نقدی بریک مستند دیدنی

به دعوت آقای مهدی کوهیان تهیه کننده فیلم مستند قاضی و مرگ که در ساعت ۷ بعد از ظهر سه‌شنبه درخانه هنرمندان تهران واقع درپارک هلال احمر نمایش داده شد حضور یافتم. چهره‌های فرهنگی هنری و سینمایی به این اکران‌ خصوصی دعوت شده بودند. موضوع مستند قاضی و مرگ درباره شخصیت آقای عزیزمحمدی قاضی پیشکسوت و با سابقه کشور با ۴۵ سال قضاوت بود. عنوان این مستند بسیار جذاب و هوشمندانه انتخاب شده بود، آنگونه که از تیتراژ پایانی مستند برداشت می‌شد تهیه آن به مدت ۴ سال از سال ۹۲ تا ۹۶ به طول انجامیده است. آقای کوهیان که در کنار آقای خادمی مسئولیت تهیه‌کنندگی این مستند را بر عهده داشته، به من می‌گفت این فیلم به تازگی پروانه نمایش خانگی دریافت کرده و در یکی دو کشور خارجی از جمله آمریکا در کارولینای شمالی نمایش داده شده است. قسمت عمده این فیلم مستند به زندگی شخصی و ویژه قضاوت‌های قاضی محمدی اختصاص دارد. از نکات جذاب مستند این است که از جلسه و محاکمه متهمان به قتل به ریاست ایشان فیلمبرداری شده است. در این مستند اعلام می‌شود که یک معتاد برای دریافت پول پدر این قاضی را کشته و به زندان افتاده است. این مستند به زندگی شخصی قاضی عزیز محمدی نیز پرداخته و با همسر و دختر او که می‌گوید پزشک است نیز درباره شخصیت پدر و مسئولیت خطیر قضائی او گفت‌وگو نموده است. فیلم هرچند از متن روان و جذابی برخوردار است اما به لحاظ محتوایی می‌توانست جذاب‌تر هم پرداخته شود. برای نمونه پرسشگر که در فیلم ظهور و نمودی ندارد در بخش عمده‌ای از اواسط فیلم سعی می‌کند با پرسش از قاضی و نیز دختر قاضی به این سوال و نتیجه برسدکه امکان اشتباه آنهم در ۴ هزار رأی اعدام که امری کم‌سابقه در قضای جمهوری است، وجود دارد؟ بدیهی است که پاسخ مثبت انتظار می‌رود. به گمان من پرسشگر بعد از اینکه از قاضی محمدی می‌پرسد اگر چنانچه درمیان این همه رأی چند رأی اشتباه صادر و تعدادی به ناحق محکوم به مرگ شده باشند، او چه پاسخی در محکمه الهی خواهد داشت؟ پاسخ می‌توانست این باشد که اگر یک قاضی مقدمات کار و صدور رأی را درست عمل کند اما رأی او مطابق با حق صادر نشده باشد، مسئولیتی متوجه وی نیست و فرد اعدام شده هم مورد رحمت الهی قرار می‌گیرد. به همین دلیل است که در روایت وارد شده که مسند قضاوت فاصله نزدیکی با سقوط در جهنم داشته و دارد. فیلم با این نوشته پایان می‌یابد قاضی عزیزمحمدی که اکنون وکیل پایه یک دادگستری در تهران است، پس از قطعی شدن حکم قصاص قاتل پدرش وی را بخشیده و از قصاص وی درگذشت. از صحنه‌های جالب و به گمان من تکان دهنده این مستند دیدنی یکی آن است که قاضی عزیزمحمدی از کمد وسایل شخصی خود کفنی را که می‌گوید سال‌ها قبل از مشهدمقدس خریداری کرده، شب‌های جمعه از کمد شخصی خود خارج کرده و روی زمین پهن کرده و درون آن می‌خوابد. تا به یاد مرگ باشد. او می‌گوید با این کار به خود القا می‌کند که باید هر لحظه با مرگ مواجه شود و درعبارتی پرمعنا می‌گوید گویی با مرگ زندگی می‌کند که به معنای این است که حکم مرگ دیگرانی را که مستحق مردن می‌دانسته صادر می‌کند و در عین حال با توجه به سن نسبتاً بالای خود هر لحظه آماده مواجهه و روبه‌رو شدن با فرشته مرگ است.
* فعال سیاسی و فرهنگی