مرزهای کشورهای منطقه با تایید خبر شیوع کووید 19 بر روی ایرانیان بسته می‌شود؟ هراس جمعی از کرونا

زهرا داستانی
پس از انتشار خبر ابتلای 2 فرد به کروناویروس جدید در قم و ثبت اولین فوتی‌ها، ساعتی بعد از آن موج نگرانی از شیوع این بیماری در ایران افزایش یافت. نگرانی‫ای که با اعلام رسمی ثبت ابتلای 18 مورد جدید تا عصر روز جمعه به صورت قطعی و براساس شواهد آزمایشگاهی و فوت 4 نفر دو چندان شد. حالا با وجود آنکه کووید 19 از قم آغاز شده اما براساس آخرین موارد شناسایی شده و اخبار رسمی، موارد ابتلا به این ویروس در تهران، گیلان و اراک نیز مشاهده شده است. البته در میان خبرها سخنی از شهر بابل نیز به میان آمد اما کمی بعد توسط مسئولان تکذیب شد.
از روز چهارشنبه که کروناویروس جدید با نام کووید 19 با اعلام رسمی مبتلایان به آن در ایران توسط مسئولان وزارت بهداشت به صورت رسمی به خبرها باز شد، تا به امروز این بیماری در راس خبرهای داخلی و خارجی قرار گرفته است. هر ساعت خبرهایی از بالارفتن آمار مبتلایان منتشر می‌شود یا تصاویری از انتقال این افراد به بیمارستان‌های کشور در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته می‌شود. تصاویری که بعضا بسیار دلگرم‌کننده و اطمینان بخش برای محفوظ ماندن از این ویروس خطرناک نیستند. گاهی تصاویری از انتقال بیمار مشکوک به کروناویروس در برخی بیمارستان‌های تهران از جمله فرمانیه و بیمارستان امام حسین‫(ع) تهران منتشر می‌شود که بیمار بدون محفظه ایزوله به خیابان و محوطه بیمارستان منتقل می‌شود و گاهی تصاویری از پرسنل بیمارستان‌های درگیر با کرونا منتشر می‌شود که باید با دست خالی به جنگ با این بیماری بروند. روز گذشته ویدئویی از یکی از پرسنل بیمارستانی در شبکه‌های مجازی دست به دست می‌شد که در آن پرستار با ظرف اسپندی که به دست دارد به طنز می‌گوید: «این تنها چیزی است که داریم تا بیمارستان را ضدعفونی کنیم.» اما هیچ‫کدام آنها به پای گزارشی که از پروازهای خارجی به ایران در فضای مجازی منتشر شد، سر و صدا راه نینداخت؛ پروازهایی که علی‫رغم تصمیم مسئولان و اطلاع‌رسانی و اطمینان بخشی به مردم درباره ممنوعیت ورود چینی‌ها به کشور، همچنان از چین به مقصد تهران انجام می‌شد. سازمان هواپیمایی کشوری که دستی توانا در انتشار تکذیبیه و اصلاح بیانیه‌هایش درباره ماجرای هواپیمای اوکراینی دارد اما در حالی که سایت‌های فروش بلیت شرکت‌های هواپیمایی برای سفر به چین بلیت می‌فروختند، هرگونه پرواز به چین را دروغ خواند. مجموعه همین گزارش‌ها و خبرها بود که مردم را نگران و آنها را راهی داروخانه‌ها کرد. اتفاقی که سبب شده برخی از داروخانه‌ها با حجم عظیم مراجعه‌کننده و کمبود ماسک تنفسی و مواد ضدعفونی کننده مواجه شوند. ماسک‌هایی که تحت عنوان کمک‌های بشردوستانه با تصمیم مسئولان تا چند هفته پیش با هواپیما از ایران راهی چین شد. غلامحسین مهرعلیان، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو اما گرچه افزایش تقاضا برای خرید ماسک و ژل‌های ضد عفونی کننده را تایید کرد اما درباره کمبود این لوازم بهداشتی گفت: ژل و ماسک به اندازه کافی در داروخانه‌ها توزیع شده است و هیچ کمبودی وجود ندارد. او همچنین در رابطه با برخی گزارش‌ها درباره افزایش قیمت فروش ماسک در برخی از داروخانه‌ها گفت: در سرکشی به تعداد زیادی از داروخانه‌های سطح شهر تهران و شهرستان‌ها، خوشبختانه همکاران ما با رعایت اخلاق حرفه‌ای اقلام مورد نیاز مردم (ماسک، ژل ضد عفونی کننده دست و ...) را به نرخ متعارف عرضه می‌کردند. مهرعلیان با اشاره به هماهنگی‌های صورت گرفته با تامین‫کنندگان‫ گفت: از ابتدای هفته آتی نیز توزیع مناسبی از اقلام مذکور صورت خواهد گرفت و نگرانی برای تامین وجود ندارد. وی خاطرنشان کرد: مردم در‫صورت مشاهده تخلف و گران‌فروشی، موارد را از طریق سامانه ۱۹۰ و یا اپلیکیشن تیتک اطلاع‌رسانی کنند تا در اسرع وقت به آن رسیدگی شود. از سوی دیگر هم مودت همایی، سرپرست اداره نظارت و بازرسی اداره‌کل تجهیزات و ملزومات پزشکی با تاکید بر عدم کمبود ماسک در کشور‫ گفت: با کلیه متخلفین در فروش ماسک‌های تقلبی و فاقد اصالت و هرگونه گران‫فروشی ماسک برخورد قاطع انجام شده و متخلفان به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.
در حالی که مردم هنوز در شوک خبر مرگ دو فرد مبتلا به کروناویروس جدید در قم بودند، کیانوش جهانپور، رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‫رسانی وزارت بهداشت آمار جدیدی از مبتلایان ارائه کرد. او گفت: با توجه به همزمانی شیوع آنفلوآنزای فصلی و نگرانی‌های ایجاد شده بین مردم در‫مورد کرونا‫ویروس ظرف روزهای گذشته، هزاران نفر به کلینیک‌ها و مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کردند که بیش از ۷۳۵ مورد، با علائم شبه‫آنفلوآنزا تحت نظر قرار گرفته و بستری شدند. او گفت: با بررسی‌های انجام شده بین افراد مشکوک، تا کنون ابتلای تعدادی از افراد از نظر ابتلا به ویروس کووید ۱۹ بر اساس شواهد آزمایشگاهی، قطعی گزارش شده و براساس آخرین نتایج آزمایش‌های انجام شده، ابتلای ۱۳ مورد جدید تا امروز قطعی به نظر می‌رسد. وی افزود: نکته قابل توجه این است که از این ۱۳ مورد، اغلب موارد یا از ساکنین شهر قم هستند و یا در شرح حال، سابقه سفر به شهر قم ظرف روزها و هفته‌های اخیر داشته‫اند. از میان ۱۳ مورد شناسایی شده جدید از کووید ۱۹، ۷ مورد مربوط به شهر قم، ۴ مورد از بیماران بستری در شهر تهران و دو مورد نیز در استان گیلان هستند.


رئیس کمیته اطلاع‫رسانی قرارگاه مقابله با کروناویروس وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: دو نفر از موارد شناسایی شده جدید نیز متاسفانه جان خود را از دست داده‫اند. همچنین دو مورد مشکوک ابتلا به کووید ۱۹، در شهر بابل تحت مراقبت قرار گرفته که ظاهرا سابقه مراجعت از قم داشته‫اند، اما هنوز نتایج آزمایشات انجام شده از این افراد تا این لحظه گزارش نشده است. جهانپور ادامه داد: در شهر اراک روز گذشته آزمایش یکی از موارد مشکوک نشان دهنده ابتلا به کووید ۱۹ بود که در گزارش اعلام شد، ۸ مورد مشکوک دیگر در اراک بر اساس نتایج نهایی آزمایشگاهی مبتلا به کووید ۱۹ نیستند. حال عمومی فرد مبتلا به کووید ۱۹ در اراک که از همکاران پزشک ما است نسبت به روز گذشته بهتر گزارش شده است. وی یادآور شد: به نظر می‌رسد همانند الگوی مشاهده شده در بیماری آنفلوآنزای H1N1‌، موارد شدید و منجر به فوت در کووید ۱۹، بیشتر در گروه‌های مسن و یا دارای بیماری‌های زمینه‌ای و یا نقص سیستم ایمنی مشاهده می‌شود و شدت بیماری‫زایی این ویروس لزوما از آنفلوآنزای H1N1 بیشتر نخواهد بود.
کمی بعد اما علیرضا وهاب‫زاده مشاور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در توئیتی اعلام کرد که «ویروس کرونا تاکنون ۱۸ مورد قطعی مبتلا در ایران داشته که چهار نفر آنها جان خود را از دست داده‌اند. نتایج تست چهار بیمار مشکوک در تهران مثبت بود. هفت مورد جدید هم در قم و دو مورد هم در رشت تایید شده است. دو نفر از مبتلایان جدید هم فوت کرده‌اند. وی افزود: در مجموع تا این لحظه ۱۸ نفر مبتلای قطعی به ویروس کرونا ثبت شده که چهار نفرشان فوت کرده‌اند. تعدادی موارد مشکوک هم بستری و تحت مراقبت هستند.
در حالی که هر ساعت ابعاد تازه‌ای از شیوع این بیماری در ایران گزارش می‌شود، خبرهایی از مشاهده موارد مبتلا به این بیماری در کشورهای دیگر به واسطه مسافران ایرانی هراس‌ها از میزان گسترده بودن آن در ایران را افزایش می‌دهد. روز گذشته کانادا اعلام کرد که یک زن 30 ساله ایرانی که هفته پیش از ایران به کانادا بازگشته، مبتلا به کروناویروس جدید است. او ششمین نفری بوده است که در این کشور آزمایش ابتلای او به ویروس کرونا مثبت اعلام شده است. اما این ماجرا به همین جا ختم نشد و خبری از شناسایی مسافر دیگری مبتلا به کووید 19 در لبنان در خبرها منتشر شد. ملیت این مسافر باز هم ایرانی اعلام شد. وزارت بهداشت لبنان اعلام کرد که نخستین بیمار کرونایی را در لبنان شناسایی کرده‌اند و این زن از شهر قم ایران به لبنان وارد شده بوده و اکنون در قرنطینه است. از سوی دیگر اما کشورهای منطقه و همسایه چون عراق و کویت نیز مرزهای خود را به روی مسافران ایرانی بسته‌اند. دولت عراق مرز شلمچه و مهران را تا اطلاع ثانوی بسته و رفت و آمد زائران و صادرات کالا را ممنوع کرده‌ است. دولت کویت نیز اعلام کرده «به دلیل کرونا در ایران همه پروازها به ایران متوقف می‌شود و شهروندانی که از ایران وارد کویت شوند قرنطینه خواهند شد.
حالا اما ترس کشورهای منطقه از ایران به دلیل انتقال بیماری کووید 19 و البته خبرهایی که این ترس را تایید می‌کنند حکایت از ابعاد گسترده‌تر این بیماری در کشور دارد؛ ابعادی که شاید تاکنون از دیدگان پنهان مانده. بنابراین به نظر می‌رسد درنظر گرفتن تمهیداتی برای درمان رایگان مبتلایان به این بیماری در ایران ضروری باشد. چراکه حداقل 8 میلیون نفر در ایران تحت پوشش بیمه درمانی نیستند و هزینه‌های مالی درمان اغلب موارد باعث عدم مراجعه یا مراجعه دیرهنگام اقشار کم درآمد و فاقد بیمه مناسب به مراکز درمانی می‌شود. همچنین برای میلیون‌ها نفر دیگر که مشاغل روزمزدی یا خویش‌فرما دارند مرخصی و استراحت وجود ندارد و برای بسیاری از آنها بیکاری مساوی با بی‌پولی است.