شورا، میراث طالقانی برای مردم

روز نهم ارديبهشت در تقويم به نام روز شورا ثبت شده است، مناسبت آن نيز آغاز به‌کار شوراهاي اسلامي شهر و روستا در روز 9 ارديبهشت 1377 است، اما چرا سال 1377؟ عمر اکثر قريب به اتفاق نهادهاي قانوني در جمهوري اسلامي مانند مجلس شوراي اسلامي، دولت، قوه قضائيه و... به چهل سال مي‌رسد اما نهاد شورا که اتفاقا مردمي‌ترين نهاد نظام است، 20 سال پس از پيروزي انقلاب تاسيس شد و امروز 21‌ساله شده است. شورا را مي‌توان ميراث آيت‌ا... طالقاني براي مردم ايران ناميد، کمتر کسي است که فضاي پرشور نماز جمعه‌هاي سال 1358 را تجربه کرده باشد و خطبه ماندگار و تاريخي آيت‌ا... طالقاني در 16 شهريور 58، يعني يکروز قبل از نخستين سالگرد 17 شهريور را که اتفاقا آخرين خطبه آيت‌ا... طالقاني پيش از رحلت ايشان بود را فراموش کرده باشد. در اوج آن خطبه، آيت‌ا... طالقاني با بيان گلايه‌آميزي از کم‌توجهي مسئولان انقلاب به موضوع شورا تصريح کردند: «صدها بار من گفتم كه مساله شورا از اساسي‌ترين مسائل اسلامي است حتي به پيغمبرش با آن عظمت مي‌گويد، با اين مردم مشورت كن، به اينها شخصيت بده، بدانند كه مسئوليت دارند، متكي به شخص رهبر نباشند، ولي نه اينكه نكردند، مي‌دانم كه چرا نكردند، هنوز هم در مجلس خبرگان بحث مي‌كنند در اين اصل اساسي قرآن كه به چه صورت پياده بشود: بايد، شايد، يا اينكه مي‌توانند. نه، اين يك اصل اسلامي است. يعني همه مردم از خانه و زندگي و واحدها بايد با هم مشورت كنند در كارشان. علي (ع) مي‌فرمود: من استبد براية هلك، هر كه استبداد كند در كارهاي خودش هلاك مي‌شود. من شاور الرجال شاركهم في عقولهم، وقتي من يك ديد دارم، با يك نفر از شما، با ده نفر وقتي مشورت مي‌كنم، ده ديد پيدا مي‌كنم، ده عقل به عقل خودم ضميمه مي‌كنم. چرا نمي‌شود؟ نمي‌دانم! امام دستور مي‌دهد، ما هم فرياد مي‌كشيم، دولت هم تصويب مي‌كند، ولي عملي نمي‌شود». و امروز پس از 41 سال از آن‌زمان و 21 سال از تاسيس نهاد شورا شاهد هستيم که هنوز شوراها جايگاه خود را در نظام حکمراني و تصميم‌سازي و مديريت کشور پيدا نکرده است و سه چهارم از اختيارات قانوني شورا که در قانون اساسي به‌عنوان بالاترين سند جمهوري اسلامي تصويب شده است به شورا تفويض نشده است، وظايف خدمت‌رساني در حوزه‌هايي نظير آموزش، سلامت، نيرورساني و انرژي، ارتباطات و انتظامي مي‌بايست به مديريت شهري محول گردد تا بار دولت مرکزي سبک‌تر شود اما اين تصدي‌گري‌ها که بار سنگيني بر دوش دولت است همچنان در اختيار و انحصار قوه مجريه باقيمانده است تا نهاد شورا نتواند رسالت اصلي خود را که مردمي‌سازي فعاليت‌ها در کشور است را محقق کند. نهاد شورا توسط آيت‌ا... طالقاني در سال 1358 طرح و توسط آيت‌ا... هاشمي رفسنجاني در سال 1375، تبديل به قانون گرديد و توسط رئيس دولت اصلاحات در سال 1377 تشکيل گرديد و امروز مردم منتظرند که اين نهاد جايگاه و کارکرد اصلي خود را در اداره کشور بيابد تا نظام مردمسالاري ديني در عمل تحقق بيشتري پيدا کند.