اولین شهرداری الکترونیک سامان دهی فرایندها و شفافیت

شهر هوشمند، شهرداری الکترونیک، بررسی سامانه های تهیه شده در حوزه شفافیت، دیپلماسی شهری، پیشرفت ها و انحراف ها از برنامه عملیاتی 1400- 97 و از همه مهم تر کاهش فرایندها در شهرداری مشهد برای انجام با سهولت و سریع تر اقدامات به منظور افزایش رضایت شهروندان، موضوعاتی است که در گفت و گو با شهریار آل شیخ معاون برنامه ریزی و توسعه شهرداری مشهد به بحث و بررسی درباره آن پرداختیم. آل شیخ که به مناسبت هفته آمار و برنامه ریزی مهمان تحریریه روزنامه «خراسان رضوی» بود در این گفت و گو از اقدامات انجام شده طی یک سال اخیر گفت و برنامه های پیش روی این معاونت را تشریح کرد.
ضابطه مند شدن پست های سازمانی
آل شیخ با اشاره به اقدامات یک سال اخیر معاونت برنامه ریزی و توسعه شهرداری مشهد گفت: بخشی از اقداماتی که در یک سال اخیر  انجام شده، فعالیت هایی بوده که از قبل شروع شده و به نتیجه رسیده است، بخشی از اقدامات نیز هم اکنون شروع شده و همچنان فرایند اجرایی آن در حال انجام است، همچنین برخی از اقداماتی که در حوزه معاونت برنامه ریزی انجام می شود لزوما در یک مقطع مشخصی به انتها نمی رسد. وی افزود: با هدف تغییرات ساختاری در سال اول موضوع چارت سازمانی  مشخص و ابلاغ شد و در مرحله بعدی منطقه بندی و ادغام ها در دستور کار قرار گرفت و شاکله مدیریت سازمانی به انسجام مشخص رسید. وی با بیان این که اگر این اصلاح ساختاری در مدیریت سازمانی صورت نمی گرفت ضابطه مند کردن پست های سازمانی با مشکل مواجه می شد، تصریح کرد: امسال در این زمینه بحث قراردادها و حقوق و مزایا ضابطه مند شدند، شهرداری مشهد به شدت  به اصلاح ساختاری نیاز داشت، تنوع قرارداد ها با شرکت های مختلف زیاد بود و این اصلاح ساختار باعث تجمیع، یکسان‌سازی و اصلاح قرارداد ها شد. آل شیخ به دیگر مزایای اصلاح ساختاری در مدیریت سازمانی در شهرداری مشهد اشاره کرد و افزود: موضوع ترفیع کارکنان شهرداری در این فرایند یکی از موضوعاتی بود که در یک سال اخیر به یک شکل منسجم و ضابطه مند رسید، موانعی که در این موضوع بود رفع شد و اصلاحاتی نیز در ساختار آموزش کارکنان انجام شد.
ادغام برخی سازمان های شهرداری برای اجرای کامل چارت سازمان


معاون برنامه ریزی و توسعه شهرداری مشهد در پاسخ به این سوال که آیا چارت سازمانی به صورت کامل اجرایی شده است؟ اظهار کرد: تنها بخشی از ادغام ها باقی مانده که در این زمینه برخی از سازمان ها باید ادغام شود، به عنوان مثال سازمان اتوبوسرانی و تاکسیرانی با هم ادغام می شوند، این ادغام ها به تمرکز تصمیم گیری ها منجر خواهد شد، این در حالی است که برخی از حوزه ها برنامه های خودشان را مستقل طراحی می کنند و این یکی از چالش های حوزه برنامه‌ریزی است. آل شیخ در ادامه به برنامه عملیاتی چهارساله شهرداری مشهد اشاره کرد و گفت:  به لحاظ این که ما اصلاح ساختارها را طبق برنامه انجام می دهیم ارزیابی عملکرد نیز در این سیستم بر اساس برنامه عملیاتی مشخص می شود. وی در پاسخ به این سوال که در بررسی های انجام شده آیا انحراف در اجرای برنامه عملیاتی وجود داشته یا خیر؟ اظهار کرد: در خیلی از حوزه ها انحراف وجود دارد ولی اکنون که در سال های پایه برنامه عملیاتی هستیم این انحراف ها خودش را نشان نمی دهد، هر چه به انتهای برنامه می رسیم بیشتر خودش را نمایان می کند.
ارائه برش منطقه ای برنامه عملیاتی برای مناطق
وی تصریح کرد: اقدامی را برای اولین بار در کشور انجام دادیم و برای مناطق یک برنامه برش منطقه ای ارائه دادیم، برنامه برش منطقه‌ای یک چشم انداز برای هر منطقه تعریف می کند، چشم انداز دو منطقه با هم یکسان نیست و بر اساس این چشم انداز مدیران مناطق می توانند برنامه ریزی کنند، همچنین در این چشم انداز پروژه های پیشنهادی پیش بینی و شاخص‌های سنجش نیز لحاظ شده است، مناطق و سرانه‌های آن ها در حوزه های مختلف ارزیابی شده که در این زمینه اگر سرانه ای در یک منطقه کسری داشته باشد، دست مدیران مناطق را باز می گذارد که این کسری را از ستاد شهرداری و سازمان ها مطالبه کنند، این در حالی است که در گذشته سندی در دست مدیران مناطق نبود که بتوانند مطالبه گر باشند. وی افزود: مدیران مناطق می توانند بر اساس این سند از سازمان های متولی شهرداری بخواهند نیازهای آن ها را برطرف کنند و در این باره تخصیص بودجه انجام دهند، یا این که می توانند برای تحقق این بودجه و برنامه پیگیری های لازم را انجام دهند در حالی که در گذشته به دلیل نداشتن این سند مدیران مناطق نمی توانستند اقدامات خود را پیش ببرند. آل شیخ یادآور شد: الان کاری که در حوزه برنامه ریزی دنبال می کنیم این است که چشم انداز جدیدی را تا سال 1404 با کمک شورای شهر تدوین کنیم، در این زمینه باید در چالش های اصلی شهر مثل موضوع آب، آلودگی هوا ، مسکن و حاشیه شهر با دستگاه هایی که در این حوزه ها دخیل هستند به یک راهکار مشترک برسیم و با راهکار مشترک به یک برنامه برسیم، ما به صورت کلی نمی توانیم برای شهر یک برنامه کامل تدوین کنیم که هم شهرداری و هم همه دستگاه ها این برنامه را اجرا کنند؛ چرا که دستگاه ها با ساختاری که در کشور وجود دارد متعهد به برنامه های چشم انداز شهر نیستند به این دلیل که از ضوابط ملی و بودجه بندی تبعیت می کنند، اما در حوزه های مشخصی می توانیم با این دستگاه ها به توافق برسیم.
کاهش 60 درصدی امضاها در شهرداری
معاون برنامه ریزی و توسعه شهرداری مشهد در ادامه از اقدامات انجام شده برای کاهش فرایندها در شهرداری با هدف افزایش رضایت شهروندان گفت و تصریح کرد: در اجرای فرایندها بررسی کردیم و متوجه شدیم بیش از 740 فرم در شهرداری در گردش بود که با بررسی های انجام شده، برنامه ریزی و دسته بندی آن، میزان این فرم ها را به 150 فرم کاهش دادیم و با این فرایند حدود 60 درصد امضاهای مدیریتی در ارائه خدمات در مجموعه شهرداری کم شد. این گام اول بود و در اقدامات بعدی فرایندها دچار اصلاحات باز مهندسی خواهد شد ولی در گام اول توانستیم خیلی از گردش های زاید را که باعث کندی فعالیت ها می شد حذف کنیم. وی افزود: در اصلاح فرایندها چندین پروسه وجود داشت که یکی کاهش زمان رسیدگی و پاسخ‌گویی به فرایندهای آن بود، که در راستای اصلاح فرایندها برای اجرای آن زمان تعیین می کردیم و پیگیری می کردیم که این فرایند‌ها در زمان مشخص انجام شده یا خیر؟ گزارش عملکرد مناطق نیز بر اساس زمان بندی احصا می شد، این فرایند به ما نشان می داد که در هر منطقه ای   پاسخ دهی به طور میانگین در زمان مشخص شده انجام شده یا خیر و چه میزان از آن بیشتر زمان برده است.
متوقف شدن یک چهارم دفاتر پیشخوان شهرداری در ارزیابی عملکرد
آل شیخ با بیان این که در گام های بعدی زمان بندی برای اجرای فرایند ها با چالش بین دفاتر پیشخوان و شهرداری مواجه بودیم، تصریح کرد: سنجش ها را به روز و در این زمینه دفاتر را ارزیابی کردیم و امسال نیز رتبه بندی آن ها انجام شد که با این ارزیابی فعالیت یک چهارم دفاتر متوقف شد.
راه اندازی اولین شهرداری الکترونیک کشور در مشهد
معاون برنامه ریزی و توسعه شهرداری مشهد به مزایای اصلاح فرایندها در گردش کار و تدوین نرم افزارهای جدید برای ارائه خدمات اشاره کرد و گفت: همین اصلاح فرایند ها باعث شد اولین شهرداری الکترونیک هوشمند را در  منطقه 12 مشهد اجرا کنیم و دو ماه است که در این منطقه ارائه خدمات برای مراجعه کنندگان به شکل الکترونیکی انجام می شود، در اجرای شهرداری الکترونیک در این منطقه با چالش هایی روبه رو هستیم که با رفع این چالش ها می توانیم در دیگر مناطق نیز این کار را انجام دهیم و پیش بینی ما این است که تا آخر سال بتوانیم همین فرایندها را در تمامی مناطق اجرایی کنیم.
آل شیخ همچنین درباره اقدامات حوزه شفاف سازی و افزایش اطلاعات ارائه شده در سامانه فاش نیز گفت: در سامانه فاش اطلاعات شهرسازی ، قراردادها، سفرهای خارجی  و بودجه ها بارگذاری می شود، بودجه ای که در این سامانه به صورت تخصصی بارگذاری می‌شود نخبگان  می توانند از آن استفاده کنند، ویژگی اصلی سامانه فاش در حوزه شهرسازی است، قبلا مصوبات کمیسیون ماده 100 و 5 در این سامانه قرار نمی گرفت که الان این موارد بارگذاری شده است. در سامانه شهرسازی همه ماژول ها فعال و در دسترس عموم است. هیچ سامانه ای در کشور این حد از شفاف سازی در حوزه شهرسازی را ندارد.
وی در پاسخ به این سوال که قبلا اعلام کردید که سامانه فاش نتوانسته کارایی مدنظر شما را داشته باشد، آیا همچنان بر این عقیده هستید؟ گفت: هنوز هم معتقدم، ما جلسات مختلفی با نخبگان دانشگاهی و غیردانشگاهی در این باره گذاشتیم، دانشجویان بیان می کردند رقم همه قراردادها در سامانه بارگذاری نمی شود ولی الان سعی کردیم رقم های محدود را نیز در این سامانه بارگذاری کنیم، یا اعلام می کردند متن صورت جلسه معاملات و مناقصات در سامانه نیامده است که ما در حال رفع این موضوع نیز هستیم  و فرایند اسکن صورت جلسات کمیسیون معاملات و کمیسیون مناقصات در حال انجام است و بارگذاری می شود.
دلیل تناقض در اطلاعات سفرهای خارجی مدیران چیست؟
معاون برنامه ریزی و توسعه شهرداری مشهد همچنین در پاسخ به این سوال که چرا در بحث جزئیات سفرهای خارجی مدیران که در سامانه فاش بارگذاری شده تناقض هایی با آن چه در واقعیت رخ داده وجود دارد؟ اظهار کرد: این تناقض به خاطر این است که این سفر در مصوبه کمیسیون وجود داشته و سفر تصویب شده، اسم در هیئت سفر ثبت شده  اما فرد به هر دلیلی به سفر نرفته است، سیستم قبلا این طور بوده که سفری در کمیسیون تصویب می شده و سندهای هزینه به صورت جداگانه صادر می شده، الان این فرایند اصلاح شده است و برای سفرهای مدیران صرفا یک سند صادر می شود و همه هزینه ها در آن سند آورده می شود.
سرانجام اپلیکیشن های شهری
آل شیخ در ادامه به راه اندازی سامانه و اپلیکیشن های شهری در شهرداری مشهد اشاره کرد و افزود: در شهرداری مشهد اپلیکیشن شهرمن راه اندازی شده است، ما اپلیکیشن های شهروندی را به عنوان یک مدل و درگاه یکپارچه لحاظ کردیم نه فقط ارائه خدمات شهری، که این اپ توسط بخش خصوصی اداره می شود و در آن رفتارهای شهروندان نیز رصد می شود و برای رفتارهای شهروندی امتیازها و تخفیف هایی در نظر گرفته می شود.
فعلا برنامه ای برای تعدیل نیرو در شهرداری نداریم
معاون شهردار مشهد همچنین در پاسخ به این سوال که چه برنامه ای برای چابک سازی نیروی انسانی در شهرداری مشهد دارید؟ گفت: ما فعلا برنامه ای برای تعدیل نیرو نداریم، اما برنامه ریزی ما در جابه جایی نیروهاست و در جایی که مازاد نیرو وجود دارد آن ها را با جابه جایی سامان دهی می کنیم و در بخش های مورد نیاز یا فعالیت های جدیدی که در شهرداری انجام می شود به کار می گیریم. وی در بخش دیگری از این گفت و گو تاکید کرد: ما زمانی می توانیم در مدیریت شهری موفق باشیم که همه فعالیت ها به صورت پیوسته صورت گیرد و با دستگاه های مختلف برای حل مشکلات یک رویکرد واحد داشته باشیم. آل شیخ یادآور شد: پروژه جداسازی آب شرب از آب خام برای آبیاری فضای سبز تا سال 1400 به صورت کلی انجام می شود، اما در عین حال چالش کم آبی در دشت مشهد همچنان وجود دارد واگر هزینه انجام شده در این زمینه را برای دشت مشهد و طرح الگوی کشت انجام می دادیم نتایج بهتری می گرفتیم. وی همچنین به اقدامات انجام شده در حوزه دیپلماسی شهری اشاره کرد و گفت: در حوزه دیپلماسی شهری دو رویکرد در شهر داریم ، یکی ایجاد بازارهای جدید که تمایل به حضور در مشهد دارند و موضوع دیگر این که مشهد پایتخت فارسی زبانان است، هم به لحاظ پیشینه تاریخی خراسان بزرگ و هم  به لحاظ شاعران پارسی گو، اگر به همه کشورهای پیرامون مشهد نگاه کنیم بیش از 14 شهر خارجی فارسی زبان وجود دارد و ما می‌توانیم با آن ها تعامل داشته باشیم و در تعاملی که انجام دادیم در آینده ای نزدیک دفتر (آیتا) سازمان کشورهای فارسی زبان و دبیرخانه آن را در مشهد مستقر می کنیم.