روزنامه آرمان امروز
1398/04/01
دیپلماسی در برابر سایه جنگ
آرمان- محمدحسین لطف‌الهی: بامداد پنجشنبه، 30خرداد اولین بار خبر انهدام یک پهپاد آمریکایی توسط نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران منتشر شد و گمانه‌زنی‌‌های زیادی در این خصوص به وجود آمد. دولتمردان در تهران معتقد بودند این پهپاد در آب‌های سرزمینی ایران هدف قرار گرفته و آمریکایی‌ها نیز تأکید داشتند که این اتفاق در آب‌های آزاد رخ داده است. شرایط بغرنج شده بود و حتی صحبت از جنگ در میان آمد، اما چه شد که در نهایت این اتفاق رخ نداد و چه مؤلفه‌هایی در این میان تأثیرگذار بود؟ پس از وقوع این اتفاق یکی از نکات مثبت رفتار جمهوری اسلامی آن بود که در انتشار خبر هدف قرار دادن این پهپاد پیش‌دستی کرد و تلاش داشت تا به جهان نشان دهد این اقدام در راستای حفاظت از مرزهای ملی رخ داده است. از سوی دیگر دیپلمات‌های ایرانی نیز در اقدامی به موقع با شکایت به سازمان ملل، خواستار ورود این نهاد برای رسیدگی به موضوع شدند؛ اتفاقی که چندان به مذاق آمریکایی‌ها خوش نیامد. همچنین قدرت بازدارندگی ایران به جهان نشان داد که تجاوز به ایران اقدامی سهل و آسان نخواهد بود و متجاوز مطمئنا توان پایان دادن به جنگی که آغاز کرده را نخواهد داشت. مجموعه این مسائل دولت آمریکا را که در آستانه آغاز حمله‌ای محدود به ایران قرار داشت، وادار کرد که از تصمیم خود دست بردارد. اما جزئیات این مسأله چه بود و از کجا آغاز شد؟آغاز ماجرا؛ از حرکت پهپاد تا سرنگونی
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اطلاعیه‌ای که در‌خصوص چگونگی هدف قرار دادن پهپاد آمریکایی منتشر کرد از برخی جرئیات در این زمینه رونمایی کرده است. بر اساس این اطلاعیه پهپاد جاسوسی گلوبال هاوک در ساعت ۱۴دقیقه بامداد پنجشنبه از یکی از پایگاه‌های نیروهای آمریکایی در جنوب خلیج فارس با مختصات معلوم به هوا برخاسته و بر خلاف قوانین هوانوردی کلیه تجهیزات مربوط به معرفی خود را خاموش نموده و در نهایت پنهانکاری، از تنگه هرمز به سمت چابهار ادامه مسیر می‌دهد. این هواپیمای بدون سرنشین در زمان بازگشت به سمت غرب منطقه در محدوده تنگه هرمز با تجاوز به فضای سرزمینی جمهوری اسلامی ایران، مشغول جمع‌آوری اطلاعات و جاسوسی میشود. در ساعت ۴ و پنج دقیقه بامداد در حالی که هواپیمای متجاوز وارد فضای سرزمینی کشورمان شده بود، توسط پدافند نیروی هوافضای سپاه هدف قرار گرفت. سردار حاجی‌زاده، فرمانده هوافضای سپاه تأکید می‌کند که چهار بار به پهپاد مذکور برای خروج از مرزهای ایران تذکر داده شده است. با این حال مقامات نظامی سنتکام در اظهارنظری متفاوت مدعی وجود فاصله 36 کیلومتری میان مرز ایران و محل سقوط پهپاد شدند.
ظریف: آمریکا دروغ می‌گوید
رئیس دستگاه سیاست خارجی کشورمان در اولین واکنش به این موضوع با انتشار جزئیاتی از سرنگونی پهپاد آمریکایی، اعلام کرد که آمریکایی‌ها دروغ می‌گویند و ایران با شکایت از این کشور به سازمان ملل متحد، حقانیت خود را اثبات خواهد کرد. ظریف نوشت: «ایالات متحده علیه ایران تروریسم اقتصادی به راه انداخته، علیه ما اقدامات پنهانی انجام داده و اکنون به قلمرو ما دست درازی کرده است. ما به دنبال جنگ نیستیم ولی غیورانه از آسمان، زمین و آب‌های خود دفاع خواهیم کرد. ما این تجاوزگری جدید را به ملل متحد خواهیم برد و نشان خواهیم داد که ایالات متحده درباره آب‌های بین‌المللی دروغ می‌گوید». او در ادامه با اعلام مختصات دقیق سرنگونی پهپاد، اظهار کرد: «پهپاد در ساعت چهار و پنج دقیقه بامداد در نزدیکی کوه مبارک هدف قرار گرفت. ما بخش‌هایی از پهپاد نظامی ایالات متحده را در آب‌های سرزمینی ایران در جایی که هدف قرار گرفت، پیدا کردیم». سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی نیز تعرض یک فروند پهپاد آمریکایی به فضای سرزمینی ایران را به شدت محکوم کرد و گفت که ضمن اعتراض شدید به اینگونه اقدامات تجاوزکارانه و تحریک‌آمیز اعلام می‌کنیم نسبت به ورود غیر قانونی و تجاوزکارانه هر نوع شئ و پرنده متجاوز خارجی به آسمان کشور و هرگونه تجاوز به قلمرو ایران و نقض حریم‌های آن قاطعانه هشدار می‌دهیم و تمامی مسئولیت عواقب آن را متوجه تجاوزکاران می‌دانیم. از سوی دیگر سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان شامگاه پنجشنبه در تماس با سفیر سوئیس در تهران به عنوان حافظ منافع آمریکا، اعتراض شدید جمهوری اسلامی به دولت آمریکا به خاطر تعرض به حریم هوایی کشورمان را به وی ابلاغ کرده و گفت مدارک انکارناپذیری مبنی بر حضور این پهپاد در فضای ایران وجود دارد و حتی قطعاتی از لاشه این پهپاد در آب‌های سرزمینی ایران به دست آمده است. دریابان علی شمخانی نیز در جمع خبرنگاران اطمینان داد که «جنگی رخ نخواهد داد». در حالی که در واشنگتن کاخ‌سفید شاهد رفت و آمدهای متعددی در ارتباط با سقوط پهپاد این کشور در حوالی تنگه هرمز بود، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد طی نامه‌ای به آنتونیو گوترش مراتب اعتراض خود از این واقعه را به دبیرکل سازمان ملل متحد اعلام کرد؛ اقدامی بهنگام در راستای خنثی‌سازی تلاش‌های آمریکا به منظور تشکیل اجماع علیه ایران.
احضار سفیر سوئیس
در پی اقدامات تنش‌زای اخیر آمریکا، سفیر سوئیس به عنوان حافظ منافع این کشور به وزارت امور خارجه فراخوانده شد. محسن بهاروند دستیار وزیر و مدیرکل آمریکای وزارت امور خارجه کشورمان در ملاقات با سفیر سوئیس با ارائه یادداشت رسمی به تجاوز هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی به قلمرو هوایی کشورمان اعتراض کرد و دولت آمریکا را مسئول عواقب اینگونه اقدامات تحریک‌آمیز دانست. در این ملاقات ضمن ارائه جزئیات بیشتر از چگونگی این تجاوز، از جمله اعلام مختصات جغرافیایی دقیق محل اصابت هواپیمای آمریکایی در قلمرو ایران، به وی اطلاع داده شد که بقایای لاشه هواپیمای ساقط شده نیز در آب‌های ایران یافت شده و در اختیار نیروهای مسلح ایران قرار دارد که در صورت لزوم نشان داده خواهد شد. دستیار وزیر امور خارجه همچنین خواستار انتقال این پیام شد که ایران دنبال جنگ با هیچ کشوری از جمله ایالات متحده آمریکا نیست ولی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گونه اقدام تجاوزکارانه را تحمل نکرده و به شدت و بی‌درنگ با آن برخورد خواهند کرد. وی افزود: نیروهای مسلح ایران حتی‌الامکان خویشتنداری پیشه می‌کنند تا امنیت و آرامش منطقه حساس خلیج فارس و دریای عمان حفظ گردد ولی اگر طرف مقابل دست به اقدامات تحریک‌آمیز و نسنجیده بزند با پاسخ متقابل مواجه خواهد شد که پیامدهای آن قابل پیش‌بینی نیست و زیان و خسارت آن متوجه همه طرف‌ها خواهد بود. سفیر سوئیس در این دیدار گفت که مراتب را بلافاصله به واشنگتن منتقل خواهد کرد.
موضع واحد جهان، بجز اسرائیل!
پس از سرنگونی پهپاد واکنش‌های زیادی از سوی مقامات دیگر کشورهای جهان در این خصوص رخ داد. پوتین رئیس‌جمهور روسیه از طرفین دعوت به آرامش کرد و گفت که اقدام نظامی آمریکا علیه ایران به فاجعه در خاورمیانه منجر خواهد شد و ممکن است سبب به راه افتادن دور تازه‌ای از خشونت و موجی از مهاجرت شود. موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از دو طرف خواست تا از «تشدید تخاصم» خودداری کنند و مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه نیز تأکید کرد که مسئولیت ما در منطقه دعوت به کاهش تنش است. در این میان اما بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل با اعلام این که ایران آنچه او آن را «رفتار خشونت‌آمیزش علیه آمریکا و جامعه جهانی» می‌خواند، شدت بخشیده است، گفت: «همه ملت‌هایی که خواهان صلح و امنیت هستند را به حمایت از تلاش‌های ایالات متحده علیه خشونتگری رژیم ایران فرا می‌خوانم». موضع جنگ‌طلبانه اسرائیل در حالی که همه جهان تلاش بر آن دارد که تنش کنترل شود، نشان می‌دهد که این رژیم از وجود تنش در خاورمیانه سود می‌برد.
واشنگتن؛ سایه جنگ
اولین واکنش رئیس‌جمهور آمریکا به سرنگونی گلوبال هاوک در توئیتر اتفاق افتاد. ترامپ نوشت: «ایران اشتباه بسیار بزرگی مرتکب شد»، اما دقایقی بعد و در حالی که انتظار می‌رفت واکنش واشنگتن تندتر شود، دونالد ترامپ در پاسخ به خبرنگارانی که از او در‌خصوص چیستی واکنش ایالات متحده به سرنگونی پهپاد می‌پرسیدند، گفت: شاید این اتفاق اشتباهی رخ داده است. او موضوع را به اشتباه فردی تقلیل داد و تصریح کرد: فکر نمی‌کند این اتفاق به صورت عمدی رخ داده باشد. با این حل روایت رسانه‌های آمریکایی از آنچه پشت درهای بسته در کاخ سفید اتفاق افتاد را نمی‌توان با این واکنش ترامپ یکسان دانست. ساعاتی از وقوع حادثه نگذشته بود که اعضای تأثیرگذار کنگره به کاخ سفید دعوت شدند. اظهارات برخی حاضران در این جلسه از نگرانی در‌خصوص احتمال آغاز جنگ خبر می‌داد. در این راستا نانسی پلوسی، عضو دموکرات مجلس نمایندگان پس از دیدار با ترامپ گفت که خواستار کاهش تنش‌ها با ایران است و واشنگتن باید هوشمندانه واکنش نشان دهد. چاک شومر، رهبر اقلیت دموکرات در سنا نیز با اعلام این که ترامپ دنبال جنگ نباشد، در‌خصوص وقوع جنگی تصادفی اظهار نگرانی کرد. موضع نمایندگان جمهوریخواه حاضر در جلسه اما متفاوت بود و آنها با حمایت از مواضع ترامپ خواستار برخورد قاطع اما محدود با ایران بودند. پس از پایان جلسه دو رسانه آمریکایی abc و نیویورک تایمز به نقل از منابع آگاهشان گزارش دادند که رئیس‌جمهور آمریکا در واکنش به اقدام ایران دستور حمله محدود نظامی را صادر کرده اما در ساعت 7 بعد از ظهر به وقت واشنگتن (سه و نیم صبح به وقت تهران) از تصمیم خود منصرف شده است. بر اساس گزارش این دو رسانه، جان بولتون و مایک پمپئو به شدت از طرح حمله محدود حمایت می‌کردند اما برخی اظهارات کارشناسان پنتاگون نظر ترامپ را تغییر داده است. مشخص نیست این تصمیم به کلی تغییر کرده یا موقتا به زمانی دیگر موکول شده است.
پیشنهاد مذاکره در اوج تنش
در شرایطی که تنش میان ایران و آمریکا هر لحظه بیشتر میشود، خبرگزاری رویترز مدعی شد که پیامی از سوی ترامپ از طریق عمان برای ایران ارسال شده است. رویترز ادعا می‌کند شامگاه پنجشنبه ترامپ در نامه‌ای به ایران با تعیین ضرب‌الاجلی کوتاه خواستار آغاز مذاکره شده و در غیر این صورت دست به حمله‌ای محدود علیه مواضع ایران خواهد زد. این رسانه همچنین مدعی است که یک مقام وزارت خارجه ایران به نامه آمریکایی‌ها اینگونه پاسخ داده که «رهبر انقلاب مخالف مذاکره است اما محتوای نامه به اطلاع ایشان خواهد رسید». صدور چنین پیامی از سوی آمریکا نشان می‌دهد این کشور به دنبال آن است که به دیگر کشورها ثابت کند این ایران است که با مذاکره مخالف است و به همین بهانه اجماعی جدید علیه جمهوری اسلامی شکل دهد. با توجه به حساسیت اروپا نسبت کاهش تعهدات برجامی، پیگیری این سیاست از سوی آمریکایی‌ها بعید به نظر نمی‌رسد. چندی پیش پوتین در این خصوص گفته بود که به محض اینکه ایران گام‌های نخست را بردارد و اعلام کند که خارج میشود همه از یاد خواهند برد که طرف پیشگام در فروپاشی برجام ایالات متحده بود و همه ایران را مقصر خواهند کرد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
دیپلماسی در برابر سایه جنگ
ترساندن ايران از‌جنگ؛ راهكارآمريكا براي مذاکره
هشدار فیفا برای ورود زنان به ورزشگاه ها
گاف مخالفان اصلاحات در بهشت!
غرور نا«آشنا»
زنگنه خواستار مناظره با جلیلی شد
نامه‌اصلاح‌طلبان به دبيركل سازمان ملل
کودکان بازی موبایل را نخورند!
رئيس‌جمهور‌بعدي از‌دل انتخابات مجلس بیرون می‌آید
آمریکا پایان‌دهنده جنگ نخواهد بود
یاد د اشـت‌‌هـای اخـتصـاصـی
رنجی که هنوز بر «قلب‌هاشمی» است
ترامپ به جای اتاق جنگ، اتاق دیپلماسی تشکیل دهد
۴ پیشنهاد در مورد پرونده پدیده
هشدار به شهروندان ایرانی در گرجستان
