روزنامه وطن امروز
1398/04/09
فصل شکست کلیشه!
محسن شهمیرزادی: اگر چه تیم تبلیغاتی «ما همه با هم هستیم» در هفته اول اکران این فیلم عمده تمرکز خود را بر تبلیغ رکوردشکنی اثر تازه کمال تبریزی در روز افتتاحیه قرار داده بود اما بسیاری از کارشناسان سینما و اهالی رسانه بر این عقیده بودند موج اولیه اقبال از این فیلم صرفا به جهت تعدد سلبریتی‌های حاضر در آن است و طولی نخواهد کشید که قطار سلبریتی‌های «ما همه با هم هستیم» از ریل پرفروشی خارج خواهد شد، چرا که عمده ظرفیت‌های تبلیغاتی فیلم‌ها اعم از تعداد بالای سلبریتی‌ها، انتشار سکانس‌های حاشیه‌ای، تیزر تلویزیونی و... تنها در هفته‌های اولیه کاربرد خواهد داشت و پس از آن پیشنهاد سینه به سینه مردم برای فیلم دیدن است که اقبال در گیشه را رقم می‌زند. اکنون و در هفته سوم اکران عید فطر اثر پرسلبریتی «ما همه با هم هستیم» از صدر گیشه فاصله گرفته و فیلم جدید نرگس آبیار که بازیگران چنان مطرحی هم در آنها به چشم نمی‌خورند، به عنوان پرفروش ترین فیلم اکران عیدفطر در رتبه اول گیشه قرار دارد. در حالی «شبی که ماه کامل شد» فروش 8 میلیارد و 300 میلیون تومانی را پشت سر می‌گذارد که «ما همه با هم هستیم» نزدیک به 7 میلیارد و 480 میلیون تومان فروش داشته است. نکته قابل توجه آنکه در فروش هفتگی نیز «سرخپوست» نیما جاویدی خود را به رده دوم فروش رسانده و این مساله حکایت از آن دارد که در هفته‌های آتی ممکن است فیلم تازه کمال تبریزی به رتبه سوم سقوط کند و تجربه جدیدی برای فیلم‌های گیشه‌ای ثبت شود؛ تجربه‌ای که شاید حاکی از تغییر فرمول گیشه برای مخاطبان باشد.فرمول گیشه منهای شعور مخاطب!
فیلم تازه کمال تبریزی تلاش داشته عمده معیارهای یک فیلم تجاری و گیشه‌ای را با خود همراه کند. اسم‌های پرفروشی چون محمدرضا گلزار، مهران مدیری، لیلا حاتمی، ویشکا آسایش، جواد عزتی، هانیه توسلی، پژمان جمشیدی، مانی حقیقی، سروش صحت، حسن معجونی، مهران غفوریان، نادر فلاح، سیروس گرجستانی و... از جمله روش‌هاست که مخاطبان بسیاری را برای تماشای فیلم ترغیب می‌کند. فضای کمدی آن هم با برند قدیمی کمال تبریزی که بسیاری نام او را همچنان با کارهایی چون «مارمولک» و «لیلی با من است» می‌شناسند، از جمله دلایلی بود که بر اساس فرمول به ظاهر ساده گیشه باید موفقیت‌آمیز می‌شد اما خیلی زود تناقض بین اسم‌های «ما همه با هم هستیم» و خروجی کار خودش را نشان داد؛ فیلمی که نه تنها چندان با سینمای کمدی ارتباطی ندارد، بلکه از ضعف مفرط در قصه رنج می‌برد. عمده سلبریتی‌ها جز چند کاراکتر معدود در نقش سیاهی‌لشکر فیلم حاضر شده‌اند و به نظر می‌رسید حضورشان هیچ دلیلی جز پر زرق و برق کردن ویترین فیلم نداشته است. این مساله را می‌توان به صورت تلویحی«فریب» مخاطب عنوان کرد، به گونه‌ای که بسیاری بعد از تماشای فیلم احساس ناخرسندی از تماشای آن دارند و بر این عقیده‌اند که کمال تبریزی با این اثر به شعورشان توهین کرده است. وجود لایه‌هایی از طعنه سیاسی و تلاش برای هنجارشکنی از هنجارهای اجتماعی تلاش دیگری بوده تا ضعف اندیشه و قصه در این فیلم پنهان شود که با توجه به تعدد نمونه‌های مشابه در سینما چندان کارگر نبوده و «ما همه با هم هستیم» را به سیر نزولی گیشه کشانده است.
ذائقه مخاطبان و کلیشه‌های شکست خورده
در هفته افول «ما همه با هم هستیم»، فیلم نرگس آبیار توانست به صدر گیشه برسد؛ فیلمی که احتمالا قیمت گیشه‌ای تمام بازیگران آن نمی‌تواند به جمع 2 بازیگر چهره «ما همه با هم هستیم» هم برسد اما درخشش بازیگران شبی که ماه کامل شد نه تنها عمده جوایز اصلی جشنواره فجر را از آن این فیلم کرد که مخاطبان را با تصویر جدید، متفاوت و باورپذیری از «الناز شاکردوست» و «هوتن شکیبا» مواجه کرد. این ملودرام جنایی به ظاهر از فرمول فروش در گیشه بی‌بهره است؛ نبود سلبریتی‌های گیشه‌ای سینما، داستان غیر طنز و قصه‌ای جنایی و تلخ و روایتی از چالش امنیتی که با خشونت همراه است. اما این فیلم با اینکه حدود 40 سینما کمتر از فیلم کمال تبریزی در اختیار دارد، توانسته از قطار سلبریتی‌های «ما همه با هم هستیم» فاصله بگیرد و خود را به صدر جدول فروش گیشه برساند. از جمله دلایلی که موجب شد فیلم آبیار مورد توجه مردم قرار بگیرد، روایت انسانی این کارگردان از چالشی امنیتی است، در کنار اقتباس از واقعیت و باورپذیر بودن ماجرا، تنوع‌بخشی به ژانر‌های سینمایی حاضر و به تصویر کشیدن خرده‌فرهنگ‌هایی که مخاطب آشنایی مستقیمی با آن ندارد. این موفقیت بیش از هر چیز نشانگر ذائقه مخاطب است که صرفا بنا ندارد برای دیدن فیلم‌های گیشه‌ای کمدی پول بدهد. تجربه فروش فیلم‌های اکشن، ملودرام اجتماعی و... تنوع این ذائقه را به اثبات رسانده بود اما «شبی که ماه کامل شد» متفاوت از همه آنهاست و از همین رو قرار گرفتن آن در صدر گیشه بسیار قابل توجه است.
اکنون باید منتظر بود و دید در پایان اکران عیدفطر، فیلم‌ها در چه مرتبه‌ای جای خواهند گرفت. شکست حتمی «دختر شیطان» عبرتی برای کارگردان‌های گیشه‌ای‌ساز است و اکنون نیز فیلم کمال تبریزی ریسک استفاده بی‌رویه از سلبریتی‌ها بدون توجه به داستان و غنای تکنیکی فیلم را بالا برده است. پیش‌بینی میشود «سرخپوست» با وجود اختلاف چندصدمیلیونی از «ما همه با هم هستیم» نیز پیشی بگیرد و کمال تبریزی همچنان در دوران رکود چندساله خود باقی بماند؛ این بار با شکستی سنگین‌تر، البته احتمالا چندان برای سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده اثر این خسران حائز اهمیت نباشد.
