روزنامه ابتکار
1395/10/30
رضا دهکی تنگنای انتخاب
در بحث درباره امنیت، به دو مفهوم «وجود امنیت» و «احساس امنیت» بر می‌خوریم. در این نگاه، ممکن است امنیت وجود داشته باشد، اما در جامعه به طور کلی یا برخی افراد جامعه، احساس امنیت وجود نداشته یا پایین باشد. همین دو مفهوم را درباره موضوعات دیگری می توان نیز به کار گرفت. یکی از این مباحث، «حق حاکمیت بر سرنوشت خویش» است. به این مقوله می‌توان از سه نگاه شرعی، قانونی و البته فلسفی نگاه کرد. اگر از بحث‌هایی مثل جبر و اختیار و سرنوشت بگذریم و یا نگاه قانونی چه در عرصه سیاسی و اجتماعی با بحثی مثل حاکمیت بر سرنوشت با استفاده از ابزار انتخابات و چه حقوق فردی درباره مسائلی از آزادی عقیده گرفته تا حق تصرف در اموال شخصی را کنار بگذاریم، می‌توان از زاویه «احساس داشتن حق حاکمیت بر سرنوشت خویش» موضوع را به بررسی گذاشت. بسیاری می‌گویند در ایران نفس کشیدن هم سیاسی است. این کلام هر چند مایه‌هایی از طنز دارد، اما اشاره می‌کند که حضور حکومت در تمام اجزای زندگی ایرانی‌ها احساس میشود. منظور از سیاسی بودن نفس کشیدن یا حضور حکومت، الزاما اشاره به مایه سیاسی این موضوع ندارد. در واقع به دلیل آن که برای هر جزء از زندگی شهروندان ایرانی، قاعده، قانون، دستگاه و سازمان مربوطه و حتی بوروکراسی تعریف شده است، این احساس به وجود می‌آید که حکومت اصرار دارد حضور خود را در تمامی عرصه‌های زندگی ایرانی‌ها بروز دهد و چون مفهوم حاکمیت وجه غالب سیاسی دارد، به چنین تعبیری منجر میشود. شاید بخشی از این ماجرا، به دلیل برگرفته شدن قوانین نظام جمهوری اسلامی ایران از اسلام و به طور خاص مذهب شیعه باشد. در این مذهب برای کوچکترین مسائل مربوط به انسان، قاعده‌ای طرح شده است. حتی در مواردی که پیشتر در فقه شیعه وجود ندارد، می‌توان با استفتاء و اجتهاد به مسائل جدید طرح شده بر اساس شریعت اسلام پاسخی داد و قاعده‌ای مطرح کرد. با این حال به نظر می‌رسد نهادهای حکومتی نیز علاقه ویژه‌ای به حضور و ایفای نقش در تمامی اجزای زندگی شهروندان دارند. مجموع این شرایط باعث میشود که انتخاب‌های پیش روی ایرانی‌ها اغلب محدود باشد. ایرانی‌ها عمدتا در مراحل مختلف زندگی در برابر دو راهی و یا نهایتا سه راهی قرار می‌گیرند. کم بودن این گزینه‌ها باعث میشود که افراد در برابر این انتخاب‌ها در موارد متعددی نه تحت اختیار صرف که تحت فشار شرایط به سوی یکی از گزینه‌ها سوق داده شوند. چنین روندی باعث میشود که احساس حق حاکمیت بر تعیین سرنوشت خویش در میان ایرانی‌ها کم باشد. این موضوع تنها معلول وضعیت درون ایران نیست. مثلا حتی یک شهروند ایرانی اگر بخواهد به هر دلیلی از ایران هم خارج شود، تحت تاثیر قواعدی قرار می‌گیرد که روابط ایران با دیگر کشورها و مسائلی مثل ارزش پاسپورت، اختلاف ارزش پول، قوانین ویزا و .... تعیین می کند. این احساس عدم وجود حق حاکمیت فردی بر سرنوشت خویش بیش از هر چیز باعث احساس افسردگی، سرخوردگی و نارضایتی میشود که ممکن است به اشکال مختلف آثار ثانویه اجتماعی و سیاسی را نیز به دنبال داشته باشد. حتی ممکن است احساس نداشتن حق حاکمیت فردی بر سرنوشت، به احساس کوچک شدن و حتی گاه شکسته شدن حریم خصوصی هم منجر شود که خود احساس امنیت را به عنوان یکی از نیازهای اصلی هرم مازلو، به خطر بیاندازد. به نظر می‌رسد در چنین شرایطی، قانونگذاران و سایر مسئولان حکومت، باید به فکر تقلیل حضور خود در همه عرصه‌های زندگی شهروندان باشند و همچنین با عملکرد خود امکان انتخاب‌های بیشتر و واقعی‌تری را پیش روی ایرانی‌ها قرار دهند.
سایر اخبار این روزنامه
سید حسن خمینی :
امنیت بدون عدالت یک جریان از دست رفته است
مجلس برای دریافت لایحه جامع انتخابات از دولت، ضرب الاجل تعیین کرد
در جست وجوی زمان از دست رفته
در حاشیه جلسه هیات دولت انجام شد
سواری کابینه با خودروی برقی ایرانی
رضا دهکی
تنگنای انتخاب
براساس مصوبه مجلس چوب‌های جنگلی دست‌کاشت قابل برداشت شدند
واریز مستقیم حقوق از بانک مرکزی به حساب کارمندان از سال آینده صورت می گیرد
بار مضاعف روی دوش ب
وزارت امور خارجه گزارش اجرای برجام را منتشر کرد
آزادسازی ۹/۹ میلیارد دلار از دارایی های ایران
«ابتکار» کارکرد جبهه‌های نوپا در آستانه انتخابات را بررسی کرد
پیشبرد اهداف حزبی در سایه ائتلاف
سید حسن خمینی :
امنیت بدون عدالت یک جریان از دست رفته است
مجلس برای دریافت لایحه جامع انتخابات از دولت، ضرب الاجل تعیین کرد
در جست وجوی زمان از دست رفته
در حاشیه جلسه هیات دولت انجام شد
سواری کابینه با خودروی برقی ایرانی
رضا دهکی
تنگنای انتخاب
براساس مصوبه مجلس چوب‌های جنگلی دست‌کاشت قابل برداشت شدند
واریز مستقیم حقوق از بانک مرکزی به حساب کارمندان از سال آینده صورت می گیرد
بار مضاعف روی دوش ب
وزارت امور خارجه گزارش اجرای برجام را منتشر کرد
آزادسازی ۹/۹ میلیارد دلار از دارایی های ایران
«ابتکار» کارکرد جبهه‌های نوپا در آستانه انتخابات را بررسی کرد
پیشبرد اهداف حزبی در سایه ائتلاف
زمانه بازرگان
ظریف در حاشیه نشست داووس مطرح کرد
درهای باز اقتصاد به روی آمریکا
در آخرین روز کاری
اوباما برای چهارمین بار توقف تحریم‌ها علیه ایران را تمدید می‌کند
سید حسن خمینی :
امنیت بدون عدالت یک جریان از دست رفته است
ظریف در حاشیه نشست داووس مطرح کرد
درهای باز اقتصاد به روی آمریکا
