اروپا پای برجام ایستاده

شرق: اولین سالگرد اجرای برجام که تقریبا با تغییر دولت در ایالات متحده نیز هم‌زمان است، با بگو‌مگوهای مقامات ایران و آمریکا از راه دور همراه بوده؛ اما دراین‌میان اروپایی‌ها تکلیف خود را روشن کرده‌اند. آنها سفت و سخت پای توافق هسته‌ای ایستاده و بر ضرورت پایبندی همه طرف‌ها تأکید دارند. در فضایی که ترامپ برجام را ابلهانه‌ترین توافقی که دیده، می‌داند و طرف ایرانی زیر بار هیچ‌گونه مذاکره مجدد نمی‌رود؛ فدریکا موگرینی، نماینده ارشد اتحادیه اروپا در امور امنیت و سیاست خارجی از ضرورت حفظ توافق مذکور سخن می‌گوید. او با انتشار بیانیه‌ای به مناسبت اولین سالگرد اجرای برجام، اجرای دقیق تعهدات از سوی تمامی طرف‌ها را بهترین راه برای ادامه اعتماد‌سازی دانسته است. موگرینی در یادداشتی که به مناسبت سالگرد اجرای برجام نوشته، آورده است: «دقیقا یک سال پیش، 16 ژانویه 2016، اتحادیه اروپا، چین، فرانسه، آلمان، روسیه، انگلستان، ایالات متحده آمریکا و ایران اجرای طرح جامع اقدام مشترک درخصوص برنامه هسته‌ای ایران را آغاز کردند. این اقدام در نتیجه تصمیمات شجاعانه، رهبری سیاسی، عزم گروهی و سخت‌کوشی تحقق یافت. پس از گذشت یک سال ما می‌توانیم به‌روشنی بگوییم که تفاهم با ایران در جریان است و ما می‌بایست آن را حفظ کنیم». او در ادامه به تمام کسانی که درباره شرایط توافق‌نامه یا صرف توافق با ایران نگرانی‌هایی دارند، می‌گوید زمان آن رسیده تا از نزدیک به حقایق نگاه کنند. به گفته موگرینی، این توافق‌نامه در وهله اول با حل یکی از مناقشات قدیمی و مداوم با روش‌های مسالمت‌آمیز، مفیدبودن خود را نشان داد. در غیاب چنین توافقی، ممکن بود امروزه شاهد درگیری نظامی دیگری در منطقه‌ای که درحال‌حاضر نیز بیش از حد بی‌ثبات است، باشیم.  هدف اصلی محقق شده نماینده ارشد اتحادیه اروپا با تأکید بر اینکه هدف اصلی این توافق که همانا اطمینان از ماهیت کاملا صلح‌آمیز و غیرنظامی برنامه هسته‌ای ایران بوده است، یک سال بعد از اجرای برجام محقق شده است، افزود: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به ‌عنوان دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل متحد، تاکنون با ارائه چهار گزارش به پایبند‌بودن کامل ایران به تعهدات هسته‌ای خود اذعان داشته است، این بدین معنی است که برنامه هسته‌ای ایران، به‌طور چشمگیری اصلاح شده، در مقیاس کوچک‌تری در حال انجام بوده و همچنین تحت ‌نظارت دقیق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. کمیسیون مشترک - که من هماهنگ‌کننده آن هستم- به‌صورت مداوم بر اجرای این توافق‌نامه نظارت دارد و با برگزاری جلسات منظم قادر به شناسایی کوچک‌ترین انحراف احتمالی و در صورت نیاز انجام اقدامات اصلاحی است». او ادامه می‌دهد: «این موافقت‌نامه به ‌نفع ایران نیز هست. شرکت‌های بزرگ در حال سرمایه‌گذاری در ایران هستند؛ شرکت‌های نفتی، صنایع اتومبیل‌سازی و هواپیماهای مسافربری، چند مثال در حوزه‌هایی هستند که تا کنون قراردادهای مهمی را به امضا رسانده‌اند. صندوق بین‌المللی پول رشد 6/6 درصدی GDP واقعی را برای ایران در سال 2017 پیش‌بینی کرده است. بدون شک کارهای بیشتری باید انجام شود که شامل اصلاح اقتصاد داخلی به‌منظور بهره‌مندی جمعیت بیشتری از مردم به‌ویژه جوانان ایران از نتایج مثبت این توافق‌نامه است. اما روند کار کاملا شفاف و میزان پیشرفت غیرقابل انکار است. میزان تجارت میان ایران و اتحادیه اروپا در سه فصل اول سال گذشته (2016) تا 63 درصد رشد داشته است. ایران و اتحادیه اروپا پس از گذشت بیش از 30 سال عصر یخبندان سیاسی، درحال‌حاضر درباره مسائل متعددی از قبیل اقتصاد، حفاظت از محیط ‌زیست، مهاجرت و فرهنگ در حال مذاکره هستند و همچنان می‌توان به موارد این فهرست اضافه کرد». توافقی که در حال اجراست موگرینی تأکید می‌کند با وجود انتقاداتی که بر نقایص تمرکز کرده و به‌راحتی منافع اثبات‌شده توافق را انکار می‌کنند، بسیار مهم است که بگوییم: «توافق هسته‌ای در حال اجراست». او می‌افزاید: «بدون شک اتحادیه اروپا با قدرت تمام به توافق‌نامه چندجانبه پایبند است. این توافق‌نامه در نتیجه تلاش‌های گروه E3/EU+3 و ایران شکل گرفت، اما هم‌اکنون با توجه به تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد، متعلق به تمام جامعه بین‌المللی است. وضعیت منطقه بدون این توافق، در شرایط بحرانی‌تری قرار می‌گرفت و در صورتی که ما شانس خود را برای ساختن محیط مناسب برای همکاری در منطقه از دست می‌دادیم، این فرصت تاریخی نیز از دست می‌رفت. بر ‌خلاف پیشینه تأسف‌بار منطقه، توافق هسته‌ای روزنه‌ای است از آنچه می‌توان درخصوص ایجاد روابط و همچنین در حل‌وفصل مناقشات مؤثر بر منطقه از طریق همکاری انجام داد». موگرینی این یادداشت را با تأکید بر مطابق‌بودن برجام با منافع جمعی به پایان برده و نوشته است: «ما در حالی می‌توانیم سال 2017 را آغاز کنیم که بر منافع جمعی خود در تعهداتی که پذیرفته‌ایم تأکید کنیم و امنیت را نه صرفا برای منطقه، بلکه برای کل جهان به ارمغان آوریم». گفت‌و‌گوی آلمان با دولت ترامپ ناگفته نماند این تنها موگرینی نیست که بر پایبندی بر برجام تأکید دارد، بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس نیز دیروز در سخنرانی خود در مجلس عوام این کشور با تأکید بر پایبندی لندن به توافق هسته‌ای گفت که کشورش برای حفظ این توافق با دولت جدید ایالات متحده آمریکا همکاری خواهد کرد. او ادامه داد: «ما به دنبال همکاری با دولت جدید آمریکا برای موفقیت کامل در توافق هسته‌ای با ایران هستیم. این در حالی است که ترامپ در موضع‌گیری‌های مختلف خود در جریان رقابت‌های انتخاباتی و همچنین پس از پیروزی در انتخابات از این توافق انتقاد کرده و حتی در برخی مقاطع تهدید به پاره‌کردن این توافق‌نامه نیز کرده بود». جانسون در ادامه افزود: معتقدیم که برجام دارای امتیازات ویژه‌ای است که نیاز به خوش‌بینی و نگه‌داشتن این توافق در مسیر مشخص‌شده خود دارد. مارتین شفر، سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان، نیز از گفت‌وگو با دولت جدید آمریکا درباره اجرای توافق هسته‌ای سخن گفته است. او دیروز با بیان اینکه «توافق هسته‌ای همچنان در حال اجراست و ما در ادامه تلاش‌ها برای اینکه توافقات مهم همچنان به قوت خود باقی بمانند دارای منافعی هستیم»، گفت: «من می‌توانم به شما اطمینان دهم که ما از طریقی مناسب گفت‌وگوها را با دولت جدید آمریکا از سر گرفته‌ایم. آلمان به همکاری و گفت‌وگو با دولت جدید آمریکا برای حفظ توافقات بر سر برنامه هسته‌ای ایران ادامه خواهد داد». فرانسوی‌ها نیز ضرورت اجرای کامل برجام را آن‌قدر دریافته‌اند که در رسانه‌های خود از خطرات لغو برجام برای آمریکا می‌نویسند.  فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور فرانسه، نیز پنجشنبه گذشته در گفت‌وگویی تأکید کرده بود: «توافق هسته‌ای باید حفظ شود».  ----------------------- برجام فقط بین ایران و آمریکا نیست کاخ سفید در بیانیه‌ای به مناسبت یک‌سالگی اجرای برجام گفت که توافق هسته‌ای، آمریکا و جهان را امن‌تر کرده است. به گزارش فارس، در این بیانیه آمده است؛ برجام برنامه هسته‌ای ایران را به عقب رانده و به طور قابل‌توجهی از دستیابی ایران به سلاح اتمی جلوگیری کرده است. کاخ سفید در بخش دیگری از این بیانیه آورده است: «ایالات متحده بايد به خاطر داشته باشد که این توافق محصول سال‌ها تلاش است و توافقی بین قدرت‌های جهانی است، نه صرفا بین ایران و آمریکا». كاخ سفید، به‌علاوه تصریح کرده که توافق هسته‌ای با ایران را بايد در برابر دیگر گزینه‌های موجود مورد ارزشیابی قرار داد؛ «راه‌حل دیپلماتیک که مانع از دستیابی ایران به توافق هسته‌ای می‌شود، به برنامه هسته‌ای مهار‌نشده ایران یا جنگی دیگر در خاورمیانه ارجحیت دارد».