عراق در دو راهی تحول و بی‌ثباتی

شهروند| دو روز پس از حمله به سرکنسولگری ایران در نجف، نخست‌وزیر عراق از سِمَتِ خود استعفا کرد. او جمعه بعداز ظهر در بیانیه‌ای اعلام کرده بود که قرار است استعفای خود را به پارلمان بدهد؛ ساعاتی بعد خبر استعفای او تایید شد.
ناآرامی‌ها و اعترضات در عراق که طی چند روز گذشته به خشونت نیز کشیده است پای ایران را به ماجرا باز کرد. منابع خبری عراقی شامگاه چهارشنبه، ششم آذر، از هجوم عده‌ای به کنسولگری ایران در نجف و به آتش‌کشیدن ساختمان آن خبر دادند. با این حال برخی منابع عنوان کرده‌اند که فقط فنس‌های اطراف کنسولگری آتش گرفته است. براساس این گزارش‌ها کارکنان کنسولگری هنگام حادثه در این ساختمان حضور نداشتند و ساعاتی قبل آنجا را تخلیه کرده بودند. پس از این اتفاق نیز مقامات امنیتی مانع عبور و مرور در محدوده کنسولگری شدند.
در پی تعرض به سرکنسولگری ایران در نجف مراتب اعتراض شدید تهران رسما به سفیر عراق ابلاغ شد. سخنگوی وزارت خارجه ایران ضمن ابراز انزجار از تعرض به سرکنسولگری ایران در نجف، گفت: «مراتب اعتراض شدید تهران رسما به سفیر عراق ابلاغ شد.» سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه، ضمن محکومیت این اقدام و با یادآوری مسئولیت و وظایف دولت عراق برای حمایت از اماکن دیپلماتیک و دیپلمات‌ها افزود:   «مراتب اعتراض شدید ایران رسما به سفیر عراق در تهران ابلاغ شد. طی این تعرض ۴۷ نیروی امنیتی عراق‌ زخمی شدند. گفتنی است شبکه سعودی العربیه که در عراق ممنوع‌‌الفعالیت است، از ابتدا اقدام به پخش مستقیم حمله به کنسولگری ایران در نجف کرد.» در پی هجوم به سرکنسولگری ایران در نجف، وزیر خارجه عراق در تماسی تلفنی با ظریف ضمن عذرخواهی از تعرض به سرکنسولگری ایران در نجف، بر تعهد دولت متبوع خود برای حفاظت از اماکن دیپلماتیک و دیپلمات‌های ایرانی تأکید کرد.
گسترش درگیری‌ها در عراق


در درگیری‌های روز پنجشنبه معترضان عراقی با نیروهای امنیتی این کشور 45 کشته و صدها نفر زخمی شدند. به نوشته روزنامه گاردین، از این تعداد، دست‌کم 29 نفر تنها در شهر ناصریه در جنوب عراق جان باختند. اسکای‌نیوز نیز در گزارشی به نقل از منابع پزشکی اعلام کرده که در نجف نیز ۱۶ معترض کشته و بیش از ۵۰۰ تن دیگر زخمی شدند. گفته می‌شود که در بعضی از شهرها، نیروهای امنیتی با گلوله‌های جنگی به معترضان شلیک کرده‌اند.
به این ترتیب، آمار کشته‌شدگان از آغاز اعتراضات در عراق به دست‌کم 408 نفر رسیده است. در استان «ذی‌قار» نیز پس از کشته‌شدن عده‌ای از معترضان، عادل الدخیلی، استاندار ذی‌قار از منصب خود استعفا و حمایت خود را از اعتراضات و ناآرامی‌ها اعلام کرد. عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق دستور تحقیقات را درخصوص رخدادها در دو استان نجف و ذی‌قار داده است. در نجف و ناصریه نیز مقررات منع آمد و شد اعمال شده است. در ناصریه، عزاداران با سرپیچی از مقررات منع رفت‌و‌آمد، در خیابان‌ها حضور پیدا کردند تا کشته‌هایشان را دفن کنند.
از سوی دیگر، ایسنا به نقل از سومریه‌نیوز گزارش داده، آیت‌الله سیستانی، مرجعیت دینی عراق، روز جمعه از شرکت‌کنندگان در تظاهرات‌ مسالمت‌آمیز خواست تا صفوف خود را مشخص کرده و افراد مخرب را بیرون برانند. در سخنان آیت‌الله سیستانی که عبدالمهدی الکربلائی در خطبه نماز جمعه در کربلا آن را ایراد کرد، تأکید شده بود: «ما راهی جز نصیحت و ارشادکردن نداریم و این مردم هستند که باید گزینه اصلح را انتخاب کنند. دشمنان و دست‌نشانده‌هایشان برای گسترش آشوب و جنگ داخلی و بازگشت دیکتاتوری برنامه‌ریزی می‌کنند.» او همچنین خطاب به پارلمان گفته است، پارلمانی که دولت یک ساله عبدالمهدی را انتخاب کرده «باید در گزینه‌های خود تجدیدنظر کند».
مرجعیت عراق همچنین از پارلمان خواسته تا در تصویب بسته‌ای از قوانین انتخاباتی به منظور برگزاری انتخابات آزاد و شفاف تسریع کند. از همین رو، حیدرالعبادی، نخست‌وزیر سابق عراق، از پارلمان این کشور خواسته تا از دولت عبدالمهدی سلب اعتماد کند. حیدر العبادی در واکنش به بیانیه اخیر آیت‌الله سیستانی گفته است: «از آنچه در بیانیه مرجعیت آمده حمایت می‌کنیم و از پارلمان می‌خواهیم با برگزاری جلسه‌ای ویژه از دولت سلب اعتماد کرده و دولت جدید و مستقلی را تشکیل دهد.»
او همچنین بر مجازات جنایتکاران و قاتلان و مسالمت‌آمیزبودن تظاهرات مردمی عراق برای دستیابی به اهداف آن تأکید کرده است. خبرگزاری الجزیره نیز جمعه بعدازظهر در خبری نوشت که عادل عبدالمهدی، پس از حوادث مرگبار پنجشنبه و به دنبال درخواست مرجعیت شیعه برای «تغییر» تصمیم به استعفا گرفته است و تصمیم او در بیانیه‌ای اعلام شده است. او در این بیانیه اعلام کرده است: «من درخواست استعفای رسمی خود را از نخست‌وزیری به پارلمان ارایه خواهم داد تا پارلمان نیز گزینه‌های خود را بررسی کند.» ساعاتی بعد خبر استعفای او منتشر شد.  مشخص نیست که با کناره‌گیری نخست‌وزیر و برگزاری انتخابات مجدد اعتراض‌ها در عراق پایان یابد.