روزنامه ابتکار
1399/02/14
«ابتکار» تاثیر فروش سهام دولتی در قالب صندوق‌های (ETF) بر بازار بورس را بررسی کرد
خطر سرخ‌پوشی بیخ‌گوش بورسکیمیا نجفی
در آغاز معاملات روز گذشته بازار سهام، شاخص کل با بیش از ۲۴ هزار واحد افزایش وارد ابرکانال ۹۰۰ هزار واحدی شد تا همچنان به رکوردشکنی خود ادامه دهد، رشد غیرقابل باوری که تمام فعالان بازار را متعجب کرد.
نخستین روز معاملات هفته جاری بازار سرمایه درحالی به پایان رسید که شاخص کل این بازار با بیش از ۳۸ هزار واحد صعود وارد کانال ۹۰۰ هزار واحد شد. بورس تهران از ابتدای سال جاری وارد یک روند صعودی غیرقابل باور شده است، به‌طوری‌که هر روز شاهد ثبت رکوردهایی باورنکردنی در بازار سهام هستیم. پیش از این رسیدن به شاخص یک میلیونی بیشتر شبیه به یک طنز بود و حتی فعالان بازار هم نمی‌توانستند چنین رشدی را در مدت کوتاه برای بازار پیش‌بینی کنند. اما اکنون برای دست یافتن به شاخص یک میلیونی کمتر از ۱۴ درصد رشد نیاز است. فعالان بازار سرمایه با وجود کاهش بهای نفت، کسری بودجه، تحریم‌ها و شیوع ویروس کرونا، رشد ارزش سهام شرکت‌های بورسی را شاهد بوده و منتظر ثبت رکوردهای بیشتری در این بازار هستند. اما دقیقا در چنین وضعیتی است که برخی‌ها با ترس و نگرانی به رنگ سبز شاخص نگاه می‌کنند، به همین دلیل از ابتدای صعود باورنکردنی شاخص بورس برخی از کارشناسان نسبت به این رشد هشدار دادند و معتقد بودند که اگر بازار با حباب مواجه باشد پس از اینکه این حباب بترکد سهام‌داران زیان جبران‌ناپذیری را متحمل خواهند شد. به گفته آنها بورس مبحث پیچیده‌ای دارد، سرمایه‌گذاری در آن با ریسک همراه بوده و دستیابی به سود حوصله و تخصص کافی می‌خواهد. بنابراین افرادی که با بورس آشنا نیستند و از ویژگی آن اطلاعات دقیقی ندارند باید در روند معاملات خود محتاط باشند؛ چراکه ممکن است در انتها با رنگ قرمز شاخص مواجه شوند. اما در مقابل این دیدگاه تحلیل دیگری وجود دارد، برخی از کارشناسان معتقدند که ممکن است تعدادی از سهم‌ها بیش از ارزش واقعی‌شان معامله شوند، اما جریان کلی معاملات و شاخص بورس حباب ندارد. در این میان با توجه به روزگار سبزرنگ بازار بورس اینکه چه عاملی باعث رشد بی‌سابقه بازار شده است خود جای سوال دارد. هنگامی که علت را جویا می‌شویم بیشتر تحلیلگران و فعالان بازار بخش عمده‌ای از رشدهای پرشتاب بازار سهام را به دلیل عرضه سهم‌های دولتی می‌دانند و معتقدند که بازار با توجه به عرضه سهم‌های دولتی پتانسیل رشد بیشتر را دارد. داشتن پتانسیل رشد بیشتر در حالی مطرح میشود که برخی از کارشناسان عرضه سهم‌های دولتی در قالب صندوق‌های قابل معامله (ETF) را راهی برای تامین سریع کسری بودجه و در عین حال حفظ مدیریت دولت بر این شرکت‌ها می‌دانند و معتقدند که این روش از عرضه میتواند مشکلاتی را برای سهام‌داران به وجود بیاورد. در این راستا حمیدرضا میرمعینی، کارشناس بازار بورس با اشاره به رشد شاخص در روزهای گذشته به «ابتکار» گفت: من بارها تاکید کرده‌ام بازار را باید به‌‌گونه‌ای پیش ببریم که حرکت نقدینگی به سمت بورس مشکلی ایجاد نکند. ما در بازار با چالش‌های بی‌شماری مواجه هستیم، متاسفانه ارزش برخی از سهام‌ها بالاتر از ارزش ذاتی آنها است، از سوی دیگر ما با چالش سهام‌داران نوپا که با قوانین معاملاتی آشنا نیستند روبه‌رو هستیم و این مسئله میتواند در روند بازار خلل ایجاد کند. باید توجه داشته باشیم برای عمق‌بخشیدن به بازار نیازمند زیرساخت‌هایی هستیم که باید به مرور زمان فراهم شود و قوانین یک‌شبه نمی‌تواند تاثیری در عمق‌بخشیدن به بازار داشته باشد. حرکت نقدینگی به سمت بازارهایی همچون ارز، مسکن، خودرو و... میتواند آسیب‌زا باشد و اقشار مختلف را با مشکلات بسیاری روبه‌رو کند، به همین دلیل تقریبا از ماه آخر سال گذشته بود که برنامه‌هایی در دستورکار قرار گرفت تا نقدینگی در جامعه کنترل شود. بنابراین حمایت‌های مختلفی در قالب دستورالعمل، سیاست-گذاری‌ها مالی، آزادسازی فروش برخی از سهام دولتی اتفاق افتاد و باعث شد سیل عظیمی از نقدینگی و مردمی که با قوانین بورس آشنا نیستند به سمت بازار بورس حرکت کنند. در نهایت اتفاقات اخیر و رکوردشکنی‌های شاخص بورس فعالان و تحلیلگران بازار را با نگرانی روبه‌رو کرد. باید اشاره کنم که قیمت خیلی از سهم‌های ما خارج از تحلیل و اصول علمی ارزش‌گذاری شده‌اند و این مسئله در آینده مشکلات بسیاری جدی را به وجود خواهد آورد و سرمایه‌های افراد را در خطر قرار می‌دهد.
وی در ادامه با اشاره به ضرورت ایجاد زمینه‌ای مناسب برای هرگونه تصمیم‌گیری ادامه داد: پیش از تصمیم‌گیری در خصوص عرضه سهام شرکت‌های دولتی از طریق صندوق (ETF) و... باید زمینه مناسب برای اجرای این‌گونه سیاست‌ها فراهم می‌شد. این تصمیمات هنگامی اثرگذار می‌شد که در موقعیت مناسبی اتفاق بیفتد. متاسفانه سیاست‌ها و تصمیمات اخیر در یک جریان ملتهب اتخاذ شد و شرایط را ملتهب‌تر از گذشته کرد، اما مسئله مورد توجه این است که در نهایت دود این تصمیم‌گیری‌ها به چشم مردم خواهد رفت. آسیبی که این‌گونه تصمیمات به سرمایه افراد وارد می‌کند بیشتر از آسیب ناشی از افزایش نرخ ارز، نرخ مسکن یا خودرو خواهد بود و نزولی شدن شاخص میتواند بخش عمده-ای از سرمایه افراد را دود کند و به هوا بفرستد. بنابراین در شرایط فعلی این نوع سیاست‌گذاری‌ها مناسب نبوده و متاسفانه به وضعیتی رسیدیم که سهام چه خوب و چه بد با سیل عظیمی از تقاضا روبه‌رو هستند و نگاهی به ارزش ذاتی سهم‌ها نمی‌شود و در زمان اصلاح بازار با کوچک‌ترین اتفاق، همین سیل عظیم خریداران در صف فروش قرار خواهند گرفت.
مشکلات زیرساخت‌های بورس چیست؟
وی در ادامه صحبت‌هایش، به بررسی مشکلات در بازار بورس پرداخت و در این‌باره گفت: بورس با چند مشکل عمده مواجه است. اولین و بزرگ‌ترین مشکل، ساختار فرهنگی مردم است. زمانی که توجه به بخشی از اقتصاد زیاد میشود مردم عادی به سرعت و بدون اطلاعات کافی وارد میدان می‌شوند. این‌گونه رفتارها شاید در ابتدا با تشویق فعالان و یا کارشناسان مواجه شود، اما در کل به نفع سیستم و بازار نخواهد بود. در این شرایط اگر زیانی به وجود آید قطعا اولین آسیب‌دیدگان همین تازه‌واردان و مبتدیانی که با اصول بازار آشنا نیستند خواهند بود. دلیل آن هم این است که زیرساخت‌های معاملات-مان به شدت دارای اشکال بوده و همین مسئله تازه‌واردان را در معرض خطر قرار می‌دهد. به‌عنوان مثال اگر هجوم برای خرید باشد، اولین کسانی که در جریان خرید قرار می‌گیرند افرادی هستند که دسترسی بدون مشکل به سامانه معاملاتی را دارند و اولین فروشندگان در مواقع بحرانی نیز خود این افراد خواهند بود و تنها سرمایه‌گذاران تازه‌وارد که از دسترسی آسان به سامانه معاملات محروم هستند، متضرر خواهند شد.
این کارشناس بازار بورس ادامه داد: مشکل بعدی مسائلی است که در قوانین معاملاتی و زیرساخت‌‌ها وجود دارد. اگر حجم مبنا در سیستم معاملاتی را نداشتیم این رفتار توده‌ای و هیجانی اتفاق نمی‌افتاد. هنگامی که حد نوسان و حجم مبنا وجود نداشته باشد سرمایه‌گذار باید کار تحلیل انجام دهد، قیمت را لمس کند، با تحلیل کارشناسانه ارزش ذاتی سهم را پیدا کند و در آن زمان تصمیم بگیرد که می‌خواهد معامله را انجام بدهد یا خیر. اکنون این اتفاق نمی‌افتد و طبق رفتارهای هیجانی معاملات انجام می-شود. بنابراین تا زمانی که ما حد نوسان داریم و دامنه‌ها را بسته نگه داشته‌ایم این رفتارهای هیجان-زده را نمی‌توانیم کنترل کنیم. اگر دامنه نوسان باز بود شاید این مقدار رشد را طی یک ماه گذشته تجربه نمی‌کردیم، این میزان رشد از تمام اصول کارشناسانه به دور بوده و تنها جریان نقدینگی ناشی از رفتار هیجان‌‌زده باعث رقم خوردن این اتفاق است.
وی افزود: مشکل بعدی سهم شناوری شرکت‌ها است. اگر زمان پذیرش شرکت‌ها در بورس از سهام‌داران تعهد داشتیم که به مرور زمان سهام شناوری شرکت‌ها را در مواقع ضروری عرضه کنند شاید می‌‌توانست پاسخگوی بسیاری از تقاضاهایی باشد که اتفاق افتاده است، در آن شرایط دیگر شاهد رفتار صف‌نشینی نبودیم. بنابراین رفتار صف‌نشینی و پایین بودن سهام شناوری شرکت‌ها از جمله مشکلاتی هست که بازار با آن مواجه است.
میرمعینی اظهار کرد: مشکل بعدی این است که بازار سرمایه از بین 400 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی، تقریبا 450 شرکت فعال در بورس دارد. اگر تمام این 450 شرکت سهام خود را به بازار عرضه کنند باز هم نمی‌تواند پاسخگوی این حجم عظیم نقدینگی باشد. بنابراین ما در ظرفیت‌سازی در بازار سرمایه با مشکلاتی مواجه هستیم و این مسائل فعالان بازار را با نگرانی روبه‌رو کرده است. نباید با توجه به این مشکلات سیاست‌گذاری‌ها به یکباره اتفاق می‌افتاد. سیاست‌گذاری کاهش نرخ بهره سپرده‌های بانکی، سیاست عرضه سهام دولتی در بورس، سیاست‌گذاری هدایت جریان نقدینگی به بازار سرمایه و... باید در زمان مناسبی انجام می‌شد تا بتواند به بازار و اقتصاد کمک کند و بازخورد مناسبی داشته باشد.
بازار باید کارشناسانه پیش برود
میرمعینی با اشاره به دو اقدام مهم برای جلوگیری از مشکلات در بازار ادامه داد: من معتقدم که باید دو کار اساسی در روند بازار انجام شود تا مانع از شکل‌گیری مشکلات بیشتر شویم. ابتدا باید یک هماهنگی بسیار بالا در نهادهای فعال بازار سرمایه که مربوط به دولت است اتفاق بیفتد و جلوی وحشت احتمالی ناشی از فروش در آینده گرفته شود تا این وحشت به تمام فعالان در بازار سرایت نکند. قدم بعدی برداشتن حجم مبنا و دامنه نوسان است. اگر این اتفاق رخ دهد افراد نمی‌توانند با جوسازی فضای معاملات را مسموم کنند و همچنین صف‌نشینی‌ها دیگر باعث رفتار توده‌وار نخواهد شد. افراد باید با اصول و نظرات کارشناسانه از قیمت‌ها دفاع کند، در غیر این‌صورت رفتارهای هیجانی تمام بازار را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و مشکلات برطرف نخواهد شد. ما بارها تاکید کرده‌ایم که بازار باید کارشناسانه پیش برود تا مانع از هرگونه مشکل شود.
سایر اخبار این روزنامه
پوپولیست‌ها چگونه بحران کرونا را تشدید می‌کنند؟
ترامپ در آینه بولسونارو
علیرضا صدقی
فرصت طلایی ترمیم اصلاحات
با افزایش ساعات کار کودکان و نوجوانان با گوشی‌های هوشمند کارشناسان نسبت به خطرات پیش روی آنها بیمناکند
«ابتکار» تاثیر فروش سهام دولتی در قالب صندوق‌های (ETF) بر بازار بورس را بررسی کرد
چرا بهترین راه مقابله با کلاهبرداری، پیشگیری از وقوع جرم با هشدار و اطلاع‌رسانی است؟
«ابتکار» شروط مورد توافق رقبای اصلی کرسی‌های ویژه مجلس یازدهم را بررسی می‌کند
هفت شرط برای همه، یک شرط علیه قالیباف
آیا رسانه‌ها به نمایشگاه مطبوعات نیاز دارند؟
ویترین تاریک رسانه ها
بزرگ‌ترین آغازکننده جنگ به‌شدت نگران ایران است
پس از بیست روز کیم جونگ اون ظاهر میشود
حمیدرضا ترقی:
جریان‌های سیاسی در موضوع «کرونا» جهادی عمل کردند
تاثیر آزادسازی سهام عدالت بر ادامه رشد بورس
ارزش تقریبی سهام عدالت چقدر است؟
یک عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی:
مجلس یازدهم از شعارزدگی فاصله بگیرد
