موجودی 4 میلیون «من کارت» کجاست؟

 هفته قبل گزارشی از گلایه شهروندان از من کارت هایی که شارژ نمی‌شود و ظاهرا منقضی شده‌اند اما برای تعویض‌شان فقط یک مرکز در ‌شهر وجود دارد، با تیتر «معمای من‌کارت‌های منقضی شده» در همین صفحه چاپ شد. گزارشی که در آن، «مهدی‌پناه» روابط‌عمومی سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مشهد، توضیـح می‌داد: «من‌کارت‌هایی که قبل از سال 95 خریداری شده، به‌دلیل تغییر پیمانکار پشتیبانی از من‌کارت‌ها، نیـاز به تغییر ورژن و به روز رسانی دارند و برای این منظور، چهار مرکز پایانه هاشمی نژاد، پایانه بیت المقدس، پایانه شهید گمنام و پایانه الهیه در نظر گرفته شده است. شهروندان می توانند برای تغییرورژن من کارت، به این مراکز مراجعه و بدون پرداخت هیچ وجهی، کارت جدید دریافت کنند. ضمن این که موجودی من‌کارت قدیمی به کارت جدید منتقل می‌شود.»
مدیرعامل، حاضر به مصاحبه نیست
پس از چاپ گزارش، تعداد زیادی پیامک  به دستمان رسیـد که مدعی بودند توضیحات فاوا، متناقض و برخلاف واقعیت است و خواستار شفافیت بیشترِ ماجرا بودند. به همین دلیل دوباره به‌سراغ سازمان فاوا رفتیــم و این‌بار تلاش کردیم توضیحات مدیرعامل سازمان را بشنویم. منتها باز هم «روح ا... مهدی پناه» مدیر روابط عمومی این سازمان گفت: «مدیرعامل درگیر و گرفتارند و بنا بر یک سری ملاحظات، علاقه مند به مصاحبه نیستند. روابط‌عمومی برای پاسخ گویی به سوالات در خدمت شماست.»
2مرکز از 4 مرکز به‌روز کردنِ من‌کارت‌های منقضی، فعلا غیرفعال است


پس از چاپ گزارش مذکور، شهروندی برای ما نوشت:
«واقعا برای مسئولان شهرداری مشهد متأسفم که درباره موارد کوچک نیز با مردم صادق نیستند. چند روز پیش در مصاحبه روابط عمومی سازمان فاوای شهرداری مشهد با روزنامه خراسان‌رضوی خواندم که چهار پایانه در شهر مشهد از جمله پایانه الهیه به صورت رایگان، من‌کارت‌های قدیمی را با حفظ موجودی تغییر ورژن می‌دهند. امروز به این پایانه مراجعه کردم اما متصدی گفت مدت‌هاست دیگر این کار صورت نمی‌گیرد.»

مهدی‌پناه در پاسخ به این سوال که «چرا با وجود این که هفته قبل در گفت‌وگو با خراسان اعلام کردید چهار مرکز برای تغییر ورژن من‌کارت‌های منقضی در شهر فعال است و از پایانه‌های شهیدهاشمی نژاد، بیت المقدس، شهید گمنام و الهیه اسم برده بودید، مراجعه شهروندان به پایانه الهیه ناکـام مانده و کارت‌شان تعویض نشده و متصدی گفته مدت‌هاست دیگر این خدمات ارائه نمی‌شود؟» توضیـح می‌دهد: «همچنان تاکید می‌کنم چهار مرکز برای تغییرورژن من‌کارت‌های منقضی در شهر وجـود دارد. منتها متأسفانه دستگاه تغییر ورژن در مراکز الهیه و شهیدهاشمی نژاد، در دو هفته اخیر دچار نقص فنی شده است و ان شاءا... تا هفته آینده، این دو مرکز فعال خواهند شد  ولی هم‌اکنون در پایانه بیت المقدس و شهیدگمنام، دستگاه تغییر ورژن فعال است و شهروندان متقاضی می توانند فعلا به این دو مرکز مراجعه کنند.
با توجه به آمار متقاضیان، همین 4 مرکز کافی است
مدیرروابط‌عمومی سازمان فاوا در پاسخ به این سوال که «چرا تعداد مراکز تغییر ورژن من‌کارت در شهر افزایش نمی‌یابد؟» می‌گوید: «با توجه به این که برای تغییر ورژن و به‌روز کردن من‌کارت، به دستـگاه خاصی نیاز است و خرید بیشتر این دستگاه به دلیل قیمت بالایی که دارد، برای این سازمان هزینه بر است، تعداد این مراکز محـدود است. ضمن این که طی ماه گذشته، به طور متوسط 20 تا 25 نفر به هر کدام از این مراکز برای به‌روز کردن من‌کارت‌شان مراجعه کرده‌انـد و باتوجه به آمار، تعداد مراکز تعیین شده برای تغییر ورژن کافی است و سعی هم کردیــم جانمایی این چهار مرکز در شهر به‌شکلی باشد که در دسترس همه شهروندان باشد و مراجعه کنندگان دچار مشکل نشوند.»
متقاضیان دریافت باقی مانده پول درون من‌کارت‌های منقضی، فرم درخواست پر کنند
«واقعا مجموع پول خردهایی که در من ‌کارت‌های منقضی باقی مانده، چقدر می‌شود و به جیب چه کسی رفته است؟ کسی می‌داند؟»

به‌واسطه سوالات زیاد شهروندان مانند این پیامک، از مهدی‌پناه می‌خـواهیم به شکل مفصل و شفاف، روند دریافت یا انتقال باقی‌مانده شارژِ درون من‌کارت‌های منقضی توسط شهروندان را توضیح دهد که می‌گوید: «من کارت هایی که تاریخ انقضای آن به پایان رسیده و نیاز به به روز رسانی دارند، در صورتی که آسیب جدی فیزیکی ندیده باشند و شماره سریال 16 رقمی روی من کارت هنوز خوانا باشد، هرقدر شارژ داشته باشند یا به شکل پول نقد به صاحبش بازگردانده می شود یا به‌شکل شارژ به کارت جدید انتقال می‌یابـد. شهروندانی که متقاضی دریافت باقی مانده پول درون من کارت های قدیمی خود هستند، می توانند به این چهار باجه در شهر مراجعه کنند و با پرکردن فرم مربوط برای درخواست مانده پول، اقدام کنند؛ به این شکل که بعد از تکمیل فرم دریافت باقی مانده پول در من کارت منقضی، این فرم از سوی مسئول باجه به سازمان فاوا ارجاع و پس از تایید فاوا، دوباره به باجه عودت داده می‌شود و باجه دار بنا به درخواست مشتری، مانده پول را یا نقدی می پردازد یا تبدیل به شارژ مجدد می کند. این فرایند، حدود دو هفته طول می‌کشد و طی یک‌سال اخیر، 600نفر با در دست داشتن من‌کارت منقضیِ دارای شماره سریال، برای دریافت باقی مانده پول درون کارت مراجعه کرده اند. »مهدی‌پناه در پاسخ به این سوال که چه تعداد من کارت منقضیِ دارای شماره سریال در شهر وجود دارد، می‌گوید: «به‌شکل کلی، من‌کارت از سال 88 برای پرداخت کرایه اتوبوس و مترو شکل گرفت و از سال 91 تاکنون، من‌کارت‌های تولید شده دارای شماره سریال است. پس هر کسی که از هفت سال قبل به این‌طرف من‌کارت گرفته باشد، کارتش شماره سریال دارد. یکی از دلایلی که باعث شد فاوا به فکر ایجاد شماره سریال روی من کارت ها بیفتــد، همین دریافت باقی مانده پول در من کارت های قدیمی و منقضی بود.»
دفعه اول است که درباره این موضوع می‌شنوم!
«به گفته آقای مهدی پناه، روابط‌عمومی سازمان فاوا، چهار میلیون من کارت دست مردم است که فعال نیست. اگر هرکدام فقط هزار تومان، تاکید می‌کنم هزار تومان مانده شارژ داشته باشند، چهارمیلیارد پول مردم دست شهرداری است. آن وقت برای شارژ حضوری از مردم کارمزد می‌گیرند.»

مهدی‌پناه در پاسخ به این سوال که «تکلیف پول‌های باقی مانده در من کارت های غیرفعال که بنا بر اظهارات خود شما، تعدادشان به چهار میلیون کارت می رسد، چیست؟» می‌گوید: «چهار میلیون من کارت غیرفعال، لزوما به این معنی نیست که درون این کارت‌ها، پول است؛ ضمن این که بخشی از این کارت‌های غیرفعال، خراب و از رده خارج هستند که آماری از آن‌ها در دست نیست. بخشی هم منقضی شده‌اند که باقی مانده شارژشان قابل انتقال است. تعدادی هم متعلق به قبل از سال91 و بدون شماره سریال است و طبیعتا امکان رهگیری آن ها وجود ندارد. منتها باید تاکید کنم مسئولیت مدیریت مالی من کارت های موجود در شهر، فقط سه سال است که به سازمان فاوا سپرده شده و قبل از آن، یعنی از سال 88 تا 95 برعهده اتوبوسرانی بوده است. قبل از آن را باید از سازمان اتوبوسرانی جویا شوید اما درباره این سه‌سال باید بگویــم هیچ راهی وجود ندارد که میزان کل موجودی چهار میلیون من‌کارت غیرفعال در مشهد، مشخص شود.» این در حالی است که «سیدمهدی حسینی‌پویا» مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی مشهد هم می‌گوید: «واقعیت این است که الان، دفعه اولی است که درباره این موضوع، آن هم از زبان شما می شنوم. حدس می زنم پولی درون این کارت‌های غیرفعال نباشد اما به‌هرحال از سرنوشت موجودی این کارت‌ها بی‌خبرم.»
یک نکته و یک چالش
صحبت های این دو مقام مسئول در حالی مطرح می شود که به هر حال شهروندانی که این چهار میلیون کارت را در برهه ای از زمان خریده اند و با توجه به این که معمولا رقم هایی که توسط شهروندان شارژ می شود، رقم های رند است و نرخ بلیت اتوبوس در این سال ها همیشه عدد رندی نبوده است، حتما باقی مانده ای در این من کارت ها وجود دارد که وقتی در چهار میلیون ضرب شود، عدد قابل توجهی خواهد شد. همچنین در آغاز ورود سیستم من کارت به جای بلیت کاغذی اعلام شده بود که شهروندان می توانند در صورت نیاز نداشتن به من کارت های خود که آن زمان حدود 700 تومان قیمت داشت، آن را به باجه های شارژ من کارت تحویل دهند و این وجه یعنی پول خود من کارت را هم پس بگیرند.
اما حالا که مسئولان از موجودی من کارت های غیرفعال و منقضی شده اطلاع ندارند، بد نیست شهروندانی که یک یا چند من کارت غیرفعال دارند و به هر دلیلی از آن استفاده نمی کنند با مراجعه به دستگاه های موجود در شهر، از موجودی من کارت خود مطلع شوند و عددش را برای ما پیامک کنند. هر چند گذاشتن بوروکراسی پیچیده از جمله پر کردن فرم و انتظار دو هفته ای برای بازپس گرفتن این پول خردها، کمتر رغبتی در افراد ایجاد می کند که برای گرفتن آن اقدام کنند. آن هم در حالی که فقط دو ایستگاه در شهر این کار پیچیده را انجام می دهند.