روزنامه ابتکار
1399/04/10
«ابتکار» از روزهای سخت طبیعت ایران در آتش‌سوزی‌های پی‌درپی و فداکاری نیروهای مردمی گزارش می‌دهد
زاگرس در سوگ سیاوشانزهرا داستانی
براساس گزارش‌های منتشر شده از سوی مقامات شهر پاوه، در طول یک هفته اخیر جنگل‌های زاگرس در استان کرمانشاه 2 بار طعمه حریق شده‌اند. یک بار پنجشنبه هفته گذشته، که گویا در عصر روز شنبه یعنی 2 روز بعد آتش به همت فعالان محیط‌زیست و متولیان آن به طور کامل اطفاء شده است و بار دیگر آتش در روز یکشنبه هفته جاری در نقطه‌ای دیگر به نام بوزین مرخیل در دره ژاله به جان جنگل‌های زاگرس افتاده است. آتشی که اگرچه به گفته فرمانداری پاوه یک روز بعد به طور کامل اطفاء شده اما شعله‌‌هایش در دل خانواده‌های 3 فعال محیط‌زیست که هنگام خاموش کردن آتش در منطقه حفاظت‌شده در محاصره آتش گرفتار شدند، شعله‌ور خواهد ماند. همان‌هایی که در نیمه‌های شب به استقبال آمبولانس حامل جسد‌های این 3 فعال محیط‌زیست رفته و شعار «شهید نمی‌میرد» سردادند.
طی 40 روز گذشته در 11 استان واقع شده در منطقه زاگرس 800 آتش‌سوزی رخ داده است؛ آتشِ از پیش پیش‌بینی شده‌ای که بعضا روزها طول کشیده تا متولیان اطفاء حریق جنگل‌ها بتوانند از شدتش بکاهند و آن را مهار کنند. اگرچه هنوز خسارات وارد شده به جنگل‌های زاگرس از آتش افتاده به جانش در طول بیش از یک ماه گذشته از سوی کارشناسان و مسئولان به طور دقیق اعلام نشده اما حسین کلانتری، استاندار کهگیلویه و بویراحمد گفته است: طبق بررسی کارشناسان، ۱۰۰ هکتار از جنگل‌های منطقه حفاظت شده خائیز بر اثر آتش‌سوزی خسارت دیده‌اند که از این میزان ۴۰ هکتار دچار آسیب جدی شده است. خائیز اما تنها یکی از مناطقی است که در مدت اخیر طعمه آتشی شده که در نبود امکانات و بی‌توجهی مسئولان شدت بیشتری می‌گیرد. منطقه زاگرس حدود ۳۰ میلیون هکتار وسعت دارد که در این ۳۰ میلیون هکتار، ۶ میلیون هکتار را جنگل بلوط تشکیل می‌دهد. گونه مقاوم و خشکی پسندی که قدمتی بیش از پنج هزار و ۵۰۰ سال دارد و ۱۸۰ گونه درختی و درختچه که در کنار بلوط‌ها زیبایی خاصی به این منطقه بخشیده است. منطقه‌ای بکر و ارزشمند که آتش خسارات قابل توجهی را به آن وارد کرده و همچنان این آتش از این جنگل قربانی می‌ستاند؛ قربانیانی از جنس درختان، حیات وحش و حتی انسان‌هایی که به کمک طبیعت شتافته‌اند.
«مختارخندانی» از موسسین انجمن ژیوای شهرستان پاوه، «یاسین کریمی» عضو کمیته عملیاتی این انجمن و نیز «بلال امینی» از نیروهای مردمی شهرستان پاوه، این‌ها سه تن از جانباختگان راه طبیعت هستند. افرادی که کوشیدند تا جان درختان بلوط را نجات دهند. خبرها اینگونه لحظه مرگشان را توصیف کرده‌اند: «در غروب روز یکشنبه در جریان اطفای حریق مراتع حفاظت شده محیط زیست در منطقه «بوزین مرخیل» شهرستان پاوه در محاصره آتش گرفتار شدند و با ارزشترین داشته خود یعنی جان را فدا کردند تا طبیعت پاوه و اورامانات زنده بماند.» همان‌هایی که تصاویر منتشر شده از لحظه ورود پیکرشان به شهر در شبکه‌های اجتماعی نشان از سوگ مردم اورامانات در غم سیاوشانشان دارد. تصاویر منتشر شده نشان می‌دهد که شب یکشنبه 8 تیر ماه شماری از مردم پاوه مرکز اورامانات در کرمانشاه، به استقبال آمبولانس حامل جانباختگان رفته و با در دست داشتن عکس این سه فعال محیط زیست شعار می‌دهند: «شهید نمی‌میرد.» همزمان اما با انتشار خبر درگذشت این سه فعال محیط‌زیست در آتش جنگل‌های زاگرس، خبرهای دیگری از دلایل مرگ آنها در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. خبرهایی که حکایت از انفجار مین در این منطقه و به شهادت رسیدن آنها داشت. خبری که ساعاتی پس از انتشار آن، پرویز ایده‌پور فرماندار پاوه اما این خبر را تکذیب کرد و درباره جان باختن سه نفر از دوستداران محیط زیست در پاوه گفت: «متاسفانه این سه شهروند عزیز در حین اطفاء حریق در ارتفاعات منطقه حفاظت شده «بوزین و مرخیل»، جان شریف خود را از دست دادند.» وی افزود: «روز یکشنبه شخصاً فرمانده عملیات اطفاء حریق در این منطقه بودم، موضوع مین در کار نبوده و شایعات دراینباره کذب محض است.» فرماندار پاوه اظهار کرد: «روز یکشنبه، حین خاموش کردن آتش در ارتفاعات منطقه حفاظت شده «بوزین و مرخیل» وقتی وزش باد، سرعت گرفت، این عزیزان ظرف مدت زمان کوتاهی گرفتار آتش شدند و جان باختند.» ایده‌پور تصریح کرد: «این منطقه جنگلی، هفته پیش نیز دچار آتش‌سوزی شده بود که با همت نیروهای سپاه و سایر نیروهای امداد و نجات خاموش شد، روز گذشته همین نیروها همراه این سه عزیز که جان خود را از دست دادند با سه دستگاه دمنده مشغول فعالیت در قسمت جنوبی بودند که بادی از غرب وزید و آنها در دود و آتش زیاد گرفتار شدند.»
وی در پایان عنوان کرد: «بنده نزدیک‌ترین فرد به این جانباختگان در حادثه آتش‌سوزی بودم اما وقتی اخبار مبنی بر کشته شدن آنها را با مین شنیدم، شوکه شدم.»
شهرستان پاوه آنطور که پایگاه اطلاعرسانی استانداری کرمانشاه ذکر کرده است، منطقه حفاظت شده بوزین و مرخیل باهدف حمایت از گونه با ارزش شوکا و ارزش‌های رویشگاهی با مساحت ۲۳ هزار و ۷۲۴ هکتار در پاییز ۱۳۷۴ به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع و در سال ۱۳۷۸ حفاظت شده اعلام شد. در ۱۲۰ کیلومتری شمال غربی کرمانشاه و در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده است و بیش از ۷۷ هزار هکتار منابع ملی شامل جنگل و مرتع دارد، منطقه حفاظت شده بوزین و مرخیل حدود ۲۳ هزار و ۷۲۴ هکتار مساحت بوده و در منطقه صفر مرزی در بخش باینگان قرار دارد. استان کرمانشاه ۲ میلیون و ۴۹۹ هزار هکتار مساحت دارد که ۷۰ درصد آن را عرصه‌های منابع طبیعی با بیش از ۵۲۷ هزار هکتار جنگل و یک میلیون و ۱۹۲ هزار هکتار مرتع تشکیل داده‌اند.
اما چرا آتش دست از سر جنگل‌های زاگرس بر نمی‌داد؟ کارشناسان می‌گویند: «عمده آتشسوزی‌ها در مراتع کم بازده و یا فاقد بهره‌برداری و جنگل‌ها کم ارزش اتفاق می‌افتد. احمد ولیپور رئیس مرکز پژوهش و توسعه جنگل داری زاگرس شمالی، دانشگاه کردستان در این باره گفته است: «به شکل مشابهی در جنگل ها نیز در مناطقی که ارزش درخت جنگلی کاهش یافته و خانوارها برای تامین معیشت خود وابسته به درختان نیستند احتمال وقوع آتش بیشتر است. برای مثال در جنگل‌های بنه که ارزش اقتصادی زیادی برای روستاییان دارد آتش‌سوزی کمتر اتفاق می‌افتد.» به گفته او، «جنگل‌ها و مراتعی که در فاصله نزدیک پدیده‌هایی مانند جاده‌ها، مناطق مسکونی و اراضی کشاورزی قرار دارند و یا واقع در مناطق باشیب کمتر از ۵۰ درصد هستند، بیشتر آتش می‌گیرند و با افزایش فاصله از این پدیده‌ها احتمال وقوع آتش‌سوزی کاهش می‌یابد، این واقعیت نشان‌دهنده نقش عامل انسانی و تا حد زیادی عمدی بودن آتش‌سوزی با هدف‌های گوناگون است.» فارغ از دلایلی که جرقه آغازین حریق در جنگل‌ها را روشن می‌کند، نبود امکانات لازم برای اطفاء حریق از جمله بالگرد، دمنده و آتش‌کوب یا سوخت لازم برای حرکت بالگردهای ارگان‌های نظامی بیشتر از دست‌هایی که در روشن کردن آتش دخالت دارند، به ماندگاری آتش و ویرانی جنگل‌ها کمک می‌کند. امکاناتی که در نبود بودجه و بی‌توجهی حفاظت از مراتع و جنگل‌های کشور سبب میشود تا فعالان محیط‌زیست و طبیعت دوستان و مردمان محلی با دست خالی به جنگ با آتش بشتابند و خطر مرگ را به مرگ بلوط‌ها ترجیح دهند.
گرچه به گفته جلیل بالایی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری کرمانشاه، از جمله دلایلی که نتوانسته‌اند به مدد این فعالان محیط‌زیست بشتابند، شرایط زمانی و جوی بوده که اجازه عملیات پرواز را از حیث فنی به نیروهای کمکی و بالگردها نداده است. با این حال اما این سوال باز هم پیش می‌آید که چرا پیش از افزایش وسعت آتش و تغییر شرایط جوی بالگردها به مدد امدادرسانان طبیعت نشتافته‌اند. حالا سازمان برنامه و بودجه از اختصاص ۲۹۸۴ میلیارد ریال اعتبارات برای اقدامات پیشگیرانه اطفاء حریق در عرصه‌های منابع طبیعی کشور خبر داده است چرا باز هم باید جنگل‌ها و حافظان طبیعت با هم بسوزند؟ آیا باز هم می‌‌توان نبود بودجه را دلیلی بر حریق افتاده به جان جنگل‌ها دانست یا اینکه آتشی که درخت و درختبان را با هم به طعمه می‌اندازد، دلیلی جز بی‌توجهی به طبیعت ندارد؟
حالا آخرین پیام صوتی مختار خندانی در شبکه‌های مجازی دست به دست میشود. پیامی به فرزندانش: «ممنونم کاک آمانج عزیز، اگر احیانا مشکلی برایم پیش آمد به فرزندانم بگویید که پدرتان شجاع بود تا به من افتخار کنند.»
سایر اخبار این روزنامه
القاصی‌مهر از شناسایی 36 نفر که در ترور سردار سلیمانی نقش داشتند خبر داد
صدور حکم جلب برای دونالد ترامپ از سوی دادستان تهران
رضا دهکی
فراتر از فاجعه
«ابتکار» تاثیر بسته حمایتی بر صادرات غیرنفتی در سال ۹۹ را بررسی کرد
سختی‌های عبور از دست‌اندازهای مسیر صادرات
قرارداد ایران و چین واکنش برانگیز شد
حاشیههای یک توافق 25 ساله
آیا گیشه سینماها دوباره رونق را تجربه خواهند کرد؟
بحران صندلی‌های خالی پیش‌روی پرده نقره‌ای
«ابتکار» از روزهای سخت طبیعت ایران در آتش‌سوزی‌های پی‌درپی و فداکاری نیروهای مردمی گزارش می‌دهد
دادستان نظامی تهران در دیدار با جمعی از خانواده‌های کشته‌شدگان هواپیمای اوکراینی تشریح کرد
روحانی:
توسعه فضای مجازی نقش موثری در مقابله با کرونا داشته است
وعده شهردار 12 ساله تهران در پایان ماه اول نمایندگی و ریاست مجلس
می‌توانیم طی ۶ سال آلودگی هوای تهران را به حداقل ممکن برسانیم
روحانی:
توسعه فضای مجازی نقش موثری در مقابله با کرونا داشته است
معاون اول ریٔیس جمهوری: دولت در تلاش است ارز مورد نیاز کشور را تأمین کند
