روزنامه ابتکار
1398/04/10
آیا می‌توان فضای مجازی را به مکانی امن تبدیل کرد؟ دنیای شیشه‌ای
گروه فرهنگ - بسیاری، فضای مجازی را یک تیغ دو دم می‌دانند که می‌تواند تاثیرات مثبت یا منفی داشته باشد. گاهی می‌توان با استفاده از آن و خصوصا شبکه‌های اجتماعی دختربچه گمشده‌ای را پیدا کرد و گاهی با آن رویش کسی را از زندگی ساقط کرد. اما آیا راهی برای سر و سامان دادن به آن وجود دارد؟اینستاگرام، توئیتر، تلگرام، یوتیوب و... دیگر شبکه‌های اجتماعی این روزها نقش بسیار پررنگ و قابل توجهی در زندگی همه ما ایفا می‌کنند. شاید تصویر روزهایی که بدون این شبکه‌های اجتماعی گذشته برایمان بسیار دور، محال و غیرممکن به نظر برسد. این روزها با استفاده از فضای مجازی، پویش‌های مردمی به راه می‌افتد، کمک‌رسانی به سیل‌زدگان و زلزله‌زده‌ها میسر میشود، بچه‌های گمشده پیدا می‌شوند، مسئولان به پاسخگویی دعوت می‌شوند و... خلاصه شبکه‌های اجتماعی می‌توانند صدای بی‌صداها باشند اما فضای مجازی همیشه به این زیبایی هم نیست! در گوشه دیگری از این دنیای بزرگ، کامنت‌هایی حاوی کلمات رکیک ردوبدل می‌شوند، فیلمی از زندگی خصوصی کسی پخش میشود، شایعه‌ای برای دیگری ساخته میشود و...
فضای مجازی، جزو فضاهای غیرقابل کنترل است
اینکه خوبی‌های فضای مجازی غالب است یا بدی‌های آن را نمی‌شود با قطعیت مشخص کرد اما آیا می‌توان آن را به نوعی کنترل کرد؟ محمد سلطانی‌فر، استاد ارتباطات، با بیان اینکه یکی از خصوصیات فضای مجازی، شفاف بودن آن است، در این‌باره به ایسنا گفت: شما نمی‌توانید نسبت به اینکه فضای مجازی غیرقابل کنترل است بحث‌هایی را داشته باشید. متاسفانه در مقایسه با فضای رسانه‌های سنتی ما، فضای مجازی یکی از فضاهای غیرقابل کنترل و نامحدود است. به دلیل اینکه مردم همه در آن حضور دارند و هیچ‌گونه نگرانی از بابت انتشار مطالب در آن احساس نمی‌شود. عمدتاً این چنین است که ما باید نگران این بستر و نگران این فضا باشیم. به همین جهت سلبریتی‌ها، مسئولان و کلا همه افرادی که در حوزه‌های اقتصاد، سیاست و هنر حضور دارند، باید به این مسئله به خوبی واقف شوند که اگر وارد عرصه شهرت شدند، آمادگی این را داشته باشند که همیشه در فضای افکار عمومی قرار بگیرند.
امنیت کامل در فضای مجازی خیال باطل است
بعضی از افراد، به دلیل در امان ماندن از حاشیه‌های فضای مجازی از عضویت و فعالیت در آن سر باز می‌زنند، غافل از آنکه نبودن در فضای مجازی به معنای داشتن حاشیه امن نیست. سلطانی‌فر درباره امنیت فضای مجازی گفت: اینکه شما فکر کنید در این فضا امنیت دارید و این امنیت کامل است، یک خیال باطل است. ما متاسفانه در بستر فضای مجازی هیچ‌گونه امنیتی نداریم. دولت هم برای اینکه کسانی که انتشاردهنده و بازنشردهنده مطالب در این فضا هستند را با قوانین مختلف تحت پیگرد قرار دهد، اقدامی نکرده و نمی‌تواند هم اقدامی کند؛ چرا که این تکنولوژی آن‌قدر سریع جلو می‌رود که عقب می‌مانند. امروز موضوعاتی چون فیک‌نیوز (خبر جعلی) مطرح است و هنوز نتوانسته‌اند آن را قانونمند کنند.
سواد رسانه‌ای بازیچه شده است
اما چطور می‌توان کمی از حرکات لجامگسیخته این محیط کاست؟ این مدرس دانشگاه یکی از راه‌های اصلاح فضای مجازی را آگاهی دادن به مخاطبان و کاربران عنوان کرد گفت: باید کمی به مردم آگاهی بدهیم و از آنها بخواهیم که جدا از برخوردهای قانونی، نگاهشان، نگاه اخلاق‌مداری و حفظ حریم خصوصی افراد باشد وگرنه با قانونمند کردن هم راه به جایی نمی‌بریم.
وی در ادامه درباره مبحث سواد رسانه‌ای و تاثیر آن اظهار کرد: سواد رسانه‌ای یکی از موضوعاتی است که متاسفانه بازیچه عده‌ای شده است که خودشان سواد رسانه‌ای ندارند و رسانه‌شناس نیستند. در صداوسیما دائم این قضیه مطرح میشود بدون اینکه واقعیت قضیه را در این حوزه دنبال کنند. موضوع سواد رسانه‌ای، موضوع ساده‌ای نیست که هر کسی از راه می‌رسد امکان این را داشته باشد که آن را به این عرصه وارد کند.
هنرمندان در محدوده کاری خود
در فضای مجازی صحبت کنند
سلطانی‌فر در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود درباره اینکه آیا هنرمندان مجاز به اظهار نظر درباره هر مبحثی در فضای مجازی هستند؟ اظهار کرد: به نظر من اگر هنرمندان در حد تخصصی و در محدوده خودشان به فضای مجازی ورود پیدا کنند، قطعاً از بلایای این فضا دورتر می‌مانند.
این استاد ارتباطات کم صحبت کردن و تخصصی صحبت کردن را یکی از راهکارهای دور ماندن از بلایای فضای مجازی عنوان کرد و گفت: افراد امکان این را داشته باشند که سرعت عمل داشته باشند و درباره کسانی که با اطلاعات غلط و فیک‌نیوز وارد این عرصه می‌شوند، برخورد کنند. کسانی که مطالبی را انتشار و بازنشر می‌دهند پاسخگو باشند و تا مواقعی که پاسخگو نباشند، ما متاسفانه شاهد شکل‌گیری مباحث درست و غلط لابه‌لای مطالب مختلف فضای مجازی هستیم.
جبران هیچ انگاشته شدن
سلطانی‌فر در پایان با بیان اینکه «فکر نکنیم که فقط ما چنین فضای مجازی را داریم. فضای مجازی در دنیا هم چنین بستری دارد»، در عین حال گفت: مردم ما صدها سال در حوزه اطلاعات و اخبار هیچ انگاشته شدند و همیشه جریان یک‌سویه اطلاعات از دولت به ملت بوده و الان ۱۰ سال است که مردم تولیدکننده محتوا هستند و به هر حال این بستر را برای خودشان قائل می‌شوند که هر آنچه که بتوانند تولید بیشتر کنند و آن هیچ انگاشته شدن را جبران کنند و شاید بعدها فضا بهتر شود و کمتر مثل گذشته به آن تمایل داشته باشند.
با همه این موارد آنچه در این میان اهمیت بسیار دارد، لزوم یک‌طرفه نگاه نکردن به شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی است و باید توجه کنیم که برخورد سلبی در چنین مواردی نتیجه مطلوبی به همراه نخواهد داشت و تنها می‌توان با استفاده فرهنگ‌سازی در این راه، آن هم گام به گام حرکت کرد. اما از دیگر سو، همه ما باید به این نکته توجه کنیم که زندگی و اعمال ما بیش از گذشته مورد توجه و نقد قرار می‌گیرند، چه مسئول باشیم و چه هنرمند، چه روزنامه‌نگار باشیم و چه ورزشکار، باید بیش از پیش به مرزهای اخلاقی توجه کنیم و نباید در میان رفتار و عمل‌مان تناقضی وجود داشته باشد در غیر این صورت با تیغ تیز و بی‌رحم نقد افکار عمومی روبه‌رو خواهیم شد.
سایر اخبار این روزنامه
مسیر حرکت بازار مسکن در تابستان 98 چگونه خواهد بود؟
بازار مسکن تحت‌تاثیر بازارهای موازی
ژوبین صفاری
حرف از اقتصاد نزنید
«ابتکار» از برداشت‌های نامتعارف نسبت به شفافیت گزارش می‌دهد
شفاف‌سازی یا تخریب؟
آیا می‌توان فضای مجازی را به مکانی امن تبدیل کرد؟
دنیای شیشه‌ای
آیا وعده جاری ماندن زاینده‌رود در تابستان عملی میشود؟
از وعده تا عمل برای زاینده‌رود
گزارشی از یک تخلف آشکار در فضای مجازی
تو بترس تا من بخندم!
ایران خارقالعاده است و به من لبخند میزند
ویلموتس: بیرانوند یک هیولای واقعی است!
دونالد ترامپ و کیم جونگ اون برای سومینبار در منطقه غیرنظامی مرز دو کره با یکدیگر ملاقات کردند
لاریجانی:
استخراج بیت کوین از برق صنعتی خلاف قانون است
فدریکا موگرینی:
هفت کشور اروپایی دیگر نیز به اینستکس می‌پیوندند
جدایی مرزبانی از نیروی انتظامی
عبدالصمد خرمشاهی:
باید تمهیدات سختگیرانه‌ای برای خریدوفروش اسلحه در نظر گرفته شود
زیرساختهای اقتصادی و نقش آنها در بالندگی اقتصاد کشور
