روزنامه فرهیختگان
1398/03/29
محاسبات غرب هدف قرار گرفت
در روزهایی که آمریکا به‌دنبال فشار حداکثری و اثربخش‌کردن تحریم‌های سنگین و بی‌سابقه علیه ایران است و در شرایطی که اروپایی‌ها نیز بدشان نمی‌آید این مسیر به انتها برسد و ایران مقتدر و مستقل تضعیف شود، کارشناسانی که نگاه راهبردی به مساله تحریم و فشار خارجی دارند، تاکید می‌کنند مهم‌ترین اقدام برای ناکام‌شدن اروپا و آمریکا، حتی قبل از تلاش برای مبارزه با تحریم یا دور زدن آن، به‌هم‌ریختن محاسبات طرف مقابل، ایجاد خطای ارزیابی و به‌هم‌ریختگی در واکنش متناسب به اقدامات ایران است. آنها می‌گویند وادارکردن دشمن به انجام اقدامات خطا و اشتباه، اولین گام در مبارزه با تحریم است؛ چراکه طرف مقابل در مبدأ و به‌اصطلاح در زمین خود درگیر میشود و فرصت نزدیک‌شدن بیشتر را نمی‌یابد. ازجمله اقداماتی که برهم‌زننده محاسبات طرف مقابل است و به‌درستی درباره آن تصمیم‌گیری شده، بحث کاهش تعهدات برجامی ایران و تصمیم به عبور از سطوح تعیین‌شده برای ذخایر اورانیوم غنی‌شده و آب‌سنگین در توافق هسته‌ای است. وقتی اعلام شد ایران حاضر به ادامه اجرای تعهدات خود نیست، اروپایی‌ها و آمریکا به‌ناگاه متوجه شدند فرصت لازم برای افزایش فشار و اثربخش‌کردن تحریم‌ها را بر ایران ندارند و از 18 اردیبهشت هر دوماه یک‌بار بخشی از تعهدات برجامی ایران کاهش می‌یابد تا کم‌کم کل برجام تعلیق شود و پایان یابد. در این بین و زمانی که چند روزی از اولتیماتوم ایران گذشته بود، کارشناسان آژانس گزارش نوبه‌ای خود را ارائه کردند و با مدنظر قرار دادن سطوح ذخیره ایران، هم گفتند که فعلا برجام نقض نشده! و هم گفتند ایران تا مرز نقض برجام همچنان فاصله قابل‌توجهی دارد. انتشار این گزارش باعث شد اروپایی‌ها دوباره خیال‌شان قدری راحت شود و از تکاپو برای پاسخگویی به مطالبات ایران بکاهند. در همین رابطه «رویترز» هم با انتشار گزارشی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران به‌نوعی ابراز کرد که ادعای ایران برای کاهش تعهدات برجام «بلوف» بوده و فعلا بنایی برای اجرایی‌شدنش نیست. این وضعیت اما با واکنش خوب و به‌موقع سازمان انرژی اتمی همراه شد و روز دوشنبه در جریان بازدید خبرنگاران از مجموعه رآکتور اتمی و آب‌سنگین خنداب ناگهان خبر مهمی اعلام شد: «سرعت غنی‌سازی اورانیوم ایران هشت‌برابر شده است لذا تا ششم تیرماه و پیش از فرارسیدن 18 تیر به‌عنوان روز پایانی گام اول، ایران از سطح ذخیره 300 کیلوگرمی اورانیوم غنی‌شده عبور خواهد کرد.» رصد رسانه‌های بین‌المللی در وهله اول نشان می‌دهد اعلام این خبر بازخورد گسترده‌ای در جهان داشته و در پی آن دوباره موجی از اظهارنظر و البته رایزنی برای مدیریت شرایط میان غربی‌ها به راه افتاده است. در جریان این بازدید اما خبر مهم دیگری نیز اعلام شد که به‌نظر می‌رسد آمریکایی‌ها درباره این خبر نیز هیچ‌گونه تصوری نداشته باشند. «دیوید آلبرایت»، بازرس سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مدیر موسسه «علم و امنیت بین‌الملل» آمریکا و از افراد موثر بر تصمیم‌گیران کاخ سفید چندی‌پیش و در واکنش به اعلام خبر عدم پایبندی ایران به سطح 130 تن ذخیره «آب سنگین»، از چارچوب ذهنی آمریکایی‌ها در تحریم فروش آب‌سنگین ایران در بازارهای جهانی پرده برداشت و گفت: «عدم حضور ایران در بازارهای جهانی باعث خواهد شد ذخایر آب‌سنگین ایران بیش از توان نگهداری و مصرف داخلی باشد و در نتیجه خودبه‌خود فرآیند تولید این محصول متوقف شود.» روز دوشنبه اما بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی اعلام کرد ایران ظرفیت مصرف آب‌سنگین خود را در برخی عرصه‌های حساس و استراتژیک به‌گونه‌ای افزایش داده که هرآنچه در اراک آب‌سنگین تولید میشود، در بخش دیگری در داخل کشور مصرف شود. این خبر البته به‌خودی‌خود باعث فروریختن تصور آمریکایی‌ها از توان داخلی ایران در این عرصه بود اما تکمله مهمی که بهروز کمالوندی به‌سرعت آن را بیان و عبور کرد و تنها برخی رسانه‌ها به آن توجه و اهمیت راهبردی‌اش را تبیین کردند، خبر بازاریابی ایران برای فروش آب‌سنگین بود. همچنان‌که مشخص است محصولات مجموعه «مصباح انرژی» در سایت اراک اعم از آب سبک و سنگین که در فرآیندهای بسیار پیشرفته تولید میشود، تنها امکان مصرف در کشورهایی را دارد که آن کشور دارای تکنولوژی‌های پیشرفته برای مصرف این محصولات باشد و از این‌رو معدود کشورهایی در جهان امکان استفاده از این محصولات را دارند. لذا اینکه ایران توانسته چنین امکانی را برای خود فراهم کند حاصل توان علمی در تولید خالص‌ترین آب‌سنگین جهان با قیمتی بسیار مناسب است که حتی معتبرترین مجموعه‌های غربی را مجبور به نادیده گرفتن تحریم‌ها و خرید از ایران کرده است و لذا توانسته پیش‌فرض اینکه «افزایش ذخایر باعث توقف تولید میشود» را به‌هم ریزد. حالا البته باید گفت که نوبت آن رسیده این تک و پاتک‌های ایران در عرصه هسته‌ای به عرصه‌های دیگر ازجمله عرصه اقتصادی هم رسیده تا هم تحریم‌شکنی کند و هم فرصت تصمیم دقیق را از دشمن بگیرد.
