روزنامه خراسان

در دور امامت عدد هشت عیان شد با نام رضا(ع) رحمت دیرینه روان شد

جواد نوائیان رودسری- یکی از مهم ترین وجوه سیره ائمه اطهار(ع)، نحوه تعامل آن بزرگواران با عامه مردم است؛ ارتباط امام(ع) با آحاد جامعه، زمینه‌ساز انتقال عملی آموزه‌های اخلاقی و رفتاری به مؤمنان است. در واقع باید ارتباطات اجتماعی ائمه معصومین(ع) را، کلاس درسی دانست که در پرتو آن، بسیاری از معارف ناب اسلامی، در اختیار مخاطبان قرار می‌گرفت. بررسی روایات مربوط به نحوه شکل‌گرفتن این ارتباطات، خود شیوه‌ای مناسب برای درک چرایی محبوبیت امامان(ع) در میان قاطبه امت اسلامی و بیمناکی حاکمان دوران، از جایگاه و موقعیت اجتماعی آن حضرات، محسوب می‌شود. به مناسبت سالروز ولادت سراسر نور و سرور سلطان سریر ارتضاء، حضرت امام علی بن موسی‌الرضا(ع)، قصد داریم در نوشتار پیشِ رو، به بررسی ویژگی‌های سیره آن حضرت در عرصه ارتباط با مردم و شاخص‌های آن بپردازیم.
1- اطلاع از عقاید طرف مقابل
امام رضا(ع) در ارتباط با افراد مختلف، عقاید، دیدگاه‌ها و جایگاه اجتماعی آن ها را مد نظر قرار می‌داد. نگاهی به روایات نقل شده درباره مناظرات آن حضرت نشان می‌دهد که امام(ع) به خوبی افراد مقابل خود را می‌شناخت و حتی، بدون سابقه قبلی گفت‌وگو، می‌توانست آن ها را بشناسد؛ همچنان که توانست عمران صابی را از روی سخنانش، شناسایی کند و پس از گفت‌وگویی طولانی با وی، از همان زاویه‌ای که مد نظر مخاطب بود، نظرش را جلب و عمران را به شرف اسلام مفتخر کند. امام رضا(ع) برای ایجاد ارتباط مؤثر با طرف مقابل، از همان شیوه‌ای استفاده می‌کرد که نزد آن شخص، اعتبار داشت. افزون بر این، علم امامت، به آن حضرت این امکان را می‌داد که گاه، از اموری که جز خود فرد از آن ها مطلع نبود، خبر دهد و این موضوع، بر توجه و جلب ارادت مردم به سوی امام(ع) تأثیرگذار بود.
2-  زبان دانی امام رضا(ع)


امام هشتم(ع)، بر زبان‌های گوناگون تسلط داشت و این ویژگی، باعث برقراری ارتباط بهتر ایشان با مخاطبان می‌شد. علامه مجلسی، در جلد 26 کتاب بحارالانوار، روایتی را درباره مراجعه تعدادی از مردم حبشه به امام رضا(ع) و پاسخ گویی آن حضرت به این افراد با زبان حبشی،  نقل کرده است. در روایتی دیگر، از فردی به نام ابواسماعیل سندی یاد می‌شود که از هند، نزد امام رضا(ع) آمد و چون تسلطی به زبان عربی نداشت، با زبان سندی بر امام(ع) سلام کرد و آن حضرت با همان زبان، سلام وی را پاسخ گفت و به پرسش‌های وی، جواب داد. امام هشتم(ع) در پاسخ به اباصلت هروی که از ایشان درباره چرایی و چگونگی آگاهی از زبان‌های مختلف پرسیده بود، فرمود: «ای اباصلت! من حجت و خلیفه خداوند متعال هستم و پروردگار حکیم کسی را که می‌خواهد بر بندگان خود حجت و راهنما قرار دهد، به تمام زبان‌ها و اصطلاحات آشنا و آگاه می‌کند که زبان عموم افراد را بفهمد و با آن ها سخن گوید و بندگان خدا بتوانند به راحتی با امام خود سخن بگویند.» این زبان‌دانی، یکی از مهم ترین دلایل انتشار آموزه‌های اهل‌بیت(ع) در میان غیر عرب‌زبانان و به ویژه، ایرانیان بود.
3-  تحریک  احساسات حقیقت جویانه
یکی از ویژگی‌های مهم سیره امام رضا(ع) در برقراری ارتباط با مردم، تحریک احساسات و عواطف حقیقت‌جویانه آن هاست. امام(ع)، در سخن و عمل، به این موضوع بسیار مهم توجه داشت که روح و عواطف انسان‌ها، صرف نظر از دیدگاه‌های اعتقادی و احیاناً تعصباتی که مبتلای به آن هاست، همواره اثری از موهبت الهی حقیقت دوستی را در خود دارد؛ عاملی تأثیرگذار که می‌تواند حجاب را از پیش چشمان مردم بردارد و غفلت زدگان را از خواب بیدار کند. امام رضا(ع) در بیان حدیث شریف سلسله‌الذهب، این موضوع مهم را مورد توجه قرار داد و پس از نقل روایت پیامبراکرم (ص) برای عموم مسلمانان، مشروط بودن محتوای آن را به پذیرش مقام امامت و ولایت، به شنوندگان یادآوری کرد؛ این بیان مؤثر، توانست در دل بسیاری از شنوندگان این حدیث شریف، محبت و کششی عمیق را نسبت به اهل‌بیت(ع) ایجاد کند. امام رضا(ع) در بُعد عملی نیز، به موضوع تحریک عواطف و احساسات حقیقت‌جویانه مخاطبان، توجهی ویژه داشت؛ آن‌گاه که مردم مرو، به دلیل خشکسالی، به امان آمده بودند، آن حضرت با اقامه نماز باران و دعای پرشکوه پس از آن و در پی‌اش، بارش رحمت الهی بر مردمان، جامعه را چنان به وجد آورد که در دل بسیاری از کسانی که وی را نمی‌شناختند یا درباره جایگاه او تردید داشتند، راهی باز کرد و نهال مهری جاودانه را کاشت. این شیوه ارتباطی که بی‌شک، در انحصار اولیای خداست، راهی مؤثر در جلب قلوب مردم و برقراری ارتباط دایمی بین حجت خدا و خلق او محسوب می‌شود؛ رابطه‌ای که زمان را در می‌نوردد و بعد از حدود 12 قرن، همچنان دوستداران اهل‌بیت(ع) را به مشهد می‌کشاند تا بارگاه منور و ملائک پاسبان رضوی را، چون نگینی درخشان احاطه کنند.
منابع:
عیون اخبار الرضا(ع)؛ شیخ صدوق؛ مترجم: محمدتقی آقانجفی اصفهانی؛ قم؛ پیام علمدار؛ 1387
مناقب آل ابی‌طالب؛ ابن شهرآشوب مازندرانی؛ نجف؛ مطبعة الحیدریه؛ 1375 هـ.ق
مناقب اهل بیت(ع)؛ سید خلیل نجفی یزدی؛ تهران؛ حیدری؛ 1364
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
رد اولتيماتوم قاليباف (اعتماد)عشق و خیانت در «قطب شمال » «مست عشق » عام هپسند و صعود سخت فوتسال (خراسان) تعطیلی شنبه یا پنج‌شنبه؟ (جوان)
سایر اخبار این روزنامه
بلیت های میلیونی پروازهای داخلی! نیاز امارات و ناز ایران به پالس های پررنگ ابوظبی پایین ترین قیمت دلار در 5 ماه اخیر قاچاق قانونی گوشی با رجیستری ! تبلیغات عجیب و غریب در انتخابات شورایاری ها واکاوی صعود نکردن والیبال ایران به جمع 4 تیم نهایی بازشدن پای بورس به خانه ها در دور امامت عدد هشت عیان شد با نام رضا(ع) رحمت دیرینه روان شد 3 پیام شلیک جدید نصرا... برق مشهد دوباره قرمز شد ! اما و اگر ضد جمعیتی آیین نامه یارانه درآمدهای 100 میلیونی از فالوئرهای احساساتی روایت جنایت در دادگاه؛ مذاکره در حاشیه هراس صهیونیست ها از ابعاد جدید قدرت حزب ا...