روزنامه شهروند
1398/02/09
اینجا ساعت صفر است
راضیه زرگری – عطیه کریمی| سه، دو، یک. ساعت صفر از زمانی آغاز میشود که داوطلبان و امدادگران جمعیت هلال‌احمر دیگر به خودشان نمی‌اندیشند و همه وجودشان کمک‌کردن به حادثه‌دیدگان یا بحران‌زده‌هاست و حالا اینجا ساعت صفر است؛ ساعتی برای تمرین کمک به همنوع و حمایت از دیگران. یک عصر شلوغ بهاری با عوامل برنامه ساعت صفر در استودیو هلال قرار می‌گذاریم تا با حال و هوای این برنامه هلالاحمری آشنا شویم. یک لوکیشن کاملا هلالاحمری. اجزایی که درعین سادگی کاملا به جمعیت هلال‌احمر وفادار است. همه چیز نمادی از هلال‌احمر دارد؛ نه این‌که هلال سرخ را در همه جای دکور صحنه ببینیم، نه. اما از چهارچوب اصلی تا نورپردازی و تزیینات دکور همه به نوعی تداعی‌کننده جمعیت هلال‌احمر است. یک حلقه بزرگ قرمز رنگ بالای کل صحنه قرار داده شده، گویی این حلقه جهان هستی را در برگرفته و همبستگی ارتباطات انسانی را تداعی می‌کند. هر بیننده‌ای با اندک ذوق هنری می‌تواند توجه به اصول انسانی و بشردوستی جمعیت هلال‌احمر را در طراحی صحنه درک کند. فضای پشت صحنه و ضبط آیتم‌های برنامه کاملا دوستانه و صمیمی و درعین حال جدی و مصمم در انتقال مفاهیم نوعدوستی و کمک به دیگران است. اساسا جمعیت هلال‌احمر هم جمعیتی است که تشکیل آن داوطلبانه بوده و فعالیت‌هایش اعم از جوانان، امدادگران و داوطلبان مبتنی بر حضور داوطلبانه است و همه هلال‌احمری‌ها این روحیه را دارند. میهمان ضبط این قسمت نصیری معاونت داوطلبان هلال‌احمر بود تا از طرح‌های سازمان داوطلبان بگوید. از طرح نیابت و عیادت از سالمندان گرفته که در روزهای عید نوروز رونق بیشتری داشت تا فعالیت‌های داوطلبانه تخصصی‌تر. کارگردان کات که می‌دهد، تأکید می‌کند روی این مفهوم تمرکز کنید که مردم عادی بدون هیچ تخصص و توان مالی زیاد هم می‌توانند وقت و انرژی خودشان را برای کمک به همنوع صرف کنند. در این محیط دوستانه و پرجنب‌وجوش گپی دوستانه با کارگردان، تهیه‌کننده و مجری برنامه تلویزیونی ساعت صفر داشته‌ایم که خواندن آن خالی از لطف نیست. گپی با کارگردان ساعت صفرنقشه راه هلال برای داوطلبان همیاری شهروند| ساعت صفر برنامه‌ای است که با نگرشی جدید سعی در آشناسازی مخاطبان خود با نکات آموزشی در زمینه‌های مختلف دارد. این برنامه که به درخواست جمعیت هلال‌احمر ایران آغاز به کار کرد و تاکنون صد قسمت آن ضبط شده است، اهداف مهمی را دنبال می‌کند. سازندگان آن در تلاش هستند تا به دور از هرگونه تعریف و تمجیدی از هلال‌احمر مردم را با مسائل مهمی آشنا کنند. به همین بهانه به پشت صحنه ضبط برنامه رفتیم تا از نزدیک روند ساخت آن را شاهد باشیم. در حاشیه این برنامه با حسین شعبانزاده کارگردان برنامه ساعت صفر گپی زدیم تا از نحوه ساخت و مشکلات این برنامه بیشتر بدانیم. این برنامه اهداف والایی را دنبال کرده و سعی دارد مخاطبان خود را با واقعیت‌ها و نکات آموزشی بسیاری آشنا کند. در ابتدای گفت‌وگو شعبانزاده هدف مهم ساخت برنامه را این‌گونه بیان می‌کند: «هدف مهم برای ما این است که کاری کنیم تا مردم نکاتی را از این برنامه یاد بگیرند. تلاش کرده‌ایم جذابیت‌های بصری را برای مردم افزایش دهیم و درکنار آن نکات آموزشی را نیز به آنها منتقل کنیم. بنابراین داشتن چنین نگرشی در تهیه و ساخت برنامه برای ما بسیار مهم بود.»
ساعت صفر در تلاش است تا تعریف متفاوتی از امدادونجات و هلال‌احمر به مردم ارایه دهد. شعبانزاده در این خصوص می‌گوید: «باید به مردم نشان دهیم که امدادونجات فقط کمک به آسیب‌دیدگان و از زیر آوار بیرون آوردن مصدومان از حادثه زلزله نیست، امدادونجات صرفا به کار عملیاتی بسنده نمی‌شود، بلکه این نجات می‌تواند معنوی باشد نه فقط امداد جسمی. برای مثال بحث خیران سلامت که در قالب طرح‌هایی مانند طرح نیابت با آن مواجه می‌شویم، فارغ از هر بحث مادی، تاثیرات معنوی بسیاری به همراه دارد.»
در روند ساخت برنامه رویکرد مدیران هلال‌احمر این بود که برنامه ساخته شود تا نکات آموزشی را فارغ از اسم جمعیت هلال‌احمر در میان مردم جای بیندازد. کارگردان برنامه ساعت صفر با اشاره به این نکته ادامه می‌دهد: «تلاش کردیم تا مواردی که در اساس نامه و اهداف هلال‌احمر به آن تأکید شده است بین مردم رواج دهیم. همه مردم باید با یکدیگر مهربان باشند و به هم احترام بگذارند. اینها نکات بسیار مهمی برای ما بود و مدیریت و سفارش‌دهنده برنامه نیز در کار با ما همسو بودند.»
ویژگی برنامه‌های نوروزی
در ایام نوروز سعی کردیم شکل برنامه‌ها متفاوت باشد. به صورت کلی برنامه «ساعت صفر» حالت مستند -گزارشی دارد و لوکیشن ثابتی برای قسمت‌های آن وجود ندارد. شعبانزاده به تفاوت برنامه‌های نوروزی با دیگر قسمت‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «برای نوروز نخستین اتفاقی که افتاد و تفاوتی که برنامه نسبت به قسمت‌های دیگر دارد این است که قالب استودیویی پیدا کرد و با حضور مجری اجرا میشود. در تمام زمینه‌هایی که هلال‌احمر فعالیت می‌کند سوژه‌هایی را در نظر گرفتیم. در بحث جوانان و داوطلبان و... سعی کردیم موضوعات متفاوتی را داشته باشیم و صرفا بر روی بحث‌های امدادونجات متمرکز نباشیم و از همه چیزهایی که در مجموعه هلال‌احمر در بخش‌های مختلف آن وجود دارد، استفاده کنیم.» وی در ادامه با اشاره به دکور برنامه می‌گوید: «دکور بسیار خوبی نیز برای برنامه طراحی شده که کاملا برگرفته از فعالیت جمعیت هلال‌احمر است.»
قسمت‌های نوروزی
و محتوای آنها
از آنجایی که زمان برنامه ساعت صفر کوتاه است، سازندگان برنامه تلاش کرده‌اند تا در دقایق کوتاهی که برنامه پخش میشود به تمام اهدافی که برای آن برنامه‌ریزی کرده‌اند، برسند. شعبانزاده درخصوص محتوای برنامه می‌گوید: «در بخش محتوای برنامه در ایام تعطیلات، بحث نوروز و مسائل مربوط به جمعیت هلال‌احمر را در گفت‌وگو‌ها گنجاندیم. در کنار همه اینها از مخاطب نیز غافل نشدیم. هدفمان این است که برنامه‌ای بسازیم تا مخاطب راضی باشد و از آن لذت ببرد. همچنین در این برنامه سعی شده است تا از آوردن آمار و ارقام در طی برنامه خودداری شود.» وی در این خصوص ادامه می‌دهد: «تلاشمان بیشتر این است که در حوزه‌های مختلف با آدم‌های متفاوت از امدادگران و حتی نجات یافته‌ها صحبت کنیم. همچنین مناسبت‌ها و اتفاقات خاص را نیز در برنامه‌ها بگنجانیم. برای مثال در نوروز امسال دومناسبت مذهبی وفات حضرت زینب (س) و شهادت امام موسی کاظم (ع) روبه رو بودیم. موضوعات را به گونه‌ای طراحی کردیم که از فضای اصلی برنامه خارج نشویم اما از مناسبت‌ها نیز غافل نباشیم در واقع ارتباطات خوبی را بین سوژه و محتوای برنامه با آن مناسبت به وجود آورید.»
بخش مستندات برنامه‌ها
بخش‌های مستند در همه برنامه‌ها وجود دارد. 40 تا 50درصد برنامه خارج از استودیو ضبط میشود. این بخش خود به چندین بخش دیگر تقسیم میشود. شعبانزاده در توضیح بخش مستندات ساعت صفر می‌گوید: «در یک بخش مستندات روز را داریم که شامل فعالیت‌هایی است که در نوروز اتفاق افتاد، این قسمت‌ها باید به روز ضبط می‌شدند تا برای روز بعد پخش شوند. بخش دیگر مستنداتی است که مربوط به موضوع و میهمان همان روز برنامه است. برای مثال اگر می‌خواهیم در رابطه با امداد هوایی صحبت کنیم و میهمان ما یکی از خلبانان هلال‌احمر است، تصاویر مستند از عملیات‌های هوایی را نشان می‌دهیم. در کنار آن بخش آموزشی نیز است. در حقیقت تایم برنامه بین قسمت‌های مختلف آن تقسیم میشود. هر آیتم برنامه بیش از دو دقیقه طول نمی‌کشد و برنامه ریتم تندی دارد.»
سختی کار
هر کاری سختی‌های خود را دارد. یکی از سختی‌های این کار آن است که نمی‌توانیم از قبل به صورت قطعی با سوژه مورد نظر هماهنگ باشیم و مطمئن باشیم که ضبط برنامه سرموقع انجام میشود. به دلیل آن‌که سوژه‌های ما همگی از داوطلبان و امدادگران هستند، ممکن است عملیاتی رخ دهد و نیاز باشد آنها در آن حضور داشته باشند. کارگردان ساعت صفر با تأکید بر مشکلات ساخت برنامه بیان می‌کند: «برای مثال برای ضبط مستندی به کرمان می‌رویم، اما ناگهان حادثه‌ای رخ می‌دهد که سوژه ما باید برای امدادرسانی برود. این باعث میشود که تمام برنامه‌ریزی‌های ما از بین برود. همچنین کار کردن در طبیعت برای ما بسیار سخت است. در استودیو می‌دانیم که ممکن است با چه مشکلاتی مواجه شویم یا نشویم. اما برای ضبط در طبیعت نمی‌دانیم که چه شرایطی در انتظارمان است. از همه مهمتر بحث آب وهوا است. برای مثال مانند عملیاتی که در بهمن اتفاق افتاده است و اعضای تیم مجبور هستند که به کوهستان بروند و در دمای بسیار پایین ضبط کنند. این‌که قابل پیش‌بینی نیست که چه اتفاقی خواهد افتاد کار را سخت‌تر می‌کند. در بسیاری از موارد روندی که طراحی و برنامه‌ریزی کرده‌ایم با امکانات محیطی به کلی قابلیت اجرا ندارد. می‌توان گفت در کنار هیجانی که این کار دارد به لحاظ فنی کار بسیار دشواری است.» چالش‌های برنامه‌سازی در حوزه هلال‌احمر
برنامه‌سازی در حوزه هلال‌احمر اصلا ساده نیست؛ اسلامی تهیه‌کننده ساعت صفر در این رابطه می‌گوید: «مثلا بچه‌های گروه در یک موقعیت سخت تا تبریز می‌روند، در یک جاده خاکی بعد از دو ساعت تازه متوجه می‌شوند آن موقعیت اصلا ارزش بصری برای بیننده ندارد، پس مجبورند کات کنند و به موضوع دیگری بپردازند. یا این‌که به یک استان می‌رویم و می‌فهمیم از 20موضوعی که مطرح شده، فقط چهار موضوع قابلیت آیتم‌سازی مستند را دارد، پس باید دانه‌دانه واکاوی شود.» اسلامی بیان می‌کند: «اینها یک بخش از کار است؛ بخش بعدی در تهران است. ما در این بخش مونتاژ را داریم. متاسفانه موضوعی به‌عنوان مشارکت درباره آرم و نام نشان از نهادها و دستگاه‌ها مطرح است؛ به این معنا که ما حق نداریم یک فریم داشته باشیم که غیر از جمعیت هلال‌احمر نشان دستگاه دیگری باشد و گفته میشود تعبیر تبلیغ دارد. این اشکال‌گیری‌های چندباره برنامه را برمی‌گرداند و کار را زمانبر و سخت می‌کند، چراکه بسیاری از رویدادهای هلال لحظه‌ای است و در سطح شهر و وضع صددرصد برای ما قابل کنترل نیست.»
موضوع دیگری که به‌عنوان چالش از زبان تهیه‌کننده ساعت صفر عنوان شد به موضوع مراکز درمانی هلال‌احمر برمی‌گردد؛ اسلامی توضیح می‌دهد: «واحد بازرگانی صداوسیما به ما می‌گوید اگرهر کدام از مراکز درمانی جمعیت را بخواهیم در برنامه نشان دهیم، باید قرارداد جداگانه با آن بسته شود. چندین جلسه داشته‌ایم و اساسنامه‌های جمعیت را برده‌ایم توضیح دادیم که مثلا بیمارستان نورافشار متعلق به هلال‌احمر است، داروخانه‌های جمعیت متعلق به هلال‌احمر است و این مراکز به دنبال تطمیع مالی نیستند و خدمات درمانی و داروهای خاص به مردم می‌دهند. با این حال پیگیری‌ها هنوز ادامه دارد و ما درحالی‌که 18 برنامه درمورد مراکز خدمات‌رسانی هلال‌احمر در حوزه درمانی و دارویی داشته‌ایم، تا این لحظه نتوانسته‌ایم آنها را پخش کنیم. درباره محتوای ساعت صفر
از مستند امدادونجات تا معرفی قهرمانان هلال احمری
برنامه ساعت صفر به چهار بخش تنظیم شده است؛ بخش نخست موضوعاتی صرفا آموزشی که به اتفاقات آموزشی با دیدگاه مستند پرداخته میشود. اسلامی توضیح می‌دهد: «بخش دوم مجموعه حوادثی است که به‌عنوان ماموریت‌های جمعیت هلال‌احمر اتفاق افتاده است. مانند سقوط هواپیما در دنا و آتش سوزی قطار که امدادگران جمعیت هلال‌احمر در آنجا حضور پیدا کرده و عملیات امدادونجات را انجام داده‌اند. بخش دیگر خدمات جمعیت هلال‌احمر است؛ مثلا خدماتی که در حوزه درمان ارایه می‌دهد یا خدماتی که در تهیه چادر در مناطق زلزله‌زده می‌دهد یا خدمات دارویی که خدمات خیرین هم در این بخش گنجانده شده است. بخش دیگر برنامه معرفی افراد برجسته و نمونه است. مثلا داوطلبانی که به‌عنوان یک داوطلب ارزشی کار خاص و ویژه‌ای انجام داده‌اند و از نظر ما قهرمان هستند. مثلا می‌توان گفت کاپیتان گودرزی که توانست هواپیما را در شرایط بد آب‌وهوایی به ارتفاعات برساند و نیروهای امدادی را در نقطه‌های حساس و خطرناک پیاده کند، یک قهرمان است. ما ایشان را به مردم به‌عنوان یک قهرمان معرفی می‌کنیم. یا مثلا خیری که یک کار ویژه انجام داده است، کم از یک قهرمان نیست. به گفته تهیه‌کننده ساعت صفر، آیتم‌های انیمیشن هم موضوعات آموزشی هلال احمر را به مخاطب ارایه می‌دهند.»
سایر اخبار این روزنامه
گشت سیار به دنبال تمساح و میمون زیرزمینی
باز کردن پنجره بسته دیپلماسی
محسن چاوشی و سیما در میا ن عشق و نفرت
هیولایی که شعارهای سیاسی می‌دهد
ورشکستگی سرخابی‌ها با حذف ستاره- مربع
مرموز باش «برنده باش»
6 ابهام در پرونده قتل روحانی همدانی
خدمات آرایشگری آپشن جدید تورهای مسافری در ایران
اینجا ساعت صفر است
تاثیر سازنده ارائه تصویر واقعی هلال در جامعه
قایم‌باشک استقلالی‌ها پشت نیمکت!
مفت‌است اما گران‌تر از همه جا
سیب زمینی های مشکوک در سبد خرید ایرانی‌ها
بازگشت حدود سه هزار تن گوشت به کشور
صفحه شهرونگ
باغی که گورستان خانواده ناپدید شده ورامینی شد
جرمي با هزاران متهم!
این خشونت از کهکشان‌های دیگر نیامده است
