روزنامه ابتکار
1399/02/08
معاون امور جوانان در نامه‌ای به دادستان کل کشور، خواستار ورود دستگاه قضا به موضوع دفاتر غیرمجاز مشاوره در فضای مجازی شد
روانشناسی در مطب اینستاگرام!زهرا داستانی
«کرونا»، این روزها جلسات مجازی روان‌شناسان به خصوص آنهایی که حرف‌های پرانگیزه‌ای برای موفق شدن در 20 روز و چند ثانیه دارند یا آنهایی که راه‌حل‌های سریع و آسانی برای دعواهای زناشویی و ازسرگیری روابط عاشقانه ارائه می‌دهند را رونق داده است. این جلسات مجازی محبوب و پربیننده اما متولیان نظام سلامت روان را نگران کرده و سبب شده تا معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با نگارش نامه‌ای به دادستان کل کشور، از دستگاه قضا بخواهد تا به موضوع دفاتر غیرمجاز مشاوره و روانشناسی و سوءاستفاده برخی از عنوان مشاور و روانکاو در فضای مجازی ورود کند.
کرونا با گذاشتن شرط «رعایت فاصله اجتماعی» برای بقای انسان‌ها، اگرچه با هم بودن‌های‌شان در سطح اجتماع را از آنها گرفته، اما انسان‌ها را به با هم بودن‌‌های مجازی عادت داده است. در شرایطی که زندگی زیر سقف مشترک برای بسیاری به چالشی بزرگ تبدیل شده، چه جایی بهتر از جلسات مجازی روان‌شناسان، برای جست‌وجو و یافتن پاسخ‌های سوالاتی از این دست وجود دارد؟ سوالاتی چون: «چگونه نگرانی‌ها درباره کرونا را کنترل کنیم، در شرایط سخت زندگی چگونه رفتار کنیم، چگونه روابط عاشقانه گذشته را بازیابیم، چگونه امیدمان را به آینده‌ای نامعلوم قطع نکنیم یا برای آنکه انسان موفق‌تری شویم چگونه از آب گل‌آلود زندگی ماهی بگیریم؟» گرچه نمی‌توان کاربری را یافت که در این جلسات مجازی به پاسخ دقیق و کاملی برای سوالاتش دست یافته باشد، اما همچنان این جلسات روانشناسی محبوب هستند. شاید در شرایط دشوار این روزها که روان انسان‌ها چه با نگرانی برای سلامتی خود و عزیزان‌شان و چه با دغدغه‌های اقتصادی تحت فشار است، نشستن پای این جلسات مجازی و شنیدن حرف‌های شیرین این روان‌شناسان بهتر از هیچ باشد، به خصوص که ممکن است برخی از راه‌حل‌های ناقصی که ارائه میشود کارگر نیز افتاده باشد. با این حال، گرچه اهداف و انگیزه بینندگان و دنبال‌کنندگان این جلسات روانشناسی پاسخ به سوالات ذهنی‌شان است، اما هدف و انگیزه روان‌شناسان از برگزاری جلسات مجازی چیز دیگری است؛ «رسیدن به شهرت» یا «تبلیغات مجازی» برای اهداف اقتصادی.
هدف هرچه باشد، شاید برای بسیاری از بینندگان و دنبال‌کنندگان جلسات مجازی این روان‌شناسان، مهم‌تر از سخنانی که آنها شیفته‌اش شده‌اند نباشد، اما برای متولیان سلامت روان اظهارات «غیرکارشناسی» و «غیرتخصصی» و سودجویی برخی از روان‌شناسان مجازی از دنبال‌کنندگان خود در شبکه‌های اجتماعی اهمیت یافته است. اگرچه نگرانی از بابت حضور افرادی که در شبکه‌های مجازی خود را روان‌شناس می‌نامند در فقدان و خلا نظارت و برخورد با صفحات غیرمجاز در حوزه روانشناسی به سال‌های پیش بازمی‌گردد، اما افزایش مراجعه به صفحات مجازی این روان‌شناسان و افزایش بازدید ویدئوها و پست‌های آنان در دوران شیوع کرونا نگرانی‌ها و توجه‌ها را به این موضوع افزایش داده است. محمدمهدی تندگویان، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با نگارش نامه‌ای به دادستان کل کشور، از دستگاه قضا خواسته تا به موضوع دفاتر غیرمجاز مشاوره و روانشناسی و سوءاستفاده برخی از عنوان مشاور و روانکاو در فضای مجازی ورود کند. او با اشاره به انتشار فیلم‌ها و مطالب غیرکارشناسی و غیرتخصصی منسوب به برخی از روان‌شناسان در فضای مجازی گفت: با توجه به آسیب‌های روانی، خانوادگی و اجتماعی ناشی از انتشار این مطالب و همچنین کلاهبرداری‌های صورت‌گرفته از افراد، معاونت جوانان اقدام به ارسال نامه‌ای در این خصوص به دادستان کشور کرده است. به گفته وی، معاونت جوانان در این نامه از دادستان کل کشور خواسته است تا با دفاتر غیرمجاز مشاوره‌ای که از هیچ نهاد رسمی مجوز ندارند و سوءاستفاده برخی از عنوان مشاور و روانکاو در فضای مجازی برخورد کند. معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با بیان اینکه این افراد همچنین با فعالیت خود اقدام به کلاهبرداری و سودجویی از متقاضیان دریافت خدمات مشاوره‌ای و کاربران فضای مجازی می‌کنند، افزوده است: «بیشتر این افراد مدارک علمی لازم را برای ارائه خدمات مشاوره‌ای ندارند، به طوری که بدون داشتن تابلوی رسمی مشغول به کار هستند و در عین حال در بستر فضای مجازی و اینستاگرام اقدام به تبلیغ و معرفی خود می‌کنند.» تندگویان اما به خانواده‌ها و به‌ویژه جوانان تاکید کرده که برای دریافت خدمات روانشناسی حتماً از مجوز مراکزی که به آنها مراجعه می‌کنند اطمینان حاصل کنند تا در آینده به دنبال دریافت اطلاعات نادرست در زندگی فردی و مشترک دچار مشکل نشوند.
اما چه چیزی روانشناسی را در فضای مجازی محبوب کرده و چه چیزی سبب شده که مردم بیشتر از گذشته جذب صفحات مجازی روان‌شناسان شوند؟ این روزها نه تنها گوگل و جست‌وجو در اینترنت برای تشخیص و درمان بیماری‌های جسمانی به یکی از منابع مهم برای رجوع تبدیل شده که بسیاری از افراد به دنبال دارو و درمان بیماری‌های روحی و روانی خود در اینترنت می‌گردند. براساس نتایج یک پیمایش، 22 درصد افرادی که هنوز در فیس‌بوک عضو هستند، با استفاده از بستر آن در حال تبادل اطلاعات در حوزه سلامت هستند. نتایج پیمایشی دیگر نشان می‌دهد که در آمریکا 66 درصد مردم به اطلاعات فضای مجازی اعتماد دارند. اگرچه چنین پژوهشی درخصوص اعتماد مردم ایران به شبکه‌های اجتماعی وجود ندارد، اما نمی‌توان تاثیرگذاری شبکه‌های اجتماعی بر روی مردم و اعتماد آنها به مطالبی که در آن ردوبدل میشود را اگر بیشتر از 66 درصد نباشد، کمتر از آن دانست. اعتماد بیش از 50 درصدی مردم به شبکه‌های اجتماعی و مطالب ارائه‌شده در این شبکه‌ها در حالی است که بر طبق آمار ارائه شده 32 درصد مطالبی که در این فضای مجازی منتشر میشود به حوزه روانشناسی اختصاص دارد. مطالبی که تنها 5 درصد آنها توسط متخصصان این حوزه تولید میشود و مابقی توسط افراد شبه‌کارشناس یا روان‌شناس‌نما.
اما چه عاملی مردم را به رفتن به سمت خواندن این مطالب و بازفرستادنش به سایر کاربران شبکه‌های مجازی سوق می‌دهد؟ قطعا افزایش روزانه دغدغه‌ها و مشکلات و تاثیر آن بر روابط اجتماعی و روان انسان‌ها، افراد را به مددگرفتن از دیگران ترغیب می‌کند، فارغ از اینکه روانشناسی و علم به چگونگی رفتار انسان‌ها در شرایط متفاوت و واکاوی ابعاد مختلف روان انسان برای بسیاری جذاب باشد. دغدغه‌های روزانه و مشکلات زندگی که گاهی مشکلات اقتصادی عامل بخش اعظمی از آنها است، حتی یکی از دلایل افزایش مراجعه مردم به روان‌شناسان مجازی است.
حسین مصباح، سرپرست معاون انتظامی سازمان نظام روانشناسی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر، از جمله دلایل مراجعه مردم به این روان‌شناسان مجازی را عاجز بودن آنها از پرداخت هزینه‌های مشاوره اعلام کرده و گفته است: «یکی از چالش‌های جدی عدم مراجعه حضوری مردم به روان‌شناسان و روان‌درمانگرها بحث هزینه است. به همین دلیل مردم ترجیح می‌دهند از طریق فضای مجازی یا با حداقل هزینه و یا حتی بدون هیچ هزینه‌ای به راه‌حلی برای حل مشکلات خود دست پیدا کنند و به روان‌شناسان فضای مجازی رجوع می‌کنند که اگر مراجعه به روان‌شناسان تحت پوشش بیمه قرار گیرد قطعاً شاهد افزایش روند مراجعات حضوری به روان‌شناسان خواهیم بود.»
چالش هزینه جلسات روانکاوی اما در کنار عدم حضور روان‌شناسان متخصص در فضای مجازی و نبودِ قانون نظارتی بر فعالیت روان‌شناسان در این شبکه سبب جولان روان‌شناس‌نماها شده است. او گفته است: «در مواجهه با روان‌شناس‌نماها اساساً قانون خاصی وجود ندارد؛ چراکه اصلاً در ارتباط با فضای مجازی قانون بازدارنده‌ای وجود ندارد. مصباح گفته است: «ما برای این فضا هنوز قانونی نداریم که اگر فردی مطلب غیرعلمی، اغواگرایانه و گمراه‌کننده ارائه داد چگونه باید با آن برخورد کرد.»
سرپرست معاون انتظامی سازمان نظام روانشناسی همچنین افزوده است: «بحث دیگر هم این است که بسیاری از روان‌شناسان عالم ما اعتقاد ندارند که باید در این فضا حضور پیدا کنند که به عقیده من این رویکرد هم اشتباه است؛ بنابراین باید با بهره‌گیری از فضای مجازی و ارائه کار علمی و دقیق، بینش افراد را در ارتباط با علم روانشناسی بالا برد و مانع از سوءاستفاده افراد از غیبت متخصصان و صاحب‌نظران در این فضا شد.»
سایر اخبار این روزنامه
معاون امور جوانان در نامه‌ای به دادستان کل کشور، خواستار ورود دستگاه قضا به موضوع دفاتر غیرمجاز مشاوره در فضای مجازی شد
ژوبین صفاری
اصلاح‌طلبی در محاق
«ابتکار» از اما و اگرهای طرح تمدید خودکار 6 ماهه اجاره‌نامه مستاجران گزارش می‌دهد
آیا سرانجام مشاغل هنری به عنوان شغلی رسمی در لیست مشاغل وزارت کار ثبت خواهد شد؟
شغل: هنرمند!
اتحادیه اروپا بخشی از گزارش خود در مورد کرونا را تغییر داد
عقب‌نشینی اروپا تحت فشار چین
منتخبان مجلس یازدهم برای انجام وظیفه نمایندگی به چه آموزش‌های نیاز دارند؟
یازدهمی‌ها در مدرسه بهارستان!
نقشه ترامپ برای عبور از شرایط بحرانی و ورود به رقابت‌های انتخاباتی چیست؟
رئیس‌جمهوری در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا:
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی خبر داد
اختصاص 5 هزار میلیارد تومان بودجه برای بیمه بیکاری
تشریح اقدامات سازمان انرژی اتمی در مقابله با ویروس کرونا
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی خبر داد
اختصاص 5 هزار میلیارد تومان بودجه برای بیمه بیکاری
وزیر آموزش‌وپرورش:
تلاش و ایثارگری معلمان اطلاع‌رسانی شود
