تغییر معادلات امنیتی منطقه با اقدام جدید آمریکا

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، از جمله نیروهای نظامی در دنیا است که از بستر مردم و در خلال انقلاب مردمی شکل گرفته است. روشن است که سپاه پاسداران برای صیانت از امنیت ملی و تمامیت ارضی ایران اسلامی در برابر هرگونه تجاوز و اخلال به مانند ستون مستحکمی بوده که در بحران‌های منطقه‌ای و هشت سال دفاع مقدس نقش اساسی داشته است. منطقه خاورمیانه و غرب آسیا بر اساس ویژگی منحصربه‌فرد جزئی از مجموعه‌های امنیتی است که علاوه بر تنش سرزمینی ناشی از حضور رژیم غاصب صهیونیستی به لحاظ محوریت انرژی از موقعیت ژئواستراتژیکی (هارتلند) برخوردار است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به‌عنوان یک نیروی فرا نظامی و فرا ملی همواره نقش اساسی در بحران‌های منطقه‌ای برای تامین امنیت ملی ایران همینطور کمک مستشاری برای کشورهایی که در مقابل استعمارگرایی و سلطه طلبی مقاومت کردند، داشته و باعث شکل‌گیری یک منطقه امنیتی با محوریت منافع منطقه‌ای و نیروهای مقاومت شده است. منطقه غرب آسیا به‌خصوص خاورمیانه به لحاظ متغیرهای مذهبی، قومی، منازعات سرزمینی، حضور قدرت‌های فرامنطقه‌ای و نقش رژیم صهیونیستی از قالب امنیتی خاصی برخوردار است. اگرچه غرب آسیا به‌دلیل برخورداری از این نقاط ضعف به‌خصوص تنش‌های ایدئولوژیک دچار بحران‌های امنیتی و فعالیت گروه‌های تروریستی تکفیری (داعش، القاعده، طالبان) و غیره شده و از طرفی توسعه طلبی کشورهای تکفیرگرا و سلطه طلب مانند عربستان سعودی که باعث به‌وجود آمدن جنگ یمن، لبنان و تجاوز رژیم صهیونیستی به سرزمین‌های اسلامی شده است. سپاه به‌عنوان یک نیروی فرانظامی (منظور از فرانظامی یعنی در برگیرنده ابعاد اسلامی، فرهنگی و اجتماعی) و با برخورداری از پشتوانه مردمی نقش فراملی در تامین امنیت منطقه‌ای برعهده دارد. روشن است که تروریستی خطاب کردن این نیروی نظامی معادلات امنیتی منطقه را تحت تاثیر قرار خواهد دارد. اولین تاثیر این اقدام نابخردانه افزایش تنش‌های نظامی در منطقه و مقابله با نیروهای اشغالگر آمریکایی و رژیم صهیوسنتی خواهد بود. چرا که سپاه پاسدارن متعلق به منطقه بوده و نیروهای بیگانه بخصوص رژیم صهیونیستی به‌عنوان یک عامل خارجی و مخرب در تعادل منطقه‌ای به‌شمار می‌روند. دوم اینکه اقدام متقابل جمهوری اسلامی ایران، می‌تواند باعث افزایش هزینه‌های سیاسی و نظامی ایالات متحده آمریکا، رژیم صهیونیستی و حامیان منطقه‌ای آنان بشود. اینگونه هزینه‌ها شامل امکان برخورد نظامی، رقابت تسلیحاتی و حضور تاثیرگذار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مناطق حساس نظامی و امنیتی می‌گردد. سوم اینکه، کم‌توجهی سپاه پاسداران نسبت به مسائل منطقه‌ای بخصوص تروریسم می‌تواند باعث شکل‌گیری آشوب و نطفه جدید تروریسم در منطقه گردد. اقدامات و مبارزات سپاه پاسداران در برابر تروریسم داعش سندی محکم در نقش بی‌بدیل آن در کنترل و خروج منطقه از بحران و نابودی است. بی‌تردید این اقدام ایالات متحده آمریکا می‌تواند باعث توسعه تروریسم و غوطه‌ور شدن مردم منطقه در دامن تروریسم جدید و کشتار گردد که نمونه‌های بسیاری از آن را در کشورهای همسایه شاهد بودیم. نکته چهارم در معادلات امنیتی منطقه شکل دادن به اختلافات منطقه‌ای است. به عبارت بهتر، این اقدام ایالات متحده آمریکا بر اساس به‌وجود آوردن یک اتحاد منطقه‌ای با هدایت فرامنطقه‌ای است که بدون تردید نتایج امنیتی اجتناب‌ناپذیری بخصوص در کشورهای دچار بحران همچون سوریه، عراق، قطر و لبنان خواهد داشت. بنابراین، قراردادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست گروه‌های تروریستی بیانگر چشم‌انداز جدیدی از مناسبات امنیتی در منطقه خواهد بود که به نظر می‌رسد خروجی این تحول افزایش هزینه‌های امنیتی کشورهای منطقه و افزایش آسیب پذیری نیروهای خارجی در منطقه و رژیم صهیونیستی خواهد بود. چرا که تاثیر اقدامات متقابل و ضعف منطقه‌ای رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا بر نگرش سرزمینی رژیم صهیونیستی، نقش نیروهای نظامی آمریکا در منطقه و آسیب‌پذیری کشورهای ضعیف (مانند کشورهای حاشیه خلیج فارس) اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. این هزینه‌های شامل، افزایش تنش منطقه‌ای، رشد گروه‌های تروریستی، رقابت تسلیحاتی، افزایش تنش‌های سرزمینی، برخوردهای ایدئولوژیک و افزایش حضور نیروهای فرامنطقه‌ای خواهد بود. به عبارت دیگر، می‌توان شاهد یک مرز امنیتی جدید در منطقه بود.
* استاد دانشگاه