تلويزيون در قاب سلبريتی ‌ها!

آرمان ملي- حميد شجاعي: نگاهي به رويه‌ها و عملکردهاي صداوسيما در دهه‌هاي 60، 70 و 80 نشان مي‌دهد که اين رسانه گرچه در چارچوب‌هاي مختص خود اما توانسته بود معيار ثابتي از مخاطبان را براي خود داشته باشد. اما روند تغييرات مديريتي در يک دهه گذشته و نگاه‌هاي خاص مديران باعث شده تا اين رسانه با ريزش مخاطب مواجه شده و براي جذب مخاطب به سمت استفاده از سلبريتي‌ها برود. سلبريتي‌هايي که مشخص نيست با چه قراردادي حاضر به فعاليت شده‌اند. محمدحسين صوفي دبير شوراي نظارت بر صداوسيما در مورد دستمزدهاي کلان براي چهره‌هاي خبرساز مي‌گويد: «اين موضوع پيچيدگي زيادي دارد و هنوز بررسي‌ها در اين زمينه تمام نشده است.»
مخاطب‌آوري به چه قيمتي؟
بسياري از کارشناسان عرصه رسانه بر اين امر صحه مي‌گذارند که صداوسيما به خاطر عملکردهاي خاص خود و وضع برخي مقررات که موجب بعضا چهره‌سوزي‌هايي در اين رسانه شده با افت شديد مخاطب روبه‌رو شده و کم نيستند کساني که اساسا به تلويزيون حتي نگاه هم نمي‌کنند. اين در حالي است که چندي پيش حجت‌الاسلام‌والمسلمين سيد رمضان موسوي‌مقدم قائم‌مقام صداوسيما در اظهارنظري تامل‌برانگيز گفته بود: «امروز بالاي 90 درصد اعتماد به رسانه ملي و بالاي 80 درصد رضايت نسبت اين رسانه وجود دارد». با اين حال آنچه مشخص است فضاي مجازي و شبکه‌هاي اجتماعي امروز به‌عنوان رسانه‌هايي فراگير جاي صداوسيما را گرفته‌اند. البته مديران جوان و اصولگراي جام‌جم نيز بيکار ننشسته‌اند و براي جذب مخاطب جديد يا بازگرداندن مخاطب‌هاي ازدست‌رفته ترفند جديدي در پيش گرفته‌اند؛ ترفندي که گاه پاسخ داده و گاه نتوانسته حتي مخاطبين خود صداوسيما را نيز راضي کند. صداوسيما در موج جديد برنامه‌سازي خود از سلبريتي‌هاي پربيننده دعوت کرده به‌عنوان مجري در برنامه‌ها حضور داشته باشند. هرچند که در برخي موارد سخنان اين سلبريتي‌ها با ايدئولوژي مديران مشابه نيست اما مديران جوان اصولگرا از اين سلبريتي‌ها براي جذب مخاطب استفاده مي‌‎کنند تا بتوانند پيام‌هاي اصلي خودشان را به مخاطب بگويند. حضور و استفاده از هنرمندان و سلبريتي‌هايي همچون رضا رشيدپور، سام درخشاني، مهران مديري، مهران غفوريان، پژمان بازغي، کامران تفتي، دانيال عبادي، اشکان خطيبي و حتي خوانندگاني مثل محمد عليزاده که فعلا مجري شده‌اند مويد اين گفته است. گويا قانون نانوشته‌اي به دست تهيه‌کنندگان صداوسيما رسيده که براي جذب مخاطب بيشتر از چهره‌هايي دعوت کنند که به قول معروف گيشه دارند. گرچه پيش از اين نيز چهره‌هايي چون محمدرضا گلزار و رامبد جوان هم در اين راستا فعاليت مي‌کردند اما بنا به اتفاقات و فعل و انفعالاتي از دور کار در صداوسيما حذف شدند. با اين حال آنچه مسلم است نحوه مواجهه صداوسيما با اين چهره‌ها و قراردادهايي است که با آنها منعقد مي‌شود. مساله‌اي که در مورد چهره‌هاي خبرسازي همچون مهران مديري، رضا رشيدپور و محمدرضا گلزار و مسابقه حاشيه‌سازش همچنان مطرح است.
دستمزدهاي کلان در دست بررسي


دبير شوراي نظارت بر صداوسيما درباره وضعيت حضور چهره‌هاي خبرساز فضاي مجازي در برنامه‌ها و توليدات تلويزيوني اظهار داشت: راديو و تلويزيون جمهوري اسلامي، رسانه‌اي ملي و متعلق به همه اقشار جامعه است. پس بايد برنامه‌هايشان از جذابيتي برخوردار باشند که همگان از آن بهره ببرند. محمدحسين صوفي گفت: بخشي از جذابيت اين جنس برنامه‌ها هم طبيعتا وابسته به استفاده از چهره‌هاست، منتها چهره‌هايي که موجه، قابل احترام و الگويي شايسته براي همگان به‌ويژه نسل جوان باشند و آثار وجودي مثبتي براي جامعه داشته باشند. وي افزود: اين چهره‌ها خداي ناکرده نبايد چهره‌هايي زرد يا ناخوش‌نام باشند. اتفاقا بايد از چهره‌هاي خوشنام و خوش‌سابقه براي اين منظور بهره گرفت. مخصوصا که از لحاظ ادبيات و سواد هم بايد از محاسن رسانه‌اي برخوردار باشند. دبير شوراي نظارت بر صداوسيما يادآور شد: صداوسيما و هر نهاد رسانه‌اي بايد در انتخاب افراد خود با دقت عمل کند تا چهره‌هايي به آن ورود کنند که بدآموزي نداشته باشند و اصول حرفه‌اي در فرآيند حضور آنها رعايت شده باشد. وي اضافه کرد: صداوسيما بايد در مسير اصول و هنجارهاي رسانه قدم بردارد و همه هنرمندان و سلبريتي‌ها و اشخاصي که به نوعي به اين رسانه ورود مي‌کنند و در هر کسوتي از جمله مجري، برنامه‌ساز، گوينده و… فعاليت مي‌کنند، متعهد شوند ضوابط و هنجارهاي سازمان را در خارج از قاب تلويزيون هم رعايت کنند. دبير شوراي نظارت بر صداوسيما درباره اينکه سلبريتي‌ها معمولا به چنين تعهدي تن نمي‌دهند، اظهار کرد: اگر کسي تن نمي‌دهد، سازمان هم نبايد از او استفاده کند. آنها از امکانات سازمان صداوسيما استفاده مي‌کنند ولي ضوابط را رعايت نمي‌کنند. دبير شوراي نظارت بر صداوسيما درباره نمايش آدرس اينستاگرام در برخي از برنامه‌هاي تلويزيوني تاکيد کرد: حتما اين کار خلاف است و اگر در برنامه‌اي آدرس اينستاگرام را نمايش بدهند يا کانال تلگرامي يک برنامه از آنتن تبليغ شود تخلف رسانه‌اي محسوب مي‌شود. وي درباره استفاده از آنتن براي منفعت شخصي افراد هم عنوان کرد: اگر خود را تبليغ کنند يا فردي در يک برنامه جشن تولد خود يا خانواده‌اش را بگيرد، اينها حتما تخلف رسانه‌اي است و مديران رسانه بايد با آن برخورد کنند. صوفي در بخش ديگر درباره روند بررسي حرف‌ و حديث‌ها درباره دستمزدهاي کلان براي چهره‌هاي خبرساز مانند رضا رشيدپور، محمدرضا گلزار و مهران مديري توسط شوراي نظارت که حدود 2 ماه پيش وعده آن مطرح شده بود، بيان کرد: اين موضوع پيچيدگي زيادي دارد و هنوز بررسي‌ها در اين زمينه تمام نشده است. وي در تشريح پيچيدگي‌هاي اين پرونده هم عنوان کرد: بررسي دقيق اين موضوع بستگي به عوامل و برنامه‌هاي ديگر و حتي اسپانسرها دارد. به‌طور مثال بعضي اسپانسرها جوابگوي ما نيستند و از آنجايي که بايد برنامه‌ها را به تفکيک هر شبکه، مقطع زماني توليد و پخش و مواردي از اين دست در نظر بگيريم، بررسي جامع اين موضوع با پيچيدگي‌هايي مواجه شده ‌است.