نیروی دریایی ارتش و دیپلماسی موفق

علی حسین‌احمدی، کارشناس‌ ارشد تاریخ - جمهوری اسلامی ایران از ابتدای دهه ‌80 شمسی و با نظریه جدید رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله‌العالی) مبنی بر راهبردی شدن نیروی دریایی ارتش و حضور در آب‌های بین‌المللی که با شدت گرفتن دزدی دریایی در منطقه خلیج عدن همراه بود، به موضوع دیپلماسی دریایی با جدیت بیشتری پرداخت. در گذشته، سابقه تعاملات دریایی تنها به حضور سالیانه ناوگروه آموزشی کشورمان در سواحل کشورهای دوست برمی‌گشت، اما با راهبردی اعلام شدن نیروی‌دریایی، دیگر وقت آن رسیده بود تا جدی‌تر از همیشه و در چهار دسته آموزشی‌، اطلاعاتی‌، عملیاتی و صلح و دوستی ناوگروه‌هایی اعزام شوند. از اردیبهشت سال 1388 که اولین ناوگروه با هدف مبارزه با دزدان دریایی و با حضور ناوشکن البرز و ناو لجستیک بوشهر به مدت 58 روز به خلیج عدن رفت و برگشت، تاکنون بیش از 58 ناوگروه دیگر اعزام شده‌اند.
در میان ناوگروه‌های اعزام شده به شرق و غرب عالم‌، چند نقطه عطف دیده می‌شود که نمی‌توان به ‌سادگی از کنار آنها گذشت. ناوگروه دوازدهم جمهور‌ی اسلامی ایران شامل ناوشکن «الوند» و بزرگ‌ترین ناو لجستیک غرب آسیا به نام «خارک»، اولین ناوگروه ایران بودند که پس از انقلاب اسلامی در بهمن 1359 با گذشتن از دریای سرخ به کانال سوئز رسیدند و سپس وارد دریای مدیترانه شدند. از حواشی مهم این حضور، گذشتن ناوگروه قهرمان ایرانی از برابر آب‌های سرزمین‌های اشغالی و‌ توجه نکردن به تماس‌های نیروهای رژیم صهیونیستی بود. بعدها، ناوگروه هجدهم نیروی دریایی ارتش (متشکل از ناو موشک‌انداز شهید نقدی و ناو لجستیک خارک) نیز در جریان ماموریت 64 روزه خود، بار دیگر در دریای مدیترانه حضور یافت.
ناوگروه چهاردهم نیروی دریایی ارتش نیز یک ویژگی مهم داشت و آن حضور زیرسطحی کلاس سنگین «یونس» در‌کنار ناو نقدی و ناو بندرعباس و دریانوردی 67 روزه بود که برای اولین‏بار با حضور زیر‌سطحی انجام می‌شد. این حضور زیرسطحی در ناوگروه بیست‌و هشتم که به سریلانکا رفت نیز تکرار شد.
ناوگروه شانزدهم نیروی دریایی ارتش نیز یک رکورد زد و برای اولین بار ناوشکن ساخت کشورمان، به نام «جماران» در خلیج عدن حاضر شد و طی 71 روز دریانوردی خود، دو بار توانست کشتی‌های تجاری را از چنگ دزدان دریایی سومالی برهاند.


ناوگروه بیست‌و چهارم، رکورد دیگری از حضور نیروی دریایی ارتش در آب‌های آزاد خلق کرد و آن ورود به اقیانوس آرام به‌عنوان بزرگ‌ترین پهنه آبی جهان برای اولین بار بود. این ناوگروه متشکل از ناوشکن «سبلان» و ناو لجستیک «خارک»، با عبور از اقیانوس هند، خلیج بنگال، تنگه مالاگا و دریای چین، برای اولین‏بار وارد بزرگ‌ترین اقیانوس جهان شد و پس از طی 13‌ هزار کیلومتر و 40 روز دریانوردی در این ماموریت، در اسکله شماره 7 بندر ژان‌ژیانگ ناوگان دریایی جنوبی چین پهلو گرفت.
اما شاید یکی از هیجان‌انگیزترین اعزام‌های ناوگروه جمهوری اسلامی ایران در این 58 مورد‌، حمله به هدفی سخت و پرچالش به نام حضور در اقیانوس اطلس باشد. اتفاقی که تا حدودی در آذرماه 1395 به ‌وقوع پیوست و ناوگروه چهل‌وچهارم، شامل ناوشکن البرز و ناو پشتیبانی بوشهر با عبور از دماغه امید نیک در بندر دوربان آفریقای جنوبی که ابتدای اقیانوس اطلس قرار دارد، لنگر انداخت.
به نظر می‌رسد مهم‌ترین ثمره دیپلماسی دریایی در حوزه دفاعی، فرصت‌سازی برای کشور در یک حوزه گسترده است که می‌تواند از سویی به‌عنوان یک موتور پیشران برای ارتقای سطح آموزش و تجهیزات به‌شمار رود. اهتزاز پرچم و اعمال حاکمیت ایران در آب‌های بین‌المللی و سواحل کشورهای دوست که معانی و پیام‌های خاص خود را دارد، به‌همراه نمایش فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی که با فناوری‌های روز به درجه‌ای ‌از قدرت در دریانوردی رسیده که ماموریت‌های بلند و سخت را پیش می‌برد، از جمله این فرصت‌هاست. تقویت روابط دو‌جانبه و جلوگیری از انزوایی که آرزوی دشمنان این مرزوبوم است نیز می‌تواند در تبیین اهداف و فواید دیپلماسی دفاعی دریایی به‌ کار رود.
سایر اخبار این روزنامه