روزنامه همدلی
1398/01/18
مسئولیت مدیران جمهوری اسلامی بعد از وقوع حوادث طبیعی
مسعد سلیتی- سیل حادثه طبیعی که در هنگام وقوع دارای آثار تخریبی غیر قابل اجتناب است. سیل یکی از جمله حوداث طبیعی چهل‌گانه شناخته شده در جهان است که در نتیجه بالا آمدن نسبتاً زیاد آب در یک رودخانه یا مسیل آب فراوانی با سرعت جاری و طغیان کرده و پهنه‌‌ای از زمین را که در شرایط عادی زیرآب نیست، فرو خواهد برد. سیل که از عوامل طبیعی ناشی شده یا در نتیجه برخی اقدامات انسانی به‌صورت مستقیم یا اقدامات غیر مستقیم تصمیمات، سیاست‌ها و برنامه‌ریزی غیرعلمی و غیرکارشناسی که منجر به ایجاد اختلال فیزیکی در محیط زیست میشود و به مناسبات انجام آنها محیط زیست و سلامت شهروندان در هر زمان، مکان و موقعیتی مورد تهدید قرار میگیرد و علاوه بر جان‌باختن عده‌‌ای از شهروندان منجر به وقوع خسارتهای کلان مالی میشود و مانع از پیشرفت اقتصادی کشور شده و منجر به صرف سرمایه‌های کشور برای بازسازی خواهد شد.جاری شدن سیل ویرانگر در نقاط مختلف کشور هر چند به عنوان یک حادثه ناشی از عوامل طبیعی تلقی میشود اما نمی‌توان دخالت منشا انسانی در تشدید علل ویرانگر بر طبیعت این سیل را نادیده گرفت، عواملی همچون تخریب محیط زیست، سدسازی، ساخت و سازهای غیرعلمی، تخریب پوشش گیاهی، تغییر کاربری، عدم لایروبی رودخانه‌ها، جنگل‌زدایی، ساخت و ساز در حریم رودخانه و جاده‌کشی، سوء مدیریت، دوگانگی در مدیریت سیل، عدم پیشگیری، نبود آمادگی لازم و غافل‌گیری از وقوع سیل، عدم اقدام لازم و به موقع پس از وقوع سیل، عدم انجام اقدامات لازم جهت بازنگردان وضعیت عادی به مناطق سیل‌زده را میتوان برشمرد. ضمن اینکه با توجه به هشدارهای مکرر هواشناسی، دولت از وقوع این سیل مطلع و فرضیه غیر قابل پیش‌بینی بودن این سیل را رد می‌کند .
سیل ویرانگر که از استانهای شمالی آغاز شد و تاکنون آبرفتگی آنها رفع نشده است و همچنان استانهای غرب و جنوب غربی را درمی‌نوردد، پیامدهای کلانی تاکنون داشته است جان باختن و مصدومیت ده‌ها نفر از شهروندان ایرانی، ایجاد تنش و آسیب روحی و روانی گسترده در جامعه، تخریب منازل مسکونی، تخلیه صدها روستا، آبگرفتگی صدها منزل مسکونی، تخریب ده‌ها کیلومتر از جاده‌ها، خسارت صدها میلیارد تومانی به کشاورزان، تخریب شبکههای آب-برق-تلفن-گاز، خسارت به ده‌ها مزرعه پرورش آبزیان، خسارات کلان به بخش‌های مختلف زیربنایی، راه‌های ارتباطی، تاسیسات برق رسانی، آبرسانی و بناهای مسکونی، خسارتهای وارده به راه‌آهن کشور، شیوع بیماری‌ها، خسارت به هزاران منزل مسکونی مددجویی بهزیستی، خسارت صدها میلیاردی به راه‌های ارتباطی، از بین رفتن محصولات زراعی و باغی، تخریب مراتع، زیر آب رفتن هزاران هکتار از اراضی زراعی، تلف شدن هزاران دام و طیور، تخریب انهار و شبکههای آبیاری و زهکشی، خسارات صنایع و خدمات وابسته، آسیب‌دیدگی ایستگاههای پمپاژ و ایجاد باتلاقهای جدید اشاره کرد.
مقامات و نهادهای جمهوری اسلامی که به نمایندگی از شهروندان اداره امور کشور را با اتکاء به آرای عمومی با امکانات و توان عظیم مالی و انسانی بر عهده دارند، تعهداتی را به موجب قانون اساسی، قوانین عادی و میثاقهای جهانی متقبل شده‌اند که از زمره این تعهدات میتوان به تعهدات دولت در تضمین ایمنی زندگی شهروندان ایرانی و حفاظت از جان، مال و عرض آنها، رفع ضرر، بهبود و کاهش آثارسیل، پیشبینیهای لازم برای جلوگیری از بـروز سیل و بـه حداقل رساندن آثار آن و برنامـه‌ریزی منظم و منسجم برای آینده کشور درحوزه حوادث طبیعی اشاره کرد.
سیل ویرانگر که پیامدهای ناگواری برای شهروندان ایرانی و کشور و برنامههای آن خواهد داشت اتخاذ تصمیمات و اقدامات و برنامههای علمی و سریع برای اعاده وضعیت عادی به زندگی آسیب‌دیدگان از سیل توسط نهادها و مقامات جمهوری اسلامی امری حیاتی و الزامی برای ثبات کشور و رفع هرگونه تنش و درگیری خواهد بود، بنابراین جمهوری اسلامی در قبال شهروندان ایرانی به استناد اصول 60،50،45،40،22قانون اساسی، ماده 2 قانون سازمان مدیریت بحران کشور و ماده 11قانون مسئولیت مدنی به‌عنوان مجموعه قوانین امری دارای پنج تعهد است که مکلف به ایفای آنها است، هر چند که سه مرحله پیشگیری که با هدف جلوگیری از وقوع سیل یا کاهش آثار زیانبار آن، مرحله آمادگی که شامل جمع‌آوری اطلاعات، برنامه‌ریزی، سازماندهی، ایجاد ساختارهای مدیریتی، آموزش، تامین منابع و امکانات و مرحله مقابله با سیل که با هدف نجات جان و مال انسان‌ها، تامین رفاه نسبی برای آنها و جلوگیری از گسترش خسارات آن که قبل و همزمان با وقوع سیل انجام میشود و کوتاهی، سوءمدیریت و دوگانگی در این سه مرحله از علل تشدید سیل خواهد بود اما تعهدات اهم پسا سیل خواهد بود.
بازسازی و بازتوانی که با هدف بازسازی مناطق آسیب‌دیده و بازگرداندن شرایط جسمی، روحی و روانی و اجتماعی آسیب‌دیدگان به حالت طبیعی و جبران خسارت وارده که پس از پایان یافتن سیلاب جهت تسلی خاطر آسیب‌دیدگان و تلاش در مشارکت برای بازگشت شهروندان به روند زندگی طبیعی مهمترین تعهدات دولت پساسیل خواهد بود، تعهداتی که به موجب مقررات مذکور در قبال جبران خسارات وارده به شهروندان ایرانی در جریان سیل در نقاط مختلف کشور برای دولت ایجاد شده است، مسئولیت جبران چنین خساراتهایی چنانچه در اثر عمد یا بی‌احتیاطی مستخدمین دولتی نباشد بنا بر این مقررات متوجه دولت جمهوری اسلامی ایران است تا با ارزیابی خساراتهای وارده نسبت به پرداخت آنها اقدام کند.
از دیگر تعهدات پساسیل جمهوری اسلامی قانونگذاری برای مدیریت حوادث طبیعی و تامین هزینههای جبران خسارات سیل‌زدگان، محاکمه مسببان وقوع و تشدید پیامدهای سیل، ارائه خدمات مشاوره روانی و بالینی به سیل‌زدگان، ایجاد مسکن موقت، پاکسازی منطقه مسکونی، احیای سیستم خدماتی مانند آب و برق، احیای اراضی و راه‌ها، لایروبی رودخانه‌ها، بازسازی ایستگاههای پست آب و برق، خطوط انتقال نیرو و تلفن و شبکه راه‌ها، پل‌ها و راه آهن، پاکسازی راه‌ها، بازسازی واحدهای بهداشتی، تسریع در بازسازی منازل مسکونی و بهبود و اعاده وضعیت مناطق مسکونی شهروندان روستایی برای جلوگیری از مهاجرت و گسترش حاشیه‌نشینی است.
شهروندان ایرانی به‌طور عموم در کمک‌رسانی به سیل‌زدگان بین دولت به معنای خاص آن قوه مجریه و به معنای عام آن که همانا نظام جمهوری اسلامی قائل به تفاوت نیستند و هرگونه کوتاهی و بی‌مبالاتی و عدم رسیدگی یا تامین امکانات و جبران خسارت و به‌طور کلی هر گونه فعل یا ترک فعلی را متوجه تمام ساختار جمهوری اسلامی میداند، بر این اساس تفاوتهایی که برخی مقامات در امدادرسانی به شهروندان سیل‌زده و القای مسئولیت رسیدگی به یکدیگر می‌کنند را چنان نمی‌پذیرند و بر همه نهادهای کشوری و لشکری و خدماتی لازم است که توان حداکثری برای کمک به سیل‌زدگان و بهبود و اعاده وضعیت طبیعی تحت مدیریت واحدی عمل کنند و از هرگونه فعالیت موازی و دوگانگی که در سردرگمی شهروندان و کاهش کمک‌رسانی تاثیرگذار باشد، دوری کنند.
سایر اخبار این روزنامه
به مناسبت عید سعید مبعث و سالروز جمهوری اسلامی ایران؛ رهبر انقلاب با عفو یا تخفیف مجازات تعدادی از محکومان موافقت کردند
همدلی احتمال قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست سازمانهای تروریستی توسط آمریکا را در گفت‌وگو با کارشناسان بررسی کرد
«همدلی» از وضعیت یکی از مهمترین بخش‌های تولیدی کشور بعد از سیلاب اخیر بهاره گزارش می‌دهد
گزارش «همدلی» از ضعف مدیریت بحران‌ها در کشور بحرانی به نام «مدیریت بحران»
با وجود اتفاقات تلخ بسیاری که مردم را درگیر کرد، سینمای ایران روزهای خوشی را پشت سر گذاشت
اوج‌گیری درگیری‌ها در لیبی، واکنش سازمان ملل را به همراه داشت حفتر پشت دروازه
ولی الله شجاع پوریان فداکاری، آخرین درس یک معلم
آیا سیل می تواند تهدیدی برای امنیت ملی باشد؟
به مناسبت عید سعید مبعث و سالروز جمهوری اسلامی ایران؛ رهبر انقلاب با عفو یا تخفیف مجازات تعدادی از محکومان موافقت کردند
مسئولیت مدیران جمهوری اسلامی بعد از وقوع حوادث طبیعی
