روزنامه ایران
1398/12/11
چشم‌انداز مبهم صلح در افغانستان
پیرمحمد ملازهیکارشناس افغانستان
توافقنامه صلح در افغانستان دیروز بین امریکا و طالبان به سرانجام رسید اما این توافقنامه و امضای آن چشم‌اندازی روشن از صلحی تمام عیار در افغانستان به‌دست نمیدهد.
برای رسیدن به چشم‌اندازی برای به دست آمدن صلح در افغانستان باید به تاریخ 40 سال گذشته این کشور رجوع کرد. افغانستان در 4 دهه اخیر تحت دو اشغالگری شوروی و امریکا در جنگی مداوم به سر برده است. در این 4 دهه نه جنگهای داخلی توانستند راه حلی پیش روی افغانستان قرار دهند و نه اشغالگریهای خارجی آرامشی را برای مردم این کشور به‌دنبال آورد. بنابراین با چنین سابقه پر افت و خیزی نمیتوان انتظار داشت، صرف به امضا رسیدن یک پیمان نامه صلح، آرامشی حاصل شود. شاید شکل جنگ، بازیگران و جغرافیای جنگ تغییر کند اما نفس جنگ در افغانستان و رویاروییها بین طالبان و هر دولتی در افغانستان به پایان نمیرسد. بزرگ‌ترین دلیلی که این ناکامی را پیشاپیش مشخص میکند، این است که این صلح، صلح طالبان و افغانستان نیست. باید آن را صلح طالبان و امریکا دانست که ناکارامدی دولتی که فضا را فراهم آورد تا این دو طرف درغیاب دولت دست به مذاکره بزنند، باعث آن شد.
این توافقنامه را همچنین باید معاملهای بین طالبان، امریکا، پاکستان، عربستان سعودی و امارات دانست. طبیعی است که در هر معاملهای طرفین تلاش میکنند بیشترین سود را از آن ببرند. ترامپ و ستاد انتخاباتی او خواهان دستاوردهای انتخاباتی از این توافق هستند. در کل چند منطقه مهم در سیاست خارجی امریکا وجود داشت که اگر ترامپ در آنها موفق عمل میکرد میتوانست به پیروزی در انتخابات 2020 امریکا امیدوار باشد. این سه منطقه شامل کره‌جنوبی، ایران و صلح افغانستان بود. ترامپ در دو سال نخست ریاست جمهوریاش، نتوانست در دو حوزه کره‌شمالی و ایران به توفیقی دست یابد. بنابراین در ماههای گذشته تمام تلاش خود را به کار بست تا با امضای توافق صلح با طالبان و خارج کردن نیروهای امریکایی از این کشور، دستاورد قابل ارائهای به رأی دهندگان امریکایی داشته باشد. بویژه که ترامپ در کمپین انتخاباتیاش در انتخابات 2016 تأکید کرده بود نیروهای ارتش امریکا را از کشورهایی چون افغانستان و عراق خارج میکند و نمی‌خواهد مالیات دهندگان امریکایی هزینه جنگها در این مناطق را بدهند.
طرف بعدی این معامله طالبان است. به‌نظر می‌رسد طالبان از موضع قدرت آمدهاند، آنها قصد دارند با این توافق در مرحله اول امارت اسلامی خود را در منطقه پشتون نشین ایجاد کنند و بعد با پذیرش ساز و کار دموکراتیک و تبدیل شدن به یک حزب سیاسی که سلاح هم در اختیار خواهد داشت، به قدرت ایدئولوژیک و قومی دلخواه خود دست یابند. بنابراین ترامپ و طالبان برنده اصلی توافق صلح هستند و طرفهای دیگری که در افغانستان هستند، از دولت کنونی که دولتی لیبرال دموکرات است تا گروه‌های قومی مذهبی مثل تاجیکها، ازبکها و هزارهها کم و بیش بازنده خواهند بود. همان‌طور که رسانهها و زنان بازنده آن هستند و به مرور، جو کنونی که بعد از 2001 در افغانستان به وجود آمد و رسانه‌های آزاد، مطبوعات آزاد، تلویزیونهای آزاد، حقوق زنان مجالی برای تنفس یافتند، از بین خواهد رفت. طالبان شاید در مرحله اول وانمود کنند خواهان تداوم این حقوقها هستند اما با نگاه ایدئولوژیکی که دارند، بتدریج آنها را کنار خواهند گذاشت و امارت اسلامی دلخواه خود را بنا خواهندکرد.
این توافقنامه نشان داد، ترامپ بدون درنظر گرفتن مصالح افغانستان، در حال به رسمیت شناختن طالبان است و از این به بعد با آنها کار میکند. طالبان هم دارای ظرفیت دست برداشتن از دشمنی با امریکا است و میتواند تبدیل به گروهی شود که با امریکایی‌ها کار کند. هرچند که طالبان با پیشنهادهای پاکستان، عربستان سعودی و امارات که خود از برندگان این توافقنامه هستند، در این مسیر گام برداشت.
سایر اخبار این روزنامه
پیام تسلیت رهبر انقلاب به آیت الله شبیری زنجانی
مبارزه با پولشویی نهاد جدیدی نمی‌خواهد
لهجه شیرین ملکوت در آواز خسرو هنر ایران
پناه به خانه
آمادگی ایران برای میزبانی نشست سران درباره ادلب
توافق بدون صلح
گونی‌های بزرگ شانه‌های کوچک
روز ریزش
اگر لازم باشد تعطیلی مدارس استمرار می یابد
هنردرمانی در روزهای بحرانی
۵۹۳ مبتلا و ۴۳ فوتی
کرونا را «باز نمایی» نکنیم
چشم‌انداز مبهم صلح در افغانستان
تغییر رویکرد از تأمین مالی بانک محور به بازار سرمایه محور
آخرین خبرها از شیوع کرونا
گیلانی‌ها در قرنطینه اختیاری
