روزنامه ابتکار
1398/04/16
همزمان با تصمیم ایران برای ورود به گام دوم هسته‌ای آمریکا درخواست نشست فوق‌العاده شورای حکام را مطرح کرد
اروپا در ژست ناتوانیمحمدرضا ستاری
توقیف یک ابرنفتکش حامل نفت ایران در تنگه جبل‌الطارق از سوی نظامیان انگلیسی و پیامدهای ناشی از آن در حالی رقم خورده که قرار است طبق گفته مسئولان عالی‌رتبه ایران گام دوم هسته‌ای امروز برداشته شود و آمریکا نیز درخواست تشکیل جلسه فوق‌العاده شورای حکام آژانس را برای بررسی نقض برجام از سوی ایران داده است.
آمریکایی‌ها که با خروجشان از توافق هسته‌ای در سال گذشته خود بزرگترین ناقض برجام محسوب می‌شوند بنا به گفته سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، درخواست جلسه فوق‌العاده شورای حکام آژانس به منظور بررسی عبور ایران از سقف 300 کیلوگرم اورانیوم را در 19 تیرماه جاری دادهاند. این امر در حالی صورت گرفته که پیش از آن ایالات متحده آمریکا صادرات اورانیوم غنی شده و آب سنگین را مشمول تحریم‌های خود قرار داده و عملاً مانع از خروج آن از کشور شده است.
در همین رابطه، نمایندگی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای ضمن توصیف این موضوع با عنوان طنز تلخ تاریخ، اعلام کرد: این واقعیت که آمریکا به عنوان نقض‌کننده نخستین و اصلی برجام، چنین درخواستی را مطرح کرده، حاکی از انزوای آن به علت مخالفت با چندجانبه‌گرایی و حاکمیت قانون در امور بین‌المللی است. تصمیم اخیر ایران مبنی بر عدم فروش اورانیوم غنیشده در پاسخ به وضعیتی است که آمریکا مسبب آن بوده و به دنبال آن است تا توازن از بین رفته در این توافق را بازگرداند و کاملاً در انطباق با مقررات این توافق، به‌ویژه بندهای ۲۶ و ۳۶ آن است. از سوی دیگر، تحولات اخیر هیچ ارتباطی با مباحث مرتبط با پادمان‌های آژانس و همچنین وظایف شورای حکام آژانس ندارد. موضوعات مرتبط با برجام، در مکانیزم‌های تعیین شده مورد بحث و مشورت قرار خواهند گرفت.
بازی دوگانه غرب با برجام
در اردیبهشتماه سال جاری و همزمان با خروج یکجانبه ایالات متحده آمریکا از توافق هسته‌ای، ایران طی بیانیه شورای عالی امنیت ملی، فروش اورانیوم غنیشده و آب سنگین خود را متوقف و در ضرب‌الاجلی شصت روزه اعلام کرد که در صورت محقق نشدن تعهدات سایر شرکای برجام به خصوص کشورهای اروپایی، گام دوم هسته‌ای شامل غنی‌سازی بالای 3.67 و راه‌اندازی مجدد رآکتور اراک را در دستورکار قرار می‌دهد. این اقدام از سوی ایران بر مبنای مواد 26 و 36 برجام بوده و با هدف بازگشت به توافق هسته‌ای اعلام شده است. در همین راستا، طبق تایید مقامات کشورمان، ایران هفته گذشته از سقف 300 کیلوگرم اورانیوم غنیشده عبور کرده و قرار است امروز دومین گام هسته‌ای خود را بردارد. مسئله‌ای که با واکنش‌های متفاوتی از سوی شرکای برجام روبهرو شده است؛ بهطوریکه روس‌ها و چینی‌ها ضمن اینکه خواستار خویشتن‌داری ایران شده‌اند، مسبب چنین شرایطی را اقدامات یکجانبه آمریکا اعلام کرده‌اند. از سوی دیگر اروپایی‌ها از همان زمان با گام‌های هسته‌ای ایران مخالفت کرده و در حالی که مدعی هستند تلاش‌های بی‌وقفه‌ای را برای نجات برجام صورت دادهاند، کاستن تعهدات هسته‌ای از سوی ایران را موضوعی دارای تبعات عنوان کرده‌اند.
به گفته برخی از ناظران ممکن است اروپایی‌ها در این خصوص، اقدام به ارجاع مجدد پرونده ایران شورای امنیت سازمان ملل کنند؛ موضوعی که احتمالاً بار دیگر آمریکا را بازیگر مسلط شورای امنیت کرده و خواسته این کشور را در جهت ایجاد یک اجماع جهانی علیه ایران برآورده خواهد کرد.
از سوی دیگر در حالی تاسیس بانک سرمایه‌گذاری در لوکزامبورگ و راه‌اندازی اینستکس از سوی اروپایی‌ها اقدامی جدی در جهت همکاری‌های مالی و اقتصادی با ایران عنوان شده که در عمل و بنا به گفته بسیاری از تحلیل‌گران این دو مسئله به هیچ عنوان توانایی تضمین منافع ایران در برجام را نداشته و طبق گفته محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان، تنها مقدمه‌ای برای ورود اروپایی‌ها در جهت انجام تعهداتشان در ذیل توافق هسته‌ای است.
هرچند به گفته کارشناسان، اروپا ابراز مقابله با آمریکا در خصوص تحریم‌های این کشور علیه ایران ندارد، شواهد نیز نشان می‌دهد با توجه به پیوستگی منافع اروپا و آمریکا، آنها تنها در موضوع برجام با ایالات متحده در تعارض هستند و در مسائلی همچون پرونده موشکی، حقوق بشر و منطقه‌ای، کاملاً همسو با راهبردهای این کشور گام برمیدارند. در این خصوص نمونه اخیر توقیف کشتی کریس 1 که حامل نفت ایران به مقصد سوریه بوده، نمونه مشخصی از همراستایی بروکسل با واشنگتن در جهت افزایش فشارها علیه ایران است. روز پنجشنبه مقامات دولت محلی جبل‌الطارق که تحت قیمومیت انگلستان است، با کمک تفنگداران دریایی بریتانیایی یک ابر نفتکش پانامی را به بهانه نقض تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه سوریه متوقف کرده و با وجود اعتراض شدید ایران نسبت به این موضوع که آن را دزدی دریایی نامیده و اسپانیا که مراتب اعتراض رسمی خود را نسبت به نقض حریم آب‌های سرزمینی خود اعلام کرده است، به مدت 14 روز توقیف کردند.
هر چند اتحادیه اروپا تحریم‌های سنگینی را علیه سوریه از سال 2011 به این سو اعمال کرده است، اما توقیف نفتکش حامل نفت ایران به مقصد این کشور، اقدامی مغایر با حقوق بین‌الملل محسوب میشود، زیرا این مسئله مصداق گسترش این تحریم‌ها در حاکمیت فراسرزمینی اروپا قلمداد میشود. از سوی دیگر همان روز پنجشنبه وزیر خارجه اسپانیا تصریح کرد که توقیف نفتکش کریس 1 به درخواست آمریکایی‌ها صورت گرفته است که این موضوع نیز بیانگر اقدامات اروپا به خصوص بریتانیا در جهت همراهی با تحریم‌های آمریکا بوده و به نظر کارشناسان استانداردی دوگانه از موضع ضعف را از سوی اروپایی‌ها در برابر آمریکا نشان می‌دهد.
گام دوم هسته‌ای ایران از دو منظر
در چنین شرایطی ورود ایران به گام دوم هسته‌ای که به گفته رئیس‌جمهوری قرار است امروز صورت بگیرد از دو منظر قابل بررسی و تامل خواهد بود. نخست اینکه برخی از تحلیل‌گران معتقدند از آنجا که اروپایی‌ها تاکنون حاضر به پرداخت هزینه در قبال تعهدات برجامی‌شان نشده و اقدامات عملی آنها نیز با رضایت ایران همراه نبوده است، سیاست خروج تدریجی از برجام به دلایل و فاکتورهای مختلفی می‌تواند هزینه‌ها را برای اروپا بالا برده و از این جهت آنها را وادار سازد تا با فشار خود بر واشنگتن، معادلات استراتژیک ترامپ را در جهت تشدید فشارها علیه ایران تغییر دهند.
از سوی دیگر، برخی معتقدند از آنجا که آمریکا از ابتدا تلاش داشته تا هزینه‌های از بین رفتن شکست کامل برجام را بر دوش ایران بگذارد، ممکن است اروپایی‌ها از این موضوع استفاده کرده و با اهرم بازگرداندن تحریم‌ها و ارجاع مجدد پرونده ایران به شورای امنیت، سعی در شانه خالی کردن از تعهدات خود ذیل توافق هسته‌ای داشته باشند.
سایر اخبار این روزنامه
بالا گرفتن مناقشات بر سر اهدای عضو محکومان به اعدام
بخشش لازم نیست، اهدایش کنید
ژوبین صفاری
این قفل با چکش باز نمی‌شود
گزارش «ابتکار» از تاثیر تورم و بیکاری بر نمودارهای اقتصادی کشور!
شاخص فلاکت رکورد زد
آغاز تخصیص مجدد کاغذ نشر کتاب با ارز دولتی به ناشران
یازدهمین دوره حراج تهران برگزار شد
«سر شاعر» بالاتر از شاعر!
یازدهمین دوره حراج تهران برگزار شد
«سر شاعر» بالاتر از شاعر!
موانع و راهکارهای پیش‌روی اصلاح‌طلبان در انتخابات آینده بررسی شد
پایگاه اجتماعی اصلاح‌طلبان در اختیار فرصت‌طلبان
همزمان با تصمیم ایران برای ورود به گام دوم هسته‌ای آمریکا درخواست نشست فوق‌العاده شورای حکام را مطرح کرد
رئیس دفتر رئیس‌جمهوری:
دولت از همکاری با دانشگاه‌ها در شرایط تحریم استقبال می‌کند
رئیس دفتر رئیس‌جمهوری:
دولت از همکاری با دانشگاه‌ها در شرایط تحریم استقبال می‌کند
واکنش ایران به درخواست آمریکا مبنی بر تشکیل نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
محمد عطریانفر:
اصلاح‌طلبان باید با رهبری درباره انتخابات گفت‌وگو کنند
