انسان‌های عصر کرونا

بیش از ۳ ماه است کل جهان درگیر بحران کرونا شده و در ایران نزدیک 50 روز است شروع و تقریبا کل کشور را در برگرفته است.
از روز اولی که خبر کرونا در چین پخش شد یک موج خاصی در ایران ایجاد کرد که به نوعی می‌توان فاصله گذاری اجتماعی از آن‌ یاد کرد که افراد روبوسی نکنند؛ به هم‌دست ندهند؛دست‌هایشان را مرتب بشویند و هنگامی بیرون از منزل هستند از ماسک استفاده کنند. تا اینکه خبر کرونا در ۳۰ بهمن در ایران یعنی دو روز قبل از انتخابات مجلس پخش شد.در این انتخابات اکثر کاندیداها جدید بودند و البته از طیف‌های متنوع نبودند و بخاطر همین بحث عدم رقابتی بودن آن مطرح بود.به طور کلی هم‌از چند ماه قبل، برداشت این بود که به عللی معطوف به عدم رفع برخی مشکلات و حل نشدن برخی مسایل که عمدتا مربوط به «کارآمدی» حکومت بود مشارکت در شهرهای بزرگ پایین باشد.
از زمانی که خبر کرونا پخش شد اولین واکنش این بود که آن، شایعه ای سیاسی است و در جهت تحت الشعاع قراردادن انتخابات مجلس است. حال آنکه شایعه نبوده و ظاهرا از چند روز قبل هم بوده و برخی نیز خبردار بودند. البته تاثیر آنچنانی در عدم مشارکت در انتخابات هم نداشت؛ آنهایی که به هر دلیلی می‌خواستند شرکت کنند، مشارکت خود را‌داشتند.
اولین تاثیر عمومی خبر ویروس قبل از شیوع زیاد آن، ایجاد حس «احتیاط » بود؛ به گونه ای که تشکل‌ها، تجمع‌ها، ادارات، مدارس و دانشگاه‌ها را تحت تاثیر قرار داد و منجر به تعطیلی موقت آنها شد.


دولت، با شکل دهی یک ستاد، مسئولیت را تمام و کمال به وزارت بهداشت و درمان واگذار کرد.این وزارتخانه هم با جدیت کامل به توصیه‌ها بهداشتی چون «ماندن در خانه»، «شستن دست‌ها»، سفر نرفتن و «درمان بیماران» پرداخت. آمار هر روز مبتلایان و بهبودیافتگان و مردگان ویروس نیز توسط این وزارتخانه اعلام می‌شود‌.همه تجمعات رسمی،آیینی، مذهبی و غیره در ابتدا به طور غیر رسمی و بعد رسمی ممنوع‌ شد.
کمبود ماسک، دستکش و مواد ضدعفونی کننده و بهداشتی مطرح شد و از همان ابتدا خبرهایی مبنی بر احتکار، گران فروشی ماسک و اقلام بهداشتی و ضدعفونی کننده به گوش می‌رسید.
پویش‌های مردمی برای حل برخی مشکلات این بحران چون کمک به کم درآمدها و کارگران روزمزد، اجاره نگرفتن و ضدعفونی معابر، تهیه اقلام مورد نیاز عمومی و ...شکل گرفت.ارتش و سپاه با احتمال «جنگ بیولوژیک» به این امر ورود کردند و به ضدعفونی شهرها،خیابان‌ها و ساختن درمانگاه‌های صحرایی پرداختند.
دولت از ابتدا قضیه را جدی نگرفته بود و ادعا میکرد که یک عده دنبال تعطیل کردن مملکت هستند و به زودی (ظرف چند روز) کارها به روال «عادی» بر می‌گردد که با فشار کادر درمانی و گسترش اخبار مربوطه کم کم بحران کرونا جدی گرفته شد اما هنوز جدی جدی تلقی نمیشد.چون اقدامی در جهت «قرنطینه» و ایجاد برخی محدودیت‌ها و گسترش مسئولیت‌های بحران صورت نگرفت. در اواسط تعطیلات نوروز با توجه به انجام برخی مسافرت‌های نوروزی و کم توجهی برخی به توصیه‌ها، تقاضاها و تمناهای وزرات بهداشت،تصویب شد که همه مسافران به شهرهای محل سکونت خود برگردند و اجازه ورود و خروج از شهر و به شهری دیگر داده نمی‌شود و در صورت رعایت نکردن جریمه‌هایی در بر دارد.
ترس روانی ناشی از کمبود اقلام مصرفی مثل دستکش و ماسک و مواد ضدعفونی کننده و رعایت نکردن برخی موارد بهداشتی‌ از جانب برخی افراد باعث فشارهای روانی شده است.اخبار مربوط به شیوع و گسترش جهانی ویروس و ترس از کمبود امکانات‌درمانی چون فقدان داروی مناسب و نبود دستگاه تنفسی (ونتیلاتور) و تخت‌های بیمارستانی وجود دارد.خانه نشینی و عدم ارتباط فیزیکی باعث چالش‌هایی شده است.
برخی مشاغل چون تاکسی داران، آرایشگران، رستوران‌ها، کافه‌ها، دست فروشان به شدت تحت تاثیر این‌بحران قرار دارند و درامدشان به شدت کم شده است؛ دولت‌ برخی اقدامات انجام داده است و جدیدترین تصمیماتش نیز روز گذشته توسط رئیس جمهور اعلام شد که استمرار تعطیلی مدارس و زیارتگاه‌های مذهبی تا پایان فروردین است؛ اگرچه تصمیم به بازگشایی ادارات با رعایت مواردی همچون ممنوعیت رفت و آمد و حضور افراد مبتلا به کرونا گرفته شده است.
بیم از وضعیت و امید به آینده، هر دو با هم در جامعه ایرانی وجود دارد.اما آنچه به نحوی‌ نمایان است تلاشی است که برخی افراد و سازمان‌ها در کم کردن بحران کرونا و تبعات آن دارند؛ هر چند در نحوه مدیریت و سازماندهی حکمرانی، اشکالاتی وجود دارد اما نفس این تلاش‌ها مهم، شایسته و قابل ملاحظه است.
آلودگی اطلاعات در فضای خبر رسانی این بحران به شدت وجود دارد و متاسفانه بخاطر مبهم بودن ابعاد این بیماری، شفاف نبودن فعالیت‌های حوزه عمومی دولت، فقدان مرجعیت مراکز رسمی اطلاع رسانی، تنوع سلایق و وجود سبک‌های متفاوت فکری،کمبود سواد رسانه‌ای و ... هر نوع خبری در فضای عمومی پخش می‌شود و این باعث شکل گیری مشکلاتی می‌شود.
با این تفاصیل باید گفت که ما انسان‌های عصر کرونا داریم وضعیت ویژه و تجربه نشده‌ای را پشت سر می‌گذاریم و این تجربه منحصر به فرد، می‌تواند بسیاری از اشکالات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و روانی جامعه ما را بازگو کند که اگر به آن توجه کنیم ، می‌توانیم در آینده روز و روزگاری بهتر داشته باشیم.