۳ گزینه نهایی روز ملی مشهد

عبدالهی –  سال گذشته بود که موضوع نام گذاری روزی به نام «روز ملی مشهد» در تقویم رسمی کشور جدی شد و دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی استان بر آن شد تا با دریافت نظرات کارشناسان و نخبگان، روزهای پیشنهادی را گردآوری کند. در این زمینه مسئولیت انجام مطالعات و دریافت نظرات کارشناسی، به مرکز پژوهش های شورای شهر مشهد سپرده شد و برگزاری جلسات با نمایندگان دستگاه های عضو شورای فرهنگ عمومی و همچنین استادان و کارشناسان مذهبی و تاریخی از جمله اقدامات انجام شده در این خصوص بود. حالا پس از چند ماه، از میان گزینه های پیشنهادی مطرح شده، سه گزینه به عنوان پیشنهادهای اصلی مرکز پژوهش های شورای شهر انتخاب شده که در نشست تخصصی تعیین نهایی «روز ملی مشهد» مشهد بررسی و درباره آن تصمیم گیری خواهد شد.
 
1- رد بی چون و چرای یک گزینه
یکی از گزینه های نهایی برای بررسی در جلسه تخصصی، «روز تغییر رسمی نام توس به مشهد» است که نتایج بررسی های کارشناسی و دریافت نظرات پژوهشگران در مرکز پژوهش های شورای شهر با این پاسخ همراه بوده که «درخصوص تغییر نام توس به مشهد، تاریخ دقیقی که بتوان روز، ماه و سال آن را مشخص کرد در منابع تاریخی وجود ندارد».
بر این اساس بدون هیچ چون و چرا، یکی از سه گزینه پیشنهادی نهایی، از بین گزینه ها خارج می شود.
 


2- ابهام و تقریب در گزینه دوم
دومین گزینه، سالروز ورود امام رضا(ع) به مشهد است. روزی که به گفته مورخان، برای آن نیز نمی توان روز دقیقی را مشخص کرد. حتی در پژوهش انجام شده و پاسخی که در این خصوص به مرکز پژوهش های شورای شهر ارائه شده نیز به غیرقطعی بودن آن اشاره و از واژه «تقریب» استفاده شده است : «بنابر نوشته ابن باویه در کتاب عیون اخبارالرضا(ع)، امام رضا(ع) در مسیر حرکت به سمت مرو پس از خروج از نیشابور به قریه سناباد وارد شده اند. با توجه به فاصله شهرها و مقدار مسیر ممکن برای طی شدن در یک روز در آن دوران، در تحقیقات مختلف زمان ورود آن حضرت به طوس یا سناباد، «به تقریب» یک شنبه 3 جمادی الاخر سال 201 هجری برابر 11 دی ماه سال 195 خورشیدی است».
نمی توان تاریخ دقیق ورود امام رضا(ع) به مشهد را مشخص کرد
دقیق نبودن این تاریخ، همان نکته ای است که حجت الاسلام «یوسفی غروی» محقق برجسته تاریخ اسلام نیز پیش از این در گفت وگو با ما به آن اشاره کرده بود. وی در این باره گفته بود: «آن گونه که در تاریخ نقل شده، مأمون در جریان سفر به سمت بغداد، ایامی را در هر شهر می ماند و مشخص نشده که چند روز را در این شهرها توقف کرده است. بنابراین روز رسیدن وی به شهرهای دیگر از جمله سرخس نیز مشخص نیست، بر این اساس نه روز ورود و نه روز خروج وی مشخص است. از سوی دیگر، بعید به نظر می رسد که مأمون در توس نمانده باشد و در قصر «حُمَید بن قَحطَبه» (والی خراسان در دوره خلافت هارون الرشید و مامون) در سناباد، بیش از 10 روز مانده باشد. مأمون از سرخس به قصر «حُمَید بن قَحطَبه» (محل شهادت حضرت رضا (ع)) آمده و در این مسیر، از توس گذشته است. این اطلاعات وجود دارد اما هیچ سرنخی در هیچ جا به دست نمی آید که چه زمانی به توس یا سناباد رسیده باشند. تعیین این زمان امکان ندارد، مگر آن که به صورت حدسی و تخمینی، اوایل ماه ذیقعده را مشخص کرد. نهایت این است که گفته شود مأمون حدود 20 روز یا سه هفته در سناباد مانده و با این حساب اوایل ماه ذیقعده تاریخ تخمینی برای این موضوع است و امکان اعلام زمان دقیق آن وجود ندارد».
دو نکته مهم
نکته مهم این که بدون شک سیاست مدنظر در تعیین روز ملی مشهد این است که بتوان تمام نگاه های ملی را متوجه این شهر کرد و جایگاه و اهمیت این کلان شهر مذهبی جهان را بیش از گذشته نشان داد. در این مهم شکی نیست که مشهد به نام نامی امام رضا(ع) شناخته شده و همین یک ویژگی برای آن بس است، اما قطعا باید در روز ملی مشهد از همه نیازها و مطالبات این شهر نیز سخن گفت. باید در کنار زیبایی های معنوی پایتخت معنوی ایران اسلامی، از کاستی ها و مشکلات آن گفت تا مسئولان ملی بیش از وضع موجود به این شهر توجه داشته باشند، چیزی که طبیعتا در روز عزیزی مانند «سالروز ورود حضرت به مشهد» (که تعیین دقیق آن از نظر تاریخی ممکن نیست)، شدنی نخواهد بود و نکته دیگر این که، تاریخ پیشنهادی 11 دی ماه دو اشکال مهم دیگر هم دارد. اول این که یک روز پس از «دهم دی» به عنوان یکی از روزهای تاریخ ساز مشهد است. روز عزیزی که «یک شنبه خونین» نام گذاری شده و باید تا همیشه تاریخ، آن را بزرگ داشت و به یاد شهیدان آن قیام کرد. ضمن این که دی ماه مشهد به دلیل شرایط جوی، زمان مناسبی برای انتخاب روز مشهد که بتوان در آن برنامه هایی در سطح ملی وبا حضور آحاد مردم برگزار کرد، نخواهد بود.
 
3- گزینه سوم : هشتمین روز هشتمین ماه
اما سومین گزینه ای که مرکز پژوهش های شورای شهر آن را در فهرست گزینه های نهایی قرار داده است، پیشنهاد روزنامه خراسان است. «هشتمین روز هشتمین ماه سال» یعنی هشتم آبان هر سال، پیشنهاد متفاوتی که در کنار نداشتن ابهام، فرصت جدیدی را برای این شهر خلق خواهد کرد. اولین و مهم ترین دلیل پیشنهاد این تاریخ، عدد «8» است. عددی که همه ما ایرانیان با شنیدن آن به یاد «هشتمین امام» می افتیم و ناخودآگاه دلمان روانه مشهدالرضا(ع) می شود. این عدد سال هاست که با روح و جان ایرانیان آمیخته شده و بسیاری از عاشقان اهل بیت(ع)، هر روز در ساعت 8 صبح و 8 شب، صلوات خاصه ایشان را زمزمه می کنند. ترکیب عدد هشت با روز و ماه، یعنی «هشتمین روز هشتمین ماه سال» تاثیر آن را دوچندان می کند، به طوری که اگر از هر مسلمان بپرسیم «چرا هشتمین روز هشتمین ماه سال به نام روز ملی مشهد نام گذاری شده است؟»، بدون شک اولین پاسخش این خواهد بود که «به خاطر امام هشتم، امام رضا(ع)». همین ویژگی که همه مسلمانان جهان، چه تاریخدان و پژوهشگر و چه یک فرد عادی و غیردانشگاهی، با شنیدن این تاریخ، نام امام هشتم(ع) برایش تداعی خواهد شد، کافی است که باور داشته باشیم انتخاب هشتم آبان ماه هر سال، انتخاب خوبی برای نام گذاری به عنوان «روز ملی مشهد» خواهد بود. بماند که در این روز امکان صحبت و گفت وگو درباره همه ابعاد این کلان شهر وجود دارد و می توان در کنار هویت اصلی آن که همان امام «هشتم» است، دیگر موضوعات از جمله نیازها، دغدغه ها، کاستی ها، توانمندی ها، اعتبارات و ... را نیز   بیان کرد.
 
تصمیم گیری در جلسه نهایی
بر اساس اطلاعات ارائه شده، مرکز پژوهش های شورای شهر مشهد، طی روزهای آینده جلسه نهایی بررسی این گزینه ها را برگزار خواهد کرد تا کارشناسان نظرات خود را اعلام و گزینه نهایی خود را برای ارائه به شورای فرهنگ عمومی استان انتخاب کنند. پس از آن شورای فرهنگ عمومی استان با بررسی گزینه نهایی، در این باره تصمیم گیری خواهد کرد و روز پیشنهادی برای ثبت در تقویم رسمی کشور به نام «روز ملی مشهد» را به شورای فرهنگ عمومی کشور و دیگر نهادهای متولی، پیشنهاد خواهد کرد.