشت و دیر اقدام کرد اما الان این نهاد را داریم و امیدواریم کارش را هم شروع کند.»


وی ادامه داد: «قرار شد در گروه کاری تحریم‌های برجام که در حاشیه کمیسیون مشترک تشکیل می‌شود گروه‌های کاری در حوزه تجارت، انرژی، حمل و نقل، مسائل مالی و بانکی تشکیل دهیم تا سایر تعهدات نیز اجرایی شود.»
عراقچــــی گفت: «معتقدیــــم از طریق برجـــــــــام می‌توان مسیرهایی را برای مقابله با تحریم‌های امریکا ایجاد کرد البته دولت ایران به اینها صرفاً متکی نیست و همه راه حل‌های ممکن را بررسی می‌کند اما هر چه بتوانیم مسیر را با ظرفیت‌تر کنیم بهتر است اما اتکای ما لزوماً به اروپا و برجام نیست.»  طراحی چنین کانال ویژه‌ای برای تسهیل بخشیدن به مناسبات اقتصادی ایران و اروپا در شرایطی از سوی سه کشور اروپایی طرف برجام در دستور کار قرار گرفت که امریکا با خروج از این توافق کلیه تحریم‌هایی را که به واسطه آن با ایران معلق کرده بود، بازگرداند و کوشید بر سر راه تجارت ایران مانع تراشی کند. این در حالی بود که اروپایی‌ها در مواجهه با چنین رویکردی تصمیم گرفتند اقدامات مقابله‌ای را علیه تحریم‌های امریکا به اجرا درآورند.
با هدف اجرای چنین تصمیمی بود که سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس با ثبت یک سامانه مالی، ابزاری را برای حمایت از تبادلات تجاری ثبت کردند. بر اساس این سامانه داد و ستدهای مالی بین ایران با سایر کشورها با واحد پولی غیر از دلار و بدون نگرانی از تحریم‌های امریکا علیه تهران انجام می‌شود.
با این حال و در شرایطی که وزرای خارجه سه کشور اروپایی در یازدهم بهمن ماه رسماً این کانال مالی را به ثبت رساندند تاکنون ابعاد اجرایی آن و نحوه بهره‌مندی ایران از مزیت‌های این راهکار ویژه پوشیده مانده است. از این رو هیأت دیپلماتیک ایرانی که در نشست روز گذشته وین حضور یافته‌اند در مهم‌ترین دستور کار خود خواهان مشخص شدن زمان بهره‌وری «اینستکس» برای محقق کردن مطالبات اقتصادی کشورمان شدند.  این در حالی است که یک روز پیش از این نشست نیز محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در پیامی توئیتری به اروپا هشدار داده بود که صبر ایران در حال لبریز شدن است. ظریف جدیدترین گزارش آژانس بین‌الملل انرژی اتمی را استناد مطالبه به حق ایران برای تحقق یافتن منافع اقتصادی‌اش قرار داد. چه آمانو هفته گذشته  در چهاردهمین گزارش خود درخصوص راستی‌آزمایی اجرای برجام، پایبندی جمهوری اسلامی ایران به این توافق را تأیید کرده بود.
گفتنی است از روز دوشنبه مذاکرات کارشناسی دوجانبه و چندجانبه بین هیأت‌های کارشناسی ایران و سایر طرف‌ها درخصوص موضوع مقابله با اثرات خروج غیرقانونی امریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های این کشور و نحوه عملیاتی کردن تعهدات اعضای باقی مانده در برجام در این ارتباط برگزار شد.  
صبح سه‌شنبه نیز نشست کارگروه اجرایی کردن لغو تحریم‌ها در وین برگزار شد. همچنین بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز  در نشست اخیر مطبوعاتی‌اش اعلام کرد که در آینده نزدیک هیأتی از اروپا که مسئولیت اینستکس را برعهده دارد، برای دیدار با مقامات ایران به تهران می‌آید.