تفاوت ایران و ترکیه در رابطه با آمریکا

 
 
 
 


درباره اين مساله که منابع خبري از احتمال خروج طرف اروپايي از برجام خبر داده‌اند، به نظر مي‌رسد ايران خيلي نگراني از بابت خروج اروپايي‌ها از برجام ندارد. تهران از مدت‌ها قبل خود را آماده کرده و در حال حاضر نشانه‌هايي مبني بر مصالحه ديده نمي‌شود. قطاري که به راه افتاده، ظاهرا تا آخرين ايستگاه خواهد رفت. درخصوص طرح صلح هرمز ايران هم به نظر مي‌رسد کشورهاي عربي طرح ايران را جدي نگرفته‌اند. اگر بخواهيم اعلام کنيم که تلاش ايران نتيجه داده و در 6 ماه گذشته مقداري از بار تحريم‌ها را کاهش داده و بر صادرات نفت افزوده، يا گشايش ديگري به‌وجود آمده، چنين اتفاقي در حد انتظار صورت نگرفت. يعني صرف نظر از اتفاقاتي که در منطقه به‌وقوع پيوسته، حرکت ايران به سوي آسان‌تر شدن فضا و کاهش فشار تحريم‌ها هنوز به نتيجه روشن نرسيده است. هيچ‌يک ازاين برنامه‌ها کشور را به هدف اصلي که کاهش و برداشتن تمام تحريم‌هاست، نزديک‌تر نکرده‌است. آمريکايي‌ها تااينجا تمام تلاش خود را کرده‌اند تا بتوانند جلوي فروش نفت ايران را بگيرند و يا حداقل در مسير صادرات نفت ايران وقفه‌ ايجاد کنند. آنها براي صادرات نفت ايران و نقل و انتقالات مالي سد و مانع گذاشتند. آنها حتي چند کمپاني چيني را که از ايران نفت خريداري مي‌کردند در ليست تحريم‌هايشان قرار دادند. بنابراين تلاش‌هاي ايران براي آنکه فشار تحريم‌ها را کاهش دهند هنوز به نتيجه صددرصد نرسيده‌است. روس‌ها و چيني‌ها در تريبون‌هاي رسمي به شکل اعلامي حمايت مي‌کنند، اما در عمل واقعا اقدام جدي انجام نمي‌دهند. بعداز آنکه‌ايران تا حدودي دچار مشکل شد روس‌ها حتي حاضر نشدند از صادرات نفت خودشان کاهش دهند تا آمريکايي‌ها مجبور شوند به صادرات ايران حتي اندک تن دهند. چيني‌ها هم به شدت نگران صادراتشان به آمريکا هستند. ترامپ نسبت به چيني‌ها کينه دارد، به دليل آنکه کسري موازنه تجارت ميان چين و آمريکا خيلي شديد است. بنابراين چيني‌ها مطلقا اقدامي نخواهند کرد که باعث افزايش فشار و خشم آمريکايي‌ها عليه آنها شود. در مورد مساله استيضاح ترامپ مي‌توان گفت که ممکن است استيضاح ترامپ خيلي جدي دنبال شده و حتي مجبور به استعفا شود. حتي ممکن است اگر ترامپ استيضاح هم نشود و در انتخابات آينده راي نياورد. در عين حال اين احتمال ناخوشايند هم براي ايران وجود دارد که ايشان درانتخابات سال آينده پيروز شده و براي دور دوم به کاخ سفيد بازگردد و اگر اين اتفاق بيفتد و بار ديگر ترامپ در کاخ سفيد ماندگار شود، درآن صورت ديگر ترامپ همان ترامپ امروز نخواهد بود. چون اتفاقاتي که در منطقه در حال وقوع است، در آن زمان ما با ترامپ ديگري مواجه خواهيم بود. تنش ميان ايران و آمريکا 40 سال است ادامه داشته و به اين آساني رفع نمي‌شود، اما اگر با کشورهايي که کمابيش همتراز ايران هستند، مانند ترکيه خودمان را قياس کنيم، مي‌بينيم ترکيه سال گذشته 46 ميليون گردشگر خارجي را پذيرفته است. اگر هر گردشگر خارجي حداقل 1000 دلار درآمد براي ترکيه ايجاد کرده باشد حدود 46 ميليارد دلار فقط از ناحيه گردشگران خارجي داشته است. ترک‌ها 140 ميليارد دلار صادرات داشته‌اند. اگر اين ارقام را با يکديگر جمع و با درآمد ايران مقايسه کنيم، متوجه مي‌شويم که در سال 97 که تحريم‌ها کليد نخورده بود درآمد نفتي ايران در سال 97 حدود 44 ميليارد دلار بوده است. گفته مي‌شود حداقل هر 14 توريست يک شغل ايجاد مي‌کند، يعني ترکيه با حدود 46 ميليون گردشگر توانسته جداي از درآمدزايي، اشتغال‌زايي هم داشته باشد. به بيان ديگر دو مسير وجود دارد، يک مسير ترکيه و مسير ديگر همان است که دنبال مي‌شود. بعضا شاهد بوديم که ترک‌ها اختلافات جدي با آمريکايي‌ها پيدا کردند، ولي ترکيه دنبال افزايش تنش با آمريکا نبود ضمن آنکه هيچ کس نمي‌تواند بگويد اين کشور استقلال ندارد. آخرين مورد حساس، مساله اس400 بود که به‌رغم دلخوري آمريکايي‌ها، به هر حال با روس‌ها قرارداد بستند. ترک‌ها جلوي آمريکايي‌ها ايستادند و منافع خود را دنبال کردند. حتي اگر درگيري نظامي نيز ميان ايران و آمريکا به‌وقوع نپيوندد، نفس درگيري اقتصادي عملا تيشه به ريشه اقتصاد مي‌زند. در هر حال مي‌دانيم که سرانجام روابط ايران و آمريکا در بلندمدت عادي خواهد شد. همچنان که در بسياري از کشورهاي ديگر اين روابط عادي شده است؛ منتها هنوز به آن نقطه نرسيده است.