کاهش 1.5 میلیون نفری شاغلان در بهار

 
نرخ بیکاری در شرایطی به 9.8 درصد کاهش یافت که کاهش 2 میلیون نفری افراد متقاضی کار نشان می دهد که بازار کار زلزله کرونا را حس کرده است
 
مرکز آمار ایران نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در بهار 99 را منتشر کرد که به وضوح تاثیر بیماری کرونا بر بازار کار کشور را نشان می دهد. طبق این آمارها، هر چند نرخ بیکاری افراد 15 ساله و بیشتر در کشور نسبت به بهار 98، با کاهش 1.1 واحد درصدی مواجه شده و به 9.8 درصد رسیده است، اما این به معنای بهتر شدن اوضاع در این بازار نیست.
در بیان دلیل این مسئله باید به تعریف نرخ بیکاری که از تقسیم تعداد جمعیت بیکار به تعداد جمعیت فعال به دست می آید، توجه کرد. بررسی های مرکز آمار نشان می دهد که در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته، از تعداد جمعیت بیکاران، در حدود 493 هزار نفر کاسته شده است، اما همزمان از تعداد شاغلان، در حدود یک میلیون و 500 هزار نفر کم شده که می توان آن را تا حد زیادی ناشی از تعطیلات کرونایی دانست. ضمن این که «مخرج کسر نرخ بیکاری» یعنی «تعداد جمعیت فعال اقتصادی» نیز با کاهش بیش از یک میلیون و 992 هزار نفر روبه رو شده است. یعنی این افراد به هر دلیل از یافتن شغل ناامید شده و از بازار کار خارج شده اند. تعبیر آماری این ناامیدی این می شود که «نرخ مشارکت اقتصادی» که شاخصی مهم برای مشارکت جمعیت در سن کار، در بازار کار بوده و از تقسیم جمعیت فعال به کل جمعیت در سن کار به دست می آید، 3.7 درصد افت کرده است. توضیحات حسین زاده رئیس مرکز آمار ایران در این خصوص حاوی نکات جدیدتری است. وی گفت: در بهار ١٣٩٩، مهم‌ترین جابه جایی و تغییر وضع فعالیت، از بیکار به غیرفعال و از شاغل به غیرفعال بوده است و در قیاس با فصول قبلی، غیرفعالانی که کماکان در این فاصله در وضعیت غیرفعال مانده‌اند افزایش یافته اند. بر این اساس، در فصل بهار ١٣٩٩ نسبت به فصل مشابه سال قبل، وضع فعالیت 8/14 درصد از افراد شاغل به غیرفعال تغییر یافته و 2/37 درصد از افراد بیکار جویای کار نیز در همین مدت از بازار کار خارج شده‌اند. 6/93 درصد از افراد غیرفعال نیز طی این مدت در همان وضعیت غیرفعال باقی مانده‌اند.
کاهش ساعت کار شاغلان در بهار امسال نیز قابل توجه است. به گفته وی متوسط ساعات کار هفتگی در این فصل نسبت به فصل مشابه سال 98 با کاهش محسوسی مواجه شده است و از 8/45 ساعت در هفته در بهار ١٣٩٨ به 4/40 ساعت رسیده که در سال های اخیر بی سابقه است.
 


 
 
کاهش همزمان بیکاری و اشتغال
بر اساس گزارش مرکز آمار نرخ بیکاری2.4 درصدکاهش داشت  و نرخ مشارکت 2.6
 
مسعود حمیدی- درحالی‌که  بحران کرونا ضربه سنگینی به کسب‌وکارها وارد و تعداد زیادی را بیکار کرد اما گزارش مرکز ملی آمار، حاکی از آن است که نرخ بیکاری استان در فصل بهار امسال نه‌تنها افزایش نداشته بلکه کاهش2.4 درصدی داشته است.به گزارش خراسان رضوی، مرکز ملی آمار روز گذشته چکیده نتایج آمارگیری بهار 99 را منتشر کرد. بر اساس این گزارش، نرخ بیکاری کشور در فصل بهار امسال معادل 9.8 درصد بوده و نسبت به بهار 98 کاهش 1.1درصدی داشته است.
 علاوه بر این نرخ مشارکت اقتصادی نیز کاهش 3.7 درصدی را نسبت به بهار سال گذشته داشته است. این گزارش حاکی از آن است که نرخ بیکاری استان در بهار 99 به 7 درصد رسیده و نسبت به بهار سال گذشته کاهش 2.4 درصدی داشته است. البته نرخ مشارکت اقتصادی در استان نیز با کاهش 2.6 درصدی به 42.7 درصد رسیده است.با توجه به شیوع ویروس کرونا در کشور و به‌تبع آن در استان از اسفندماه سال گذشته که باعث شده است بخش عمده حوزه‌های اشتغال‌زای استان در بخش خدمات مانند هتل‌ها، رستوران‌ها و دیگر اصناف گردشگری تعطیل و نیمه تعطیل شوند و با توجه به این‌که تاکنون بیش از 48 هزار نفر در استان به‌صورت رسمی در سامانه دریافت بیمه بیکاری ثبت‌نام کرده‌اند و علاوه بر آن بخش بزرگی از نیروی کار استان که کارگر موقت و سر گذر هستند، براثر شیوع ویروس کرونا بیکار شده‌اند مانند کارگران ساختمان، انتظار می‌رفت نرخ بیکاری در کشور و استان افزایش پیدا کند اما این نرخ بیکاری نه‌تنها افزایش پیدا نکرده بلکه کاهش هم داشته است.
کاهش 130 هزار نفری افراد جویای شغل در استان
هرچند نمی‌توان این موضوع را درنظر نگرفت که نرخ مشارکت اقتصادی در استان در بهار امسال کاهش 2.6 درصدی داشته است. یعنی افراد جویای شغل در استان در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته کاهش پیداکرده‌اند.
 نکته مهم این‌که بنا بر اذعان رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان هر یک‌درصد نرخ مشارکت اقتصادی معادل 50 هزار نفر است که جویای شغل‌اند. یعنی کاهش 2.6 درصدی مشارکت اقتصادی بیانگر کاهش حداقل 130 هزار نفر از افراد جویای شغل در استان در فصل بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته است.
تحلیل رئیس سازمان برنامه‌ریزی و توسعه استان
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در تحلیل این نرخ بیکاری استان به خراسان رضوی گفت:  بر اساس آمار بهار ۹۹ تعداد جمعیت بالای ۱۵ سال استان نسبت به فصل مشابه سال قبل حدود ۸۶ هزار نفر افزایش یافته با‌وجوداین، نرخ مشارکت بهار ۹۹ نسبت به مدت مشابه سال قبل 6/۲ درصد کاهش پیداکرده است؛ لذا جمعیت فعال استان به‌رغم افزایش جمعیت استان حدود ۸۷ هزار نفر نسبت به بهار ۹۸ کاهش‌یافته و به ۲ میلیون و ۷۶ هزار نفر کاهش پیداکرده است.
جمشیدی افزود: خالص تعداد اشتغال استان هم یک‌میلیون و ۹۳۱ هزار نفر شده که نسبت به بهار سال قبل حدود ۲۹ هزار نفر کاهش یافته است . نرخ بیکاری استان هم 4/۲ درصد کاهش پیداکرده و تعداد بیکاران استان هم حدود ۵۸ هزار نفر کاهش یافته است که البته این کاهش تعداد بیکاران به معنی بهتر شدن وضعیت اشتغال استان نیست؛ بلکه همان‌طور که اشاره شد ناشی از کاهش نرخ مشارکت اقتصادی وبه‌طور عمده به دلیل ناامید شدن بیکاران از پیدا کردن کار بوده است؛ چراکه  با توجه به وضعیت بیماری کرونا و تأثیری که بر فعالیت‌های اقتصادی گذاشته، تعدادی از شاغلان استان هم‌ شغل‌های خود را از دست دادند.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گفت: وضعیت نسبی استان در مقایسه با آمار کشوری وضعیت بهتری را نشان می‌دهد و دلیل اصلی آن‌ هم مجموعه اقدامات خوبی است که در سال گذشته انجام‌شد؛ بنابراین ما تأثیرات منفی بیماری کرونا را
بر فعالیت‌های اقتصادی استان نسبت به فصل مشابه سال گذشته کمتر مشاهده می‌کنیم.جمشیدی بیان کرد: علاوه بر این چند مسئله را باید درنظر بگیریم؛ مسئله اول کاهش نرخ مشارکت است؛ اگر نرخ مشارکت اقتصادی استان همان ۴۵ و سه‌دهم درصد بهار ۹۸ می‌بود جمعیت فعال استان در بهار ۹۹ باید بالغ‌بر ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر می‌شد که الآن دو میلیون و ۷۶ هزار نفر است؛ بنابراین اولین اثر مسائل موجود در استان کاهش حدود ۱۲۵ هزار نفر جمعیت فعال نسبت به دوره قبل است.
وی ادامه داد:نکته دوم  کاهش نرخ بیکاری است؛ نرخ بیکاری به دو دلیل می‌تواند کاهش پیدا کند؛  اول به دلیل افزایش تعداد اشتغال یا شاغلان و درنتیجه کاهش تعداد بیکاران یا به عبارتی نرخ بیکاری، دوم به دلیل کاهش نرخ مشارکت ناشی از ناامیدی نیروی کار برای پیدا کردن کار. به نظر من در شرایط ماه‌های اخیر به دلیل این‌که بیکاران با وضعیت بیکار شدن شاغلان مواجه شدند، انگیزه خود را برای به دست آوردن کار بیشتر از دست دادند و درنتیجه مشاهده می‌کنید به‌رغم این‌که نرخ بیکاری کاهش یافته تعداد شاغلان هم کاهش پیداکرده است و تعداد کمتر بیکاران به معنی شاغل شدن آن‌ها نیست.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی افزود:نکته سوم اقدامات نسبتاً مناسب‌تر استان در سال ۹۸ است؛ با توجه به مجموعه اقداماتی که در سال قبل انجام شد نهایتاً در انتهای سال خالص اشتغال استان نسبت به سال ۹۷ حدود ۷۴ هزار نفر افزایش یافت که این عدد حدود ۱۴ درصد اشتغال ایجادشده در کشور است و قسمت عمده این افزایش هم در تابستان ۹۸ به بعد ایجادشده است درحالی‌که هم‌اکنون آمار بهار سال ۹۹ است که در آن آثار افزایش اشتغال در ۹ ماه انتهای سال ۹۸ را هنوز هم مشاهده می‌کنیم؛ بنابراین به نظر بنده طبیعی است که آمار کاهش خالص اشتغال استان نسبت به بهار ۹۸ خودش را کمتر نشان دهد.
وی گفت: درعین‌حال همان‌طور که از اسم طرح مشخص است طرح به‌صورت آمارگیری است  و عنوانش آمارگیری طرح نیروی کار است و تا حدود قابل قبولی هم ممکن است دارای خطاهای آماری باشد و شاید تحلیل دقیق‌تر با داشتن آمارهای فصول دیگر امکان‌پذیرتر باشد.
جمشیدی درباره این چگونه امکان دارد  همزمان با کاهش تعداد شاغلان تعداد بیکاران نیز کاهش داشته باشد، توضیح داد: جمعیت شاغل + جمعیت بیکار =جمعیت فعال.  لذا جمعیت فعال ۸۷ هزار نفر کاهش‌یافته که ۵۸ هزار نفر آن مربوط به بیکاران و ۲۹ هزار نفر آن مربوط به شاغلان بوده است. بنابراین می‌شود هر دو کاهشی باشند همان‌طور که هر دو می‌توانند افزایش یابند.