معمای سپرده های راکد بانکی

آمارهای بانکی نشان می دهند که در سال های اخیر، فاصله حجم سپرده های بانکی و تسهیلات اعطایی افزایش یافته است. بانک ها به عنوان واسطه مالی، اقدام به انتقال سپرده ها به متقاضیان، در قالب تسهیلات بانکی می کنند. با این حال، گزارش خبرگزاری فارس از آمارهای بانکی در بهمن 97 حاکی از این است که مانده سپرده های بانکی (با کسر سپرده قانونی که نزد بانک مرکزی نگهداری می شود)، به بیش از یک میلیون و 816 هزار میلیارد تومان رسیده است که از مانده تسهیلات اعطایی با رقم یک میلیون و 457 هزار میلیارد تومان، حدود 359 هزار میلیارد تومان بیشتر است. مشاهده روند بلندمدت نیز حکایت از این دارد که شاخص نسبت تسهیلات اعطایی بانک ها به سپرده ها از سال 91 تاکنون کاهش یافته است. به طوری که نسبت تسهیلات به سپرده ها از 99.7 درصد در سال 91 به 80.2 درصد در بهمن 97 رسیده است. این گزارش می افزاید: اگر چه بانک ها معمولاً 2 تا 3 درصد از منابع بانکی را نزد خود نگه می دارند اما پرداخت نشدن حدود 20 درصد از منابع بانکی بابت تسهیلات، اتفاق قابل تاملی است.
به گزارش خراسان، احتمال می رود فراز و فرود مانده تسهیلات اعطایی با تقاضای تسهیلات بانکی و رکود اقتصادی سال های اخیر ارتباط داشته باشد. به طور کلی در سال هایی که اقتصاد با رونق یا انتظار رونق مواجه می شود، عمدتاً تقاضا برای تسهیلات بانکی بالا رفته و در دوران رکود، این روند بالعکس می شود. با این اوصاف، روند شاخص یادشده نشان می دهد که این شاخص در سیر نزولی خود، اولاً یک بار در سال 94 افت سالانه 10 درصدی داشته و از 92.8 به 82.6 درصد افت کرده است. در سال 95 جهش پیدا کرده و پس از یک افت کوچک در سال 96، مجدد افت نسبتاً قابل توجهی در سال 97 داشته است. این روند، تقریباً با روند رشد و رکود اقتصاد ایران در سال های گذشته مطابقت دارد. به طوری که در سال 94، نرخ رشد اقتصاد (بدون نفت ایران) به (3.1-) کاهش یافت؛ در سال 95، این رقم به 3.3 رسید؛ و در سال 97 نیز نرخ رشد اقتصادی در حدود منفی 3 تا 5 درصد برآورد می شود.