روزنامه ابتکار
1398/06/12
زلمای خلیل‌زاد پیش‌نویس توافق آمریکا با طالبان را برای ارائه به اشرف غنی به کابل برد
صلح هراس‌انگیز!محمدرضا ستاری
در پایان نهمین دور مذاکرات میان ایالات متحده و گروه طالبان، زلمای خلیل‌زاد نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان روز گذشته به کابل رفت تا پیش‌نویس توافق صلح با طالبان را به رئیس‌جمهوری افغانستان ارائه کند. پیش از این محافل خبری گزارش داده بودند که طی چند روز آینده این توافق نهایی خواهد شد و طبق آن با خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، گروه طالبان متعهد میشود که از تبدیل شدن این کشور به عنوان پایگاهی برای گروه‌های افراط‌گرا و تروریستی جلوگیری کند.
سوال اساسی در صحنه میدانی افغانستان
در همین رابطه گفته میشود که سفر خلیل‌زاد به کابل با هدف جلب رضایت دولت افغانستان برای تایید نهایی این توافق است و احتمالاً با چراغ سبز اشرف غنی تا دو روز آینده به امضاء خواهد رسید. آمریکا مدعی است که با نهایی شدن توافق، گام مهمی در جهت کاهش خشونت‌ها در افغانستان برداشته میشود، اما در مقابل و در بحبوحه مذاکرات میان ایالات متحده و گروه طالبان در دوحه قطر، تنها طی دو روز گذشته شاهد حملات گسترده طالبان به پلخمری مرکز ایالت بغلان و قندوز بوده‌ایم. در این میان یکی از سوالات اساسی این است که چرا در کشاکش مذاکرات و در حالی که گفته میشود طالبان و آمریکا به توافق نهایی نزدیک شده‌اند، طالبان حملات خود را به نواحی مختلف افغانستان شدت بخشیده است.
در این رابطه دو تحلیل مطرح است. نخست اینکه برخی از منابع کارشناسی معتقدند که طالبان امروز یک گروه منسجم و واحدی نبوده و رویکردهای متفاوتی در داخل این گروه نسبت به توافق صلح با آمریکا وجود دارد. به همین دلیل هنگامی که گروهی از مقامات رسمی طالبان در حال مذاکره با آمریکا هستند، هسته دیگر این گروه که تا حدودی مستقل عمل می‌کند و دست به اقداماتی نظیر بمب‌گذاری و حملات گسترده می‌زند.
تحلیل دوم اما معتقد است که با وجود اما و اگرهای فراوان نسبت به تغییرات عمده در سبک و منش نیروهای طالبان، این گروه همچنان یکی از پرنفوذترین بازیگران حاضر در صحنه افغانستان است که نزدیک به 50 درصد خاک این کشور را تحت کنترل کامل یا محدود دارد. آنها همچنان که بارها اعلام کرده‌اند، دولت کابل را به رسمیت نشناخته و حتی عنوان میشود که پس از قرارداد صلح نیز به مذاکرات بین‌الافغانی تن نخواهند داد.
در اینجاست که سیاست تقویت و به رسمیت شناختن طالبان از سوی آمریکا، آن هم پس از 18 سال جنگ خانماسوز در افغانستان از جمله عدم قطعیت‌های بزرگ در صحنه میدانی این کشور است. به گفته برخی از تحلیلگران هرچند طالبان جزئی از واقعیت سیاسی افغانستان است و تجربه نشان داده که با توجه به شرایط این گروه، تنها جنگ نظامی نمی‌تواند پاسخگوی مهار آنها باشد، اما با خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، آن هم در شرایط کنونی، دست شبه‌نظامیان طالب برای قبضه کردن قدرت باز شده و به مانند سال 1994 که با سرنگون کردن دولت نجیب‌الله، حکومت وحشت خود را پایه‌گذاری کردند، بار دیگر از ناکارآمدی و چالش‌های دولت کابل استفاده و به راس قدرت در زمین افغانستان باز خواهند گشت.
در این میان البته بعید به نظر می‌رسد که سایر بازیگران و همسایگان افغانستان مانند گذشته دست بر روی دست گذاشته و شاهد سقوط کامل دولت کابل به دست طالبان باشند، اما دورنمای شرایط کنونی حداقل تا مدت‌ها بیانگر تشدید ناامنی و درگیری در سپهر سیاسی و امنیتی افغانستان خواهد بود.
آمریکا به دنبال چیست؟
نحوه کنش طالبان طی چند سال گذشته و حضورش در مذاکرات رسمی، حکایت از دورخیز این گروه برای ایجاد امارت اسلامی طالبانی دارد. هر چند آنها تاکید دارند که از گذشته درس گرفته و حتی در مذاکرات مسکو چند مترجم زن نیز به همراه خود داشتند، اما هویت طالبان با جنگ و خشونت گره خورده و جامعه متحول شده افغانستان اکنون یارای برتابیدن بازگشت مجدد ایدئولوژی خالص طالبان و ناهماهنگی آنها با جامعه مدنی این کشور را ندارد. به همین دلیل آمریکا احتمالاً چند هدف مشخص را برای به رسمیت شناختن و برکشیدن طالبان دنبال می‌کند. نخست اینکه صلح آمریکا با طالبان برای سایر بازیگران نظیر ایران، هند، چین و روسیه لزوماً از منظر آنها به معنای صلح تلقی نشده و موجب تهدید مرزهای این کشورها خواهد بود. دوم اینکه آمریکا نشان می‌دهد که قصد دارد از طالبان به عنوان قوی‌ترین نیروی نظامی افغانستان در برابر سایر گروه‌ها نظیر داعش استفاده کند؛ اما برخی شواهد نشان می‌دهد که علی‌رغم درگیری‌های تنگاتنگ میان طالبان و داعش در افغانستان، برخی از شبه‌نظامیان طالب به گروه داعش محلق شده‌اند.
سومین دلیل آمریکا موضوع اقتصادی و راهبردی حضور نظامی این کشور در افغانستان است. طبق تحلیل‌ها گفته میشود که آمریکایی‌ها بیش از هزار میلیارد دلار در افغانستان هزینه کرده‌اند. خروج نیروهای آمریکایی و یا کاهش چشم‌گیر آنها اکنون علاوه بر تحقق شعارهای دونالد ترامپ، می‌توان یک برگ برنده برای او در مدت زمان یک سال مانده به زمان انتخابات ریاست‌جمهوری باشد. از سوی دیگر از منظر راهبردی، تقویت طالبان و ادامه ناامنی در افغانستان می‌تواند همزمان با تهدید امنیت ملی کشورهایی نظیر ایران، روسیه، چین و هند، صحنه میدانی پرآشوب افغانستان را به عنوان پایگاهی نظامی جهت تحقق استراتژی عبور به شرق ایالات متحده، برای آنها درآورد. به همین دلیل به گفته بسیاری از کارشناسان، چنین توافق صلحی بیشتر نشان از تداوم منازعات در افغانستان و تضعیف بیش از پیش دولت ملی این کشور دارد که هزینه‌های سنگین آن بار دیگر بر دوش مردم گذاشته خواهد شد.
سایر اخبار این روزنامه
زلمای خلیل‌زاد پیش‌نویس توافق آمریکا با طالبان را برای ارائه به اشرف غنی به کابل برد
ژوبین صفاری
زخم چرکین مدیریت دولتی
حذف برخی از کالاهای ضروری از سبد خانوارها
چرخ زندگی کم‌درآمدها سخت می‌چرخد
افزایش قیمت عوارض بزرگراهی کشور، چه تاثیری بر زندگی مردم می‌گذارد؟
آسفالت‌های گران
مروری بر دلایل رشد نامطلوب اقتصاد نشر کتاب چاپی ایران در مقایسه با نشر جهان
کتاب‌های کاغذی زنده می‌مانند؟
«ابتکار» از موانع و عوامل تاثیرگذار بر عدم حضور زنان در قدرت گزارش می‌دهد
زنان در انتظار فرصت
حزب‌الله در پاسخ به تجاوزهای رژیم صیونیستی، خودروی نظامی آن را منهدم کرد
انتقام مقاومت
رئیس قوه قضائیه:
سامانه اموال مسئولان فعال شد
ظریف در دیدار با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه:
گام سوم هسته‌ای طبق برنامه پیش می‌رود
اقتدار ملی برآیند مدیریت کلان سیاسی کارآمد
در جلسه ۲۹ دور سوم رسیدگی به پرونده بانک سرمایه چه گذشت؟
ششماه مدیرعاملی، میلیاردها فساد
۲ کارت زرد مجلس به وزیر امور اقتصاد و دارایی در یک روز
