سيل امداد ملي

آرمان: در حالی که مردم اقصی نقاط کشورمان در نوروز امسال درانتظار اتفاقات خوب و شاد بودند، روان شدن سیل در برخی استان‌‌های کشور شیرینی سال نو را تلخ کرد. روان شدن سیل از استان‌های شمالی آغاز شد و استان‌های مرکزی و غربی هم بی‌نصیب نماندند. در روز‌های نخست فروردین شمار زیادی از روستاها در شهرستان‌های آق‌قلا، بندرترکمن و گُمیشان خالی از سکنه شد و در مناطق شهری هم عد‌ه‌ای خانه‌‌های خود را تخلیه یا اقدام به جابه‌جایی اثاث کردند. هزاران هکتار زمین کشاورزی از بین رفت و زیرساخت‌‌های شهری و روستایی هم آسیب دید. رئیس‌جمهوری هم در تماس با وزیر کشور و مسئولان استان گلستان، دستورات تکمیلی را برای تسریع در رسیدگی به مشکلات مردم این مناطق صادر کرد. دو روز پس از زلزله گلستان بود که سیل روانه شیراز شد. بیست دقیقه کافی بود تا دروازه قرآن و مسافرانی که از این مسیر وارد شیراز شده یا در حال خروج از این شهر بودند را آب ببرد، دقایقی که یک فاجعه رقم خورد، فاجعه‌ای که بیش از ۱۱ کشته و ده‌ها مصدوم برجای گذاشت. پل دختر و دشت آزادگان از شرایط لازم برای مقابله با سیل برخوردار نبودند، بنابراین دستور تخلیه خانه‌ها صادر شد. با گسترش دامنه بارش‌ها انتظار می‌رفت که کار برای نیروهای امداد و نجات سخت‌تر شود اما به همان نسبت سیل کمک‌ها از سراسر کشور به راه افتاد و اگر چه به اوج نرسیده اما از نشانه‌های اولیه و تاکیدات مستقیم رهبرمعظم انقلاب و رئیس‌جمهور و رئیس‌مجلس پیداست که به اوج خواهد رسید. هر یک از مسئولان به بیانی سعی کردند که از بار سنگین مشکل پدید آمده برای سیل‌زده‌ها بکاهند. در این راستا نیروهای امدادی از بخش‌های مختلف نداجا و عوامل لجستيكي و هوانيروز ارتش در کنار دیگر نیروهای یاری رسان از دیگر نهادها، با خلوصی که از یک سرباز انتظار می‌رود، به سرعت وارد کارزار شدند. در حالی که استان‌های لرستان و خوزستان زیر سخت‌ترین فشار ناشی از سیل قرار گرفته‌اند، آنهم بعد از آنکه فشار اوج گرفته در سیل گلستان، فارس و کهگیلویه و بویراحمد فروکش کرد، استان‌های همجوار با تمام توان به کمک آمدند و همراهی مردم و نیروهای امدادی و بخش‌های مختلف دولتی، تا حدی از تلخی حادثه کاست و جلوه‌ای از امداد و همدلی و همراهی ملی را رقم زد.
به نام کمک، به کام انتخابات؟
تاسف بیشتر آنجا بود که برخی حتی «سیل» را ابزار تخریب و یا تبلیغ زودهنگام انتخاباتی تصور کردند چنانکه در روز‌های نخست سرازیر شدن سیل در کشور چنین الفا کردند که رئیس‌جمهور در قشم به تفریح مشغول و بی‌خیال وضعیت مردم سیل زده است که ادعایی کذب بود. 8 فروردین نماینده ولی فقیه در مازندران گفت: «جوسازی علیه رئیس‌جمهور در فضای مجازی درست نیست. آیت‌ا... طبرسی با بیان این‌که سیل اخیر در مازندران کم‌سابقه بود، افزود: مردم مازندران متین هستند و رئیس‌جمهور نیز پس از حضور در مناطق سیل‌زده مازندران، بسیار مناسب برخورد کردند.» یا برخی مخالفان دولت چنین عنوان کردند که نهاد‌های غیردولتی نقش بیشتری در رسیدگی به مکان‌های سیل زده دارند که صحت ندارد و با مرور این نتیجه حاصل خواهد شد که وزرا، معاونان و استانداران و... تعطیلات نوروزی را فراموش کرده و در سفر به استان‌های زلزله زده و اتخاذ تصمیمات برای بازسازی بودند. در این میان برخی هم از آب گل آلود سیل، ماهی گرفتند و سیل را فرصتی طلایی برای تبلیغ انتخاباتی خودشان یافتند که از آن جمله می‌توان به مهرداد بذرپاش اشاره کرد که به نام کمک به سیل‌زدگان فیلم و تصاویر زیادی در صفحات مجازی از آنها منتشر شد و برای رسیدن به هدف احتمالی خودشان که شاید انتخابات مجلس 98 باشد از ژستی در مقابل دوربین فروگذار نشدند! اظهارات محسن رضایی هم قابل تامل بود. او در حالی که هنوز ابعاد سیل در گلستان مشخص نشده بود گفت: «متأسفانه دولت، دائما در رویارویی با زلزله و سیل غافلگیر می‌شود و توانایی پیش‌بینی و پیش‌گیری حوادث را نیافته است.» حسام‌الدین آشنا مشاور رئیس‌جمهور در واکنش به تخریب دولت در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: «‏درست است که سیلاب آمده و آب زیاد است و شناگران آب ندیده هم دل به دریا زده‌اند اما مطمئن باشید الآن وقت مناسبی برای ماهیگیری سیاسی نیست. به فکر مردم باشیم نه انتقام جناحی».
درس جهانگیری به مسئولان


بی‌تردید در نخستین بررسی‌ها درباره چرایی این اتفاقات تلخ به برخی بی‌تدبیری‌ها اشاره شد که سبب گلایه جدی مردم سیل زده بود و هست. نمی‌توان انکار کرد که دولتمردان از نخستین مسئولانی بودند که بر سر میز بررسی سیل‌های رخ داده در کشور حاضر شدند مانند اسحاق جهانگیری که کمی پس از جاری شدن سیل در استان گلستان حضور یافت. در شرایطی که استان گلستان در بحران سیل بسر می‌برد خبری از استاندار نبود که همین غیبت سبب گلایه‌‌های زیادی شد که حضور بالاترین مسئول استان در شرایط بحرانی از جمله ضروریات برنامه ریزی برای ساماندهی شرایط است. 3 فروردین وزیر کشور در پاسخ به سوالی درخصوص عدم حضور استاندار گلستان در مناطق سیل‌زده این استان گفت: «استاندار گلستان از یک ماه پیش تقاضای مرخصی برای حضور در خارج از کشور کرده بود. یک روز قبل از عید هم گفت: ضرورت دارد برود که من هم گفتم برآورد کند اگر مشکلی پیش نمی‌آید برود. ایشان هم گفتند که همه تمهیدات اندیشیده شده و مسئولان هستند و مشکلی پیش نخواهد آمد.»
سیل گلستان استاندار را برد
اما شرایط گلستان عادی نبود بنابراین اسحاق جهانگیری برکناری مناف هاشمی را به دلیل عدم حضور در استان در شرایط بحرانی رارقم زد. اسحاق جهانگیری، بعد از برکناری استاندار گلستان، غراوی معاون وی را به عنوان سرپرست استانداری گلستان منصوب کرد. فاطمه سعیدی سخنگوی فراکسیون امید مجلس برکناری استاندار گلستان را پاسخی به کمترین مطالبه مردم دانست. البته مناف هاشمی پس از برکناری گفت: من خودم را شریک مشکلات مردم استان می‌دانم و به خاطر دو روزی که به هر دلیلی در استان در شرایط ناآرام حضور نداشتم، شدیداً از مردم دلجویی می‌کنم و از اینکه در این شرایط حساس توفیق خدمت از من سلب شد، شرمنده مردم عزیز خصوصاً تراکمه بزرگوار هستم. وی ادامه داد: در شرایط مناسب مباحثی را مطرح خواهم کرد که مردم استان متوجه شوند من قصور و کوتاهی نداشتم. من در طول ۱۸ ماه خدمت در استان گلستان فقط ۲ روز مرخصی داشتم و به همین خاطر نمی‌خواهم کسی از این فرصت سوءاستفاده کند. برکناری مناف هاشمی هشداری به سایر استان‌ها بود که مسئولانشان از ترک محل حدمت خودداری کنند مانند استاندار خوزستان که چهارم فروردین با اشاره به احتمال وقوع سیلاب در خوزستان، گفت: کلیه فرمانداران و مدیرانی که در خوزستان حضور دارند حق خروج از استان را ندارند. البته 5 فروردین و همزمان با وقوع سیل در شیراز معاون اول رئیس‌جمهور با صدور بخشنامه‌ای با تاکید بر ضرورت نظارت مستمر بر انجام خدمات رسانی به مسافران نوروزی در ایام نوروز و نیز لزوم حفظ آمادگی کامل تمامی دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها برای مدیریت حوادث طبیعی با توجه به پیش‌بینی افزایش بارندگی در روز‌های آینده از کلیه استانداران و فرمانداران سراسر کشور خواست به طور تمام وقت در محل کار خود حضور داشته باشند. در دیگر استانداری‌ها هم دستوراتی بااین محتوا صادر شد. در نهایت روز گذشته نماینده مشهد در مجلس گفت: مدیران محلی جهت مقابله با سیل باید در راستای بازگشایی مسیرها، رودخانه‌ها و بستر رودها اقداماتی را انجام می‌دادند اما تا امروز گزارشی از عملکرد مدیران محلی برای مقابله با خسارات ناشی از سیل گزارش نشده است.
طرح سوال از وزیر کشور کلید خورد
شنیده‌ها حاکی از آن است که برخی فرمانداران در حوزه مدیریت خود حضور نداشته‌اند و هیچ پیش‌بینی و اقدامی برای جلوگیری از خسارات ناشی از سیل انجام نداده‌اند؛ لذا طرح سوال از وزیر کشور در مورد عملکرد مدیران محلی شامل فرمانداران و بخشداران در ماجرای مدیریت خسارات ناشی از سیل اخیر کلید خورد. سیدامیرحسین قاضی‌زاده هاشمی گفت: مدیران محلی در زمینه کمک به سیل‌زدگان در راستای جبران خسارات، اسکان و توزیع امکانات عملکرد قابل قبولی نداشتند.
سیل صداوسیما برای دولت!
دراین میان صداوسیما هم به شکل خاص خود به سیل پرداخت و به نظر برخی صاحب نظران نگاه دوستانه‌ای به دولت و فعالیت‌های مسئولان دولتی نداشت و از آن برداشت‌های دیگری می‌شد. در همان روزهای ابتدایی وقوع سیل آخوند عبدالکریم جاور امام جمعه اهل سنت گنبدکاووس با گلایه از عملکرد صداوسیمای گلستان در پوشش اخبار سیل گلستان گفت: «اکثر مردم از صداوسیما در خصوص پوشش اخبار و وقایع سیل و اطلاع رسانی گلایه‌مند هستند و من در اینجا گلایه مردم را اعلام می‌کنم. وی افزود: رسانه ملی که از بیت المال اداره می‌شود باید رصد و اطلاع رسانی بموقع می‌کرد ولی فقط در حد اعلام خبر فعالیت کرده است.» دوشنبه هفته گذشته هم مهران مدیری با لحنی که مسبوق به سابقه بود، در برنامه دورهمی گفت: «واقعا نمی‌دانم چه بگویم. سال گذشته، همین موقع‌ها بود که «دورهمی» تمام شد. من هرچه بلد بودم آن دوره درباره مشکلات و اتفاقات کشور گفتم، با زبان تندی هم گفتم اما الان انگار همه ما می‌گوییم ‌ای کاش پارسال بود.» این مجری ادامه داد: «سال ۹۷ دیگر شاهکار کردید. این وضعیت اقتصاد است، این وضعیت معیشت مردم است، این وضعیت قیمت ارز است و این وضعیت زلزله و جدیدا سیل است و این وضعیت هزار تا چیز دیگر است. چکار می‌کنید با خودتان، چکار می‌کنید با ما؟» که علیرضا معزی، دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت، در حساب توئیتری خود چنین پاسخ داد: «مدیران رسانه ملی صریح و شفاف بگویند که این ذبح و استهزای امید، در غوغای تحریم و قهر طبیعت، شبی چند تمام می‌شود از جیب این ملت گرفتار؟ دولت به کنار، حداقل مروت را در حق امدادرسانان و هزاران نفر که در کنار سیل‌زدگان ایستاده‌اند، مراعات کنید».
تدبیر مسئولان
مسئولان کشور به برنامه ریزی برای جبران خسارات ناشی از سیل‌های اخیر پرداختند. رئیس‌جمهور به این مناطق سفر و دستورات لازم را صادر کرد. رئیس مجلس نیز مانند رئیس‌جمهور به برخی مناطق سیل زده سفر کرد تادر جریان وضعیت آنهاباشد. علی لاریجانی در بازدید از مناطق سیل زده استان مازندران تاکید کرد که باید بسته‌‌های حمایتی برای مردم سیل‌زده استان مازندران در نظر گرفته شود. علی لاریجانی ادامه داد: باید با اعطای وام‌‌های ارزان قیمت به مردم هر چه سریع‌تر مشکل اشتغال سیل زده‌ها رفع شود که ان‌شاء‌ا... این اقدام ظرف روز‌های آینده انجام می‌شود تا بتوانیم راه تأمین آن را فراهم کنیم. 13 فروردین هم علی لاریچانی رئیس مجلس در گفت‌وگو با استانداران قم، لرستان و مرکزی در جریان آخرین وضعیت این سه استان با توجه به بارندگی‌ها و سیل‌‌های اخیر قرار گرفت. لاریجانی روز پنجشنبه هم اظهار کرد: در خصوص کمک‌‌های اولیه موضوع‌هایی مطرح شد که پیشنهاد می‌دهم باید نخست بخشی از کمک‌ها درست و به‌موقع دست مردم برسد و بخشی نیز برای پیش‌بینی شرایط آینده باشد. باید کمک‌ها انضباط داده شوند؛ استاندار جایی را محور قرار دهد تا تقسیم کار شود و کمک‌ها درست به دست مردم برسد و اگر کمبودی باشد، پیگیری می‌کنیم. وی تصریح کرد: درمورد صدور مجوز کشت تابستانه نیز باید پیگیری شود و وزارت نیرو در این راستا کمک کند و مزاحمتی ایجاد نشود. وی ادامه داد: اولویت نخست ما عبور از بحران است اما باید جایگاهی برای تفکر باشد تا این آسیب‌ها تکرار نشود که اکنون نیز این تفکر موجود است و رهبر بر این موضوع تاکید کرده‌اند و امیدواریم به نتایجی برسیم که در آینده از این ضعف‌ها نداشته باشیم. رئیس قوه قضائیه نیز با صدور پیامی، به رئیس سازمان بازرسی کل کشور مأموریت داد که ضمن حضور فوری در مناطق سیل‌زده استان‌‌های گلستان و مازندران، ابعاد مختلف حادثه و روند امدادرسانی را مورد نظارت و ارزیابی قرار دهد. محمد باقر نوبخت رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور6 فروردین با تاکید براینکه حادثه شیراز همه اعضای هیات دولت را متأثر کرد، خواستار اعلام و گزارش تمهیدات لازم برای جلوگیری و کاهش خسارت‌‌های ناشی از بارندگی‌ها در فارس طی روز‌های آینده شد. کمیته مدیریت بحران در فراکسیون امید جهت پیگیری اقدامات دستگاه‌هایی اجرایی در سیل اخیر تشکیل شد. تعدادی از وزرا هم در روز‌های وقوع سیل به استان‌های آسیب دیده سفر کردند. برخی از بزرگان کشور هم همراهی خود را با مردم استان‌های سیل زده اعلان کردند که آیت‌ا... سیدحسن خمینی از جمله آنهاست. یادگار امام در تماسی با آیت‌ا... نورمفیدی، با اشاره به ابعاد مختلف حادثه جاری شدن سیل در گلستان، ابراز امیدواری کرد که دولت و نهاد‌های حکومتی با حضور در مناطق سیل‌زده، بتوانند به سرعت مشکلات مردم را برطرف کنند. محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید نیز با تاکید لزوم یکپارچگی در مدیریت بحران در سیل استان‌‌های گلستان و مازندران گفت که باید تمامی نهاد‌های دولتی و دستگاه‌‌های خدمات رسانی با به‌کارگیری تمامی ظرفیت‌‌های خود تلاش بیشتری برای بهبود وضعیت مردم سیل زده انجام دهند. سردار سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه در پیامی با اعلام حضور فرماندهان و پیشکسوتان دفاع مقدس در ادامه کمک رسانی به سیل‌زدگان از استقرار موکب‌‌های خدمت رسانی اربعین به مدت یک ماه در مناطق در معرض سیل خوزستان و لرستان خبر داد.
کمک رسانی نهاد‌های نظامی
ارتش و سپاه هم از نیرو‌های حاضر در شهرها و روستا‌های سیل زده بودند تا آنچه می‌توانند برای سامان دادن به شرایط انجام دهند. دوم فروردین امیر سرتیپ دوم محمد غفاری، ارشد نظامی ارتش در استان گلستان با بیان اینکه ارتش تا آخرین لحظه در کنار مردم گلستان است، گفت: ۸۰۰ نفر از پرسنل ارتش، به همراه ادوات و ماشین آلات سبک و سنگین از نخستین روز وقوع سیل و آب گرفتگی در استان گلستان، در حال امدادرسانی به مردم هستند. ستاد کل نیرو‌های مسلح هم در اطلاعی‌های از آمادگی نیرو‌های مسلح برای یاری رسانی به سیل‌زدگان استان‌‌های شمالی کشور خبر داد. سخنگوی سپاه از بسیج ظرفیت‌ها و تجهیزات سپاه برای امدادرسانی و کمک به سیل‌زدگان استان گلستان خبر داد و از علما، روحانیون و مسئولان محلی استان به ویژه در شهرستان آق قلا در مساعدت با سپاه برای مجاب کردن مردم برای تخلیه زودهنگام روستاها که تأثیر بسزایی در کاهش تلفات داشت تقدیر و تشکر کرد. 5 فروردین روابط عمومی کل سپاه در اطلاعی‌های شماره حساب و کارت بانکی برای دریافت متمرکز کمک‌‌های مردمی به سیل‌زدگان از طریق سپاه و بسیج را رسماً اعلام کرد.
حمایت هنرمندان و ورزشکاران
ورزشکاران و هنرمندان هم به یاری سیل‌زدگان پیوستند. سایت‌‌های ورزشی به بازتاب حرکت انسان دوستانه سردار آزمون در کمک به مردم سیل زده پرداختند. سردار آزمون مهاجم ایرانی که در تعطیلات بسر می‌برد، زمان استراحتش را به حضور در مناطق سیل زده ایران اختصاص داد و به کمک مردم شتافت. سایت اکسپرس و توئیتر باشگاه زنیت روسیه نیز این اقدام را اقدامی جالب توجه از مهاجم ایرانی توصیف کردند که از زمان حضور در تیم زنیت توانسته است از نظر گلزنی شرایط خوبی داشته باشد. علیرضا بیرانوند دروازه‌بان خرم آبادی پرسپولیس گفت: به خاطر سیل در شهرستان پل دختر لرستان، مردم از من درخواست کمک و اطلاع‌رسانی کردند. مردم در شرایطی هستند که نمی‌توانند از منطقه خارج شوند. با صحبت‌هایی که داشتیم، امیدوارم اتفاقات خوبی در این منطقه سیل‌زده رخ دهد. به خاطر اتفاقی که امروز برای شهرم رخ داد، دوست داشتم آنجا باشم. هر چند حضورم کمکی به سامان‌دهی شرایط نمی‌کند اما می‌توانم با آنها همدردی کنم و روحیه مردم را حفظ کنم؛ بنابراین بعد از داربی به این منطقه می‌روم. اجرای «مسیح و آرش» در جشنواره موسیقی منطقه آزاد چابهار چهارشنبه (۷ فرودین ماه) به احترام سیل‌زدگان کشور لغو شد.
بازار داغ شایعات
بازار شایعات هم داغ بود و برخی بی‌توجه به وضعیت روحی هموطنان سیل زده به انتشار اخبار دروغ پرداختند به عنوان نمونه روزی شایعه شکسته شدن سدها دراستان فارس را منتشر کردند که شرکت آب منطق‌های فارس در اطلاعیه‌ای تاکید کرد: «هیچ کدام از سد‌های استان دچار هیچ حادث‌های نشده بلکه از ساعت ۱۶ روز دوشنبه پنجم فروردین ماه سد‌های فارس حدود یک و نیم میلیارد مترمکعب ظرفیت خالی دارند و می‌توانند این مقدار سیلاب احتمالی را کنترل و ذخیره کنند.» یا روز دیگری تصویر رئیس سازمان جمعیت هلال اخمر را در شرایطی منتشر کردند که مشعول انتخاب غذا در شرایط خوبی است که علیرضا پیوندی در واکنش به انتشار این تصویر نوشت: «چه بسیار ماموریت‌ها که آن قدر فشرده بود که مجبور بودیم همان نیمچه غذای بسته‌بندی‌شده را در بالگرد بخوریم و چه بسیار موقعیت‌ها که طعم خوردن صبحانه یا ناهاری را با امدادگرهایمان در پایگاه‌‌های جاد‌های چشیده‌ام. نه عاشق رفتار‌های پوپولیستی هستم و نه از حضور در میان مردم خجالت می‌کشم. غذا خوردن در رستوران آن هم همراه با همکارانم در هلال احمر و دیگر دستگاه‌ها آن هم در یک رستوران عمومی همراه با سایر مردم شهر آن هم در پایان روزی سخت و فشرده در منطقه سیل‌زده که نه از صبحانه خبری بوده و نه از ناهار، عیب نیست ولی اگر در این موقعیت بغرنج دردی از دوستانی که حاشیه را بر متن حتی در میانه بحران و امدادرسانی ترجیح می‌دهند، دوا می‌کند لازم است تا از بابت غذا خوردن در یک محیط عمومی از همگان عذرخواهی کنم.» وزیر کشور به این شایعات واکنش نشان داد و گفت: به مراجع قضایی و دادستان گفته‌ام با عوامل که با نشر خبر دروغ و کذب به دنبال بزرگنمایی مشکلات مناطق سیل‌زده هستند، برخورد قانونی شود تا آرامش عمومی و روانی خسارت دیدگان تامین شود.
دست یاری جهان به سوی ایران
کشور‌های مختلف هم با سیل‌زدگان ایران ابزار همدردی و برای کمک به آنها اعلام آمادگی کردند وزارت امور خارجه آمریکا با انتشار پیامی در صفحه توئیتر فارسی خود درباره حادثه سیل اخیر ایران نوشت: از طرف مردم آمریکا به خانواده‌‌های قربانیان سیل‌‌های اخیر ایران تسلیت می‌گوییم. همچنین برای مجروحین و سیل‌زدگان آرزوی بهبودی سریع داریم. ما مانند همیشه آماده کمک هستیم، همانطور که در سایر نقاط جهان در این گونه شرایط پیشتاز هستیم. 15 فروردین هم هواپیمای حامل کمک‌‌های بشر دوستانه دولت آلمان برای امدادرسانی به سیل‌زدگان کشورمان، وارد ایران شد. سفیر نروژ در تهران با ابراز همدردی با ایرانیان که تحت تأثیر سیل‌‌‌های اخیر قرار گرفتند در دیدار با مسئولان هلال احمر ایران برای کمک به قربانیان این واقعه اعلام آمادگی کرد. همچنین رئیس دفتر دبیرکل سازمان ملل مراتب تسلیت، همدردی و همبستگی دبیرکل سازمان ملل با دولت و ملت ایران را در رابطه با حوادث سیل اخیر، ابلاغ و بر آمادگی سازمان ملل برای هرگونه همکاری و مساعدت در این خصوص تاکید کرد. رئیس مجلس ترکیه با حادثه‌دیدگان ‎سیل در ایران ابراز همدردی کرد. کمیسر امور کمک‌‌های بشردوستانه اتحادیه اروپا، از کمک یک میلیون و دویست هزار یورویی اتحادیه اروپا به سیل‌زدگان در ایران خبر داد. کشورهای دیگر هم با صدور پیامی ضمن تسلیت به خانواده قربانیان سیل،آمادگی خودبرای کمک به دولت ایران را اعلام کردند.