عاقبت «بر اثر مرگ درگذشت»

بهاءالدین خرمشاهی استاد ادبیات به گفته یکی از ظریفان سرانجام «پیرمرد» به «دریا» پیوست یا به تعبیر دیگر که خود استاد در کتاب «چنین کنند بزرگان» آورده است؛ پس از یک دهه پنجه‌درپنجه افکندن با مرگ عاقبت «بر اثر مرگ درگذشت». اگر هر نسل ادبی را 20‌سال حساب کنیم، اکنون که به پایان قرن چهاردهم نزدیک ‌می‌شویم، پنج نسل ادبی آمده‌اند و بیشترشان رفته‌اند. استاد روانشاد نجف دریابندری از نسل اول این گروه بود، در ‌سال1308 به دنیا آمده بود، تا سوم دبیرستان در زادگاهش درس خوانده بود، سپس درس و مدرسه متعارف را کنار گذاشت و از آن پس تمام دانشش به شکل خودآموزی بود. او ترجمه، تالیف و مجموعه مقاله‌های زیادی دارد، اما شاید اگر بخواهیم بهترین ترجمه او را پیدا کنیم، به داستان‌های هاکلبری فین برسیم. مهم‌ترین اثری که نجف دریا بندری ترجمه کرد، تاریخ روسیه شوروی، انقلاب بلشویکی، ۱۹۱۷ تا ۱۹۲۳ در سه جلد اثر ‌ای‌.اچ.کار بود؛ اگرچه تاریخ غرب راسل را هم ترجمه کرد، اما این تاریخ ترجمه دقت فلسفی خیلی بالایی ندارد، چون راسل آن کتاب را برای اکثریت مردم نوشته است و فلسفه پراصلاحی نیست. ترجمه‌های ایشان بسیار مفهوم، روشن، روان و زودیاب بود، به سرعت خواندن با خواننده رابطه برقرار می‌کرد و معنادهنده بود.  نجف دریابندری بسیار فرد خوش‌مشربی بود. خنده‌هایش در محافل دوستانه معروف است، چون خیلی از ته دل بود. او نزدیک به 40 اثر دارد که غالب آن ترجمه است، البته  چند کتاب هم نوشته و تالیف کرده است که مهم‌ترین آن کتاب مستطاب آشپزی یا سیر تا پیاز است. نامش و آثارش جاودانه باد.