جنگ سرد آمریکا و روسیه در زمین داغ ونزوئلا

گروه بین‌الملل- علی ودایع: ماجرای ونزوئلا به یک کلاف سردرگم تبدیل شده است که برنده نهایی آن نه در کاراکاس که در معادلات روسیه و آمریکا حل خواهد شد. ماجرای این کشور آمریکای لاتین یادآور دوران جنگ سرد در این منطقه است. 
حوالی ظهر روز سه‌شنبه (به وقت محلی)، «خوان گوایدو» رهبر مخالفان دولت ونزوئلا، از مردم این کشور خواست برای پایان دادن به حکومت «نیکلاس مادورو» رئیس جمهوری ونزوئلا، به خیابان‌ها بیایند. گوایدو در ویدیویی به همراه نظامیان یونیفرم‌پوش ظاهر شده و مدعی حمایت بخشی از نیروهای نظامی از او برای سرنگونی دولت آقای مادورو شده است.
پس از انتشار این ویدیو، دولت ونزوئلا گفته است که در حال برخورد با تلاش‌ها برای کودتا در این کشور است و بعضی مقام‌های دولتی از مردم خواسته‌اند برای حمایت نیکلاس مادورو در برابر مخالفان به خیابان‌ها بیایند.
عصر سه شنبه گزارش‌های متعددی از وقوع درگیری‌های خشونت آمیز در کاراکاس منتشر شد. در نهایت ، رئیس جمهوری این کشور، از پیروزی بر مخالفان سخن گفته است.


تصاویر تلویزیونی که از آغاز تظاهرات روز گذشته منتشر شده، خوان گوآیدو را در کنار پایگاه هوایی لا کارلوتا نشان می‌دهد که از نظامیان دعوت می‌کند به مخالفان دولت بپیوندند و برای «دفاع از قانون اساسی» دست به کار شوند.
در این تصاویر، «لئوپولدو لوپز» از رهبران مخالف دولت هم که در بازداشت خانگی بود دیده می‌شود. وی گفته است که توسط طرفداران آقای گوآیدو از بازداشت خانگی آزاد شده است.
شامگاه گذشته، آقای مادورو در یک سخنرانی تلویزیونی نظامیانی را که از خوان گوایدو حمایت کرده بودند به تلاش برای کودتا متهم کرد و گفت که ارتش ونزوئلا بر کودتاگران پیروز شده است. وی از ارتش به خاطر «شکست گروه کوچکی که با ایجاد درگیری در صدد گسترش خشونت بودند» تشکر کرد و نظامیان مسلح طرفدار مخالفان را «تروریست» خواند و تهدید کرد که این افراد «بدون مجازات نخواهند ماند.»
ادعای آمریکا درباره فرار
«مایک پومپئو» وزیر خارجه آمریکا، گفت که با گسترش تظاهرات، نیکلاس مادورو هواپیمایی را برای فرار به کوبا آماده کرده بود اما به توصیه دولت روسیه، از خروج از کشورش خودداری کرد. رئیس جمهوری ونزوئلا در این سخنان خود روی میز زد و گفت: «آمریکا پیش از این چنین دولت دیوانه‌ای ندیده به خود ندیده بود... جان بولتون، مایک پنس و مایک پامپئو، وزیر خارجه این کشور... چقدر کینه و نفرت در آنهاست...بی‌احساسی، دیوانگی، دروغ و به بازی گرفتن تا کجا می‌تواند پیش برود؟ پامپئو شب گفت، هواپیمای مادور آماده پرواز است اما روس‌ها مانع او شدند... لطفا به حماقتت ادامه نده سینیور!»
پمپئو در پاسخ به این پرسش که با توجه به پیام‌های قاطع آمریکا هنوز کوبا و روسیه کار خود را می‌کنند و قدم بعدی چه خواهد بود، گفت:‌ من به جزئیات اشاره نمی‌کنم. ما به کار خود ادامه می‌دهیم و این مردم ونزوئلا هستند که مشغول تعیین سرنوشت خود هستند و ما در کنار آن‌ها خواهیم ماند.
وزیر خارجه آمریکا در پاسخ به پرسشی دیگر در مورد اینکه روسیه تسلیحات موشکی در ونزوئلا دارد و واکنش‌های احتمالی آمریکا چه خواهد بود، افزود:‌  ترامپ به طور قطع گفته که تمامی گزینه‌ها روی میز است و یکی از این گزینه‌ها، اقدام نظامی است. ما تلاش‌مان این است که این گزینه را عملی نکنیم و زندگی مردم ونزوئلا را در خطر نبینیم ولی اگر ترامپ تصمیم بگیرد و اگر گزینه نظامی انتخاب شود، هیچ‌ کس نباید خود را گول بزند و باید بداند که نیروی نظامی آمریکا این توانایی را دارد که آن دستور را به شکلی اجرا کند که نتیجه مورد نظر ترامپ تحقق یابد.
همزمان، «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا، کوبا را به حمایت نظامی حکومت ونزوئلا متهم کرده است.
ترامپ در تویتر نوشته که اوضاع ونزوئلا را از نزدیک زیر نظر دارد و افزوده است که «ایالات متحده در تلاش مردم ونزوئلا برای کسب آزادی در کنار آنان ایستاده است.» وی گفته است: «اگر ارتشیان و شبه‌نظامیان کوبایی فورا عملیات نظامی و سایر اقدامات خود برای مرگ و نابودی قانون اساسی ونزوئلا را متوقف نکنند، حصر کامل همراه با بالاترین سطح تحریم علیه کوبا برقرار خواهد شد. امیدوارم سربازان کوبایی فورا و به شکلی مسالمت‌آمیز به جزیره خودشان باز گردند.»
کوبا از جمله کشورهای حامی حکومت ونزوئلاست اما اعزام نظامیان خود به آن کشور را تایید نکرده است.
احتیاط اروپا
به‌ گزارش ‌آسوشیتدپرس، کشورهای اروپایی عمدتا در واکنش به اقدامات مسلحانه اخیر مخالفان در ونزوئلا موضعی محتاطانه در پیش گرفته و با وجود اعلام حمایت از رهبر این مخالفان، خواستار خویشتنداری و همچنین برگزاری انتخابات جدید در این کشور به منظور حل بحران شده‌اند.در همین راستا اتحادیه اروپا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد، هر شکل از خشونت را رد کرده و به تلاش‌هایش برای اجرای یک «انتخابات آزاد و عادلانه» در ونزوئلا ادامه می‌دهد.
«آنتونیو تایانی» رئیس پارلمان اتحادیه اروپا، بالاترین مقام این اتحادیه بود که اعلام کرد از مخالفان دولت ونزوئلا حمایت می‌کند.
تایانی در توییتی به زبان اسپانیایی وقایع اخیر ونزوئلا را «یک لحظه تاریخی برای بازگشت دموکراسی و آزادی به ونزوئلا» خوانده و گفت‌ که از نظر او آزاد شدن لئوپولدو لوپز یک رهبر مخالفان دولت این کشور از حبس خانگی «یک خبر بزرگ» است.
با این حال چهار کشور اتحادیه اروپا در ماه فوریه از خوآن گوآیدو، رهبر مخالفان دولت ونزوئلا به هنگام اعلام ریاست جمهوری موقت خودخوانده او حمایت نکردند. این چهار کشور که از رویه دیگر اعضای اتحادیه اروپا برای حمایت از گوآیدو پیروی نکرده اند عبارتند از: ایتالیا، یونان، قبرس و اسلواکی.
در عین ‌حال دولت چپ میانه روی اسپانیا جزو اولین کشورهای مطرح اروپا بود که از گوآیدو حمایت کرده و یکی از دستیاران او را به عنوان «فرستاده ویژه‌ رئیس جمهور موقت» و نه به عنوان سفیر دولت گوآیدو به رسمیت شناخت.این اقدام به اسپانیا اجازه داد تا روابط دیپلماتیکش را با دولت مادورو حفظ کند و همچنان سفارتخانه ونزوئلا در مادرید را باز نگه دارد.
هشدار کرملین
کرملین مجموعه اقدامات مخالفان مادورو و دولت آمریکا را به شدت محکوم کرده است. روسیه بار دیگر از حضور نظامیانش که طی روزهای اخیر وارد ونزوئلا شدند ، دفاع و به آمریکا توصیه کرد این کشور را که با بحران عمیق سیاسی و اجتماعی مواجه است، تهدید نکند.
«ماریا زاخاروا» سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه گفت:«ما به آمریکا توصیه می‌کنیم تهدید کردن ونزوئلا ، خفه کردن اقتصاد این کشور و سوق دادن آن به سوی جنگ داخلی را متوقف کند. چنین اقداماتی ناقض قوانین بین‌المللی است.»
وی افزود:«از تمام نیروهای سیاسی ونزوئلا می‌خواهیم برای گفت‌وگو منافع این کشور را بالاتر از منافع شخصی قرار دهند.»
مسئله اساسی درباره موضع گیری آمریکا و روسیه در باره ونزوئلا این است که طرفین با سابقه جنگ سرد بلوک غرب و بلوک شرق در این کشور آمریکای لاتین به دنبال ایفای نقش هستند. اگر ظرف چند سال اخیر سوریه خط قرمز کرملین بود ، حالا این ونزوئلا است که عمق استراتژیک مسکو تبدیل شده است. قطعا روس‌ها در معادلات ارتش ونزوئلا و احتمالا همراهی کوبا علیه کودتاچیان ایفای نقش کرده اند. آن طرف داستان ، ترامپ تشنه یک اتفاق یا یک دستآورد است. رئیس جمهوری آمریکا تا پیش از انتخابات 2020 باید یک اقدام هیجانی انجام داده باشد. او که نه در مورد کره‌شمالی و نه در مورد ایران به موفقیت شگرفی دست نیافته ؛ باید در ونزوئلا ولو نظامی به یک موفقیت دست 
پیدا کند.