سایه آمریکا بر نشست صلح سوریه

آرمان- امین نایینی: بعد از ۶ سال آتش جنگ در سوریه کم‌کم فرو‌ می‌کشد. آتشی که تروریسم آن را با تجهیز کشورهایی نظیر عربستان نیمی از خاک سوریه را خاکستر کرد. تسویه حساب با بشار اسد به دلیل ماندن در جبهه مقاومت. مقاومتی که این بار هم پا پس نکشید و درحالی که روزگاری حدود نیمی از سوریه به تصرف داعش افتاده بود امروز ترویست‌ها یکی یکی شهرها را واگذار می‌کنند. البته نباید از این نکته غفلت کرد که سوریه خوش شانس بود که الحاق شبه جزیره کریمه به خاک روسیه موجب شد تا روابط آمریکا و روسیه در تیره‌­ترین روزهای پسا­جنگ سرد قرار بگیرد و پوتین دخالت در سوریه را به عنوان اهرمی برای فشار بر آمریکا در نظر بگیرد. حضور مداوم نیروی هوایی روسیه در سوریه ورق را در این کشور برگرداند و به نظر می‌رسد آزادسازی شهر حلب تیر خلاصی بود بر پیکر تروریسم تکفیری. ماه پیش ایران، روسیه و ترکیه در مسکو گرد هم آمدند تا وضعیت در سوریه را مورد بررسی قرار دهند. نشستی که بر حفظ تمامیت ارضی و یک دولت واحد در سوریه تاکید می‌کرد. چند روز بعد از این نشست ولادیمیر پوتین سیاستمداری که این روزها نقش پررنگی در سیاست بین‌الملل دارد خبر از موافقت گروه‌های متعارض در سوریه برای توافق سراسری داد. نقش پوتین در این توافق حائز اهمیت است. قدرت نمایی رئیس جمهور روس‌ها که پایگاه اینترنتی نشریه فوربس، او را در جایگاه اول قدرتمندترین چهره سال ۲۰۱۶ قرار داده است به خوبی قابل مشاهده است (این چهارمین سال متوالی است که ولادیمیر پوتین به عنوان قدرتمندترین چهره سال نشریه فوربس انتخاب می‌شود). اهمیت نشست مسکو و توافق آتش بس بعد از آن را برخی کارشناسان در این نکته می‌دانند که آمریکا به عنوان مهم‌ترین بازیگر صحنه نظام بین‌الملل در آن غایب بود. اما حالا نشست آستانه درحالی چهارم بهمن برگزار خواهد شد که وضعیت متفاوت است. در آمریکا دونالد ترامپ به قدرت رسیده است. از روابط نزدیک ترامپ و پوتین حالا همه دنیا خبر دارند، روابطی که موجب شده تا لاوروف وزیر خارجه روسیه اعلام کند:«از تیم جدید دونالد ترامپ برای شرکت در نشست آستانه برای پایان دادن به بحران سوریه دعوت کرده‌ایم. مذاکرات پیش رو اولین تماس مستقیم ما با هیات جدید کاخ سفید درباره بحران سوریه و مبارزه با تروریسم خواهد بود و ما امیدواریم که مفید باشد.» روسیه: ایران بازیگر مهم در مساله سوریه است روس‌ها درحالی نگاه به آمریکای ترامپ را درسیاست جدید خود درنظر گرفته اند که ایران با حضور آمریکا در این نشست موافق نبود. محمدجواد ظریف پیش از این درباره موضع جمهوری اسلامی ایران در صورت حضور آمریکا در نشست آستانه برای حل بحران سوریه تصریح کرد: مخالف حضور آمریکا هستیم. او گفت: «ما دعوتی از‌ آمریکا نکرده‌ایم و مخالف حضور آنها هستیم.» با این حال علی شمخانی نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی با اشاره به برخی اخبار منتشر شده پیرامون دعوت از آمریکا برای حضور در اجلاس آستانه خاطرنشان کرد:«به طور قطع آمریکا در فرایند گفت‌وگوها و جمع‌بندی نتایج اجلاس آستانه نقشی نخواهد داشت و احتمال دعوت کشور میزبان از آمریکا به عنوان ناظر در اجلاس وجود دارد.» دیروز حسین جابری‌انصاری که در صدر هیاتی برای شرکت در اجلاس آستانه به قزاقستان سفر کرده است، گفت:«هدف از این سفر تثبیت آتش‌بس در سوریه و فراهم کردن زمینه گفت‌وگوهای جدی برای صلح پایدار بین دولت سوریه و گروه‌های معارض خواهد بود. وی گفت:‌ ما در این مذاکرات با آمادگی کامل شرکت می‌کنیم و به عنوان نماینده دولتی که از ابتدا اعلام کردیم بحران سوریه راه حل نظامی ندارد و باید از طریق مسالمت آمیز و گفت‌وگوهای سیاسی و جدی حل شود حضور پیدا می‌کنیم.» جابری انصاری افزود:«ادامه بحران سوریه جز کشتار و تخریب یک کشور اسلامی نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت.» از طرف دیگر سخنگوی کرملین درباره مذاکرات پیش رو در آستانه قزاقستان در خصوص بحران سوریه گفت:« بعید است در آستانه بتوان به توافقی درباره سوریه رسید. پسکوف گفت ما از مشارکت آمریکا استقبال خواهیم کرد. وضعیت بسیار پیچیده است. شما می‌دانید که ایران یک بازیگر مهم در مساله سوریه است اما ایرانی‌ها از حضور آمریکا استقبال نمی‌کنند بنابراین این یک مساله پیچیده برای یک بازی دقیق است. سخنگوی کاخ کرملین روسیه تصریح کرد:«حل بحران سوریه به شکلی سازنده بدون مشارکت آمریکا ممکن نیست.» به نظر می‌رسد روابط روسیه و آمریکا در فصل ترامپ - پوتین متفاوت خواهد بود و جهت‌گیری اخیر روس‌ها را شاید بتوان اولین گام آنها به سمت ترامپ دانست. روسیه از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا به دلیل الحاق کریمه به خاک خود تحت تحریم‌های گوناگون قرار گرفته است و آنها امیدوارند ترامپ این تحریم‌ها را لغو کند.