تاثیر بین‌المللی گام چهارم ایران

 
 
 
 


پس از اينکه ايران طي 2 ماه گذشته گام سوم کاهش تعهدات خود را در قالب برجام آغاز کرد، مسئولان کشورمان اين هشدار را به طرف‌هاي ديگر برجام داده بودند که اگر تا 60 روز آينده نسبت به عمل به تعهداتشان اقدامي صورت ندهند ايران نيز بيکار نخواهد نشست و گام چهارم کاهش تعهدات خود را در چارچوب‌هاي معين تحت نظارت بازرسان آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي برخواهد داشت که با سستي اروپايي‌ها و وقت‌کشي در عمل به تعهدات و وظايفشان فرصت 2 ماهه نيز به اتمام رسيد و همانطور که سه‌شنبه رئيس‌جمهور اعلام کرد، ايران گام چهارم کاهش تعهدات برجامي خود را برداشت. حال ما گام چهارم را برداشتيم، به فردو نيز گاز تزريق کرديم و غني‌سازي را هم به حد 5 درصد رسانديم، اما سخن اينجاست که ما قبلا هم به اين فناوري دست پيدا کرده بوديم و اکنون با برداشتن گام چهارم کار جديدي انجام نداده‌ايم. ايران با برجام متعهد شد که چون غني‌سازي تا 5 درصد براي نيازهاي صلح آميز، سوختي، کشاورزي و پزشکي است صرفا تا اين حد به غني‌سازي بپردازد. اما اکنون مشخص نيست که با برداشتن گام چهارم قرار است دقيقا چه کار کنيم؟ اين توليد مصارف صنعتي دارد يا تجاري و ايران مي‌خواهد با اين همه هزينه چه نتيجه‌اي حاصل کند؟ از طرف ديگر اگر قرار بود با برداشتن گام چهارم دانش اين بخش از غني‌سازي را به‌دست بياوريم حرکت کاملا بجا و درستي بود، امااکنون اين دانش را داريم و معلوم نيست که قرار است با تزريق گاز به نيروگاه فردو چه کنيم. پرسش اين است که آيا مي‌خواهيم در سطح جهاني آن را به فروش برسانيم؛ اصلا در سطح جهاني کساني هستند که خريدار آن باشند يا مصرف داخلي بدان حد قوي است که بتوانيم چنين عملي را انجام دهيم؟ از سوي ديگر در بخش بيروني تجربه تلخي در دوره آقاي احمدي‌نژاد داشتيم که 6 قطعنامه در شوراي امنيت عليه ايران به تصويب رسيد که با روي کار آمدن دولت آقاي روحاني و مذاکرات برجام و انعقاد توافق آن تحريم‌ها برداشته شد، اما اگر به هر نحوي بخواهيم بدان سمت حرکت کنيم، قطعا کشورهاي همراه مثل چين و روسيه نيز آنچنان که بايد از ايران حمايت نخواهند کرد. کما اينکه در زمان همان شش قطعنامه نيز عليه ايران راي ممتنع دادند و حتي کشورمان با اجماع جهاني در آستانه جنگ قرار گرفت. به‌نظر مي‌رسد که کاهش تعهدات ايران در برجام و برداشتن گام چهارم بيش از خودمان به نفع آمريکا و آقاي ترامپ تمام شود. چرا که شايد اين رويکرد موجب اجماع جهاني عليه ايران و حتي همراه کردن روسيه و چين باشد. اگر آقاي ترامپ بتواند از اين وضعيت -البته به شرط همراهي روسيه، چين و سه کشور اروپايي عليه تصميم ايران در گام چهارم- استفاده کند، احتمال دارد اجماعي عليه ايران شکل بگيرد و پرونده ايران مجددا به شوراي امنيت برود و به صدور قطعنامه عليه ايران منجر شود. البته‌اگر با دقت عمل کنيم مي توانيم با ديپلماسي و اقدام عملي توامان، مانع اجماع عليه کشورمان شويم.