چرا نعمت باران، نقمت می‌شود؟

 
 
 
 


وقتي باران مي‌بارد، در حقيقت نعمت خدادادي از آسمان بر سر مردم سرزمين ما که يک سوم ميانگين آب جهان را دريافت مي‌کنيم، سرازير مي‌شود. همان‌طور که مي‌دانيد ايران در کمربند خشک و نيمه خشک کره زمين قرار دارد و متوسط بارش باران‌ها در جهان 850 ميلي‌متر است و کشور ما در سال آبي مناسب، حدود 250 ميلي‌متر باران را دريافت مي‌کند. يعني در سال‌هاي خشکسالي اين ميزان بارش به نصف مي‌رسد. از فروردين سال 98 بارش‌هاي سيل آسا در کشور ما شروع شد و موجب خسارت به استان‌هاي گلستان، مازندارن، فارس و تقريبا در استان‌هاي غربي همچون لرستان سيل ويرانگر جاري شد. در ادامه اين سيل آب‌ها در اواخر سال گذشته ما سيل سيستان و بلوچستان و خوزستان را داشتيم و از ابتداي امسال نيز بارش نزولات جوي موجب خسارت به مردم و جاري شدن سيل در مناطقي از کشور شده است. اما چرا نعمت باران تبديل به نقمت و مصيبت مي‌شود؟ چون ما زيرساخت‌هاي لازم را براي ذخير و هدايت روان‌آب‌ها نداريم. مثلا اکثر رودخانه‌هاي ما سال‌هاست که لايروبي نشد‌ه‌اند و آب با حجم زيادي که در آنها جاري مي‌شود نمي‌تواند به راهش ادامه دهد و با حجم گسترده‌اي از آن به داخل شهرها سرازير مي‌شود. از سوي ديگر ما مسيل‌هاي رودخانه‌ها را خراب کرده‌ايم. بي‌شک با ارزش‌ترين دارايي هر کشوري خاک است و ارزش خاک بيش از نفت است. خاک به ما غذا، سرپناه و... مي‌دهد و وقتي سيل جاري مي‌شود، چون پوشش گياهي نداريم، روان آب‌ها خاک را با خود مي‌برد و در نقاط ديگر انباشت مي‌کند. در اروپا 10 برابر ايران باران سيل آسا مي‌بارد و اما چون بخش عمده‌اي از اين سيل آب‌ها جذب پوشش گياهي و سفره‌هاي زيرزميني مي‌شود، در نهايت بدون خسارت به جان و مال مردم به دريا مي‌ريزد. آب که سرازير مي‌شود اگر امکان جذب گياهان، درختان و سفره‌هاي زيرزميني را نداشته باشيم، با خودش همه چيز حتي پل‌هاي سيماني را مي‌برد، اما در اين همه مصيبت، مژده‌اي نيز وجود دارد، هشت ماه پيش با يکي از هواشناسان مشهور انگليسي صحبت مي‌کردم و او مي‌گفت که سيستم آب و هوايي کشور شما متصل به سيستم آب و هوايي خليج فارس است و اين سيستم گرم و خشک، موجب خشکسالي در يک دهه اخير شده است. او مي‌گفت که اگر چناچه بارش‌ها تا فروردين سال 99 ادامه پيدا کند، ايران به سيستم آب و هوايي اقيانوس اطلس متصل مي‌شود و در آن صورت 10 تا 15 سال ترسالي خواهيد داشت که خوشبختانه اين اتفاق نيز رخ داد. ما شاهد بوديم که از ابتداي سال گذشته مرتب باران مي‌بارد و خوشبختانه در شرق کشور و سيستان و بلوچستان 40 تا 70‌درصد بيش از آمار 60 سال گذشته بارش نزولات جوي داشتيم. در مدت سه روز گذشته در تهران نيز به‌اندازه نصف ميانگين سالانه، باران باريده است. ما بايد اميدوار باشيم که از حالت خشکسالي خارج شديم، اما اگر زيرساخت‌هاي لازم را نداشته باشيم آب باران موجب جابه‌جايي خاک و در شيب مي‌افتد و بدون بهره يا به خليج فارس مي‌ريزد يا به درياي عمان.