مسیر ایران و آژانس؛ سخت و پیچیده!

آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: رافائل گروسی گفته: «برای طرح مسائل مهم به تهران سفر می‌کنم» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در توئیتی اعلام کرده، روز دوشنبه برای دیدار با مقام‌های ایرانی به تهران سفر می‌کند. وی هدف از این سفر را طرح مسائل مهم درباره موضوعات پادمانی [سیستم بازرسی و تایید استفاده صلح‌آمیز مواد هسته‌ای] عنوان و وی ابراز امیدواری کرد که مجرایی مفید و مشارکتی برای گفتگویی مستقیم ایجاد شود. وی این موضوع را ضروری توصیف کرده است.
دکتر محمد علی بصیری در پاسخ به این پرسش که ایران بر اساس تعهدات برجامی و مفادت آن توافقنامه، بخش‌هایی از تعهدات خود را کاهش داده و این موضوع آیا می‌تواند مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد؟ به آفتاب یزد می‌گوید:«آژانس انرژی اتمی همواره در خدمت قدرت‌های بزرگ بوده و کمتر به منافع کشورهای ضعیف‌تر توجه نشان داده است. با در نظر گرفتن این اصل و نیز اقدامات آمریکا در راستای موضوع«ماشه» اصلاً بعید نیست تا مدیرکل آژانس در سفر به تهران به دنبال مستنداتی باشد که اثبات کند ایران از مرزهای تعهدات هسته‌ای خود فراتر رفته و خودِ این مسئله، آمریکایی‌ها در پروژه‌ای که علیه ایران به راه انداخته‌اند همراهی کند.»
فریدون مجلسی دیپلمات اسبق اما معتقد است:«قرار داشتن مقر سازمان انرژی اتمی در اتریش به معنی نفوذ اروپایی‌ها است و از آن جایی که اروپایی‌ها نیز از اقدامات هسته‌ای ایران آشکارا انتقاد کرده‌اند پس سفر اخیر می‌تواند به معنای رسانیدن پیام اروپایی‌ها ـ آلمان، فرانسه و انگلستان ـ نیز باشد ضمن آن که استنباط آژانس از تعهدات کاهش یافته ی ایران با معیارهای برجامی اندکی متفاوت است و می‌تواند محل اختلاف و چالش‌های عمیقی باشد.
>ایران یکی از شرکای اصلی آژانس انرژی اتمی است


در واکنش یا پاسخ به توئیت رافائل گروسی، کاظم غریب آبادی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان‌های بین‌المللی در وین، در توئیتی اعلام می‌دارد:« در راستای تعاملات و همکاری‌های جاری ایران و آژانس، بنا بر دعوت ایران، رافائل گروسی مدیرکل آژانس هفته جاری به ایران سفر می‌کند. وی روی این موضوع تاکید دارد که: «ایران یکی از شرکای اصلی آژانس است» و اظهار امیدواری کرده است این سفر به تقویت همکاری‌های متقابل بینجامد.»
فریدون مجلسی اما معتقد است «این سفر مکمل یا در ارتباط با اقدامات آمریکا علیه ایران است.» وی تاکید می‌کند:«آمریکای فعلی یعنی آمریکایی که رئیس جمهور آن دونالد ترامپ است اساساً زبان قانون و تعهدات را متوجه نمی‌شود و این یعنی ایران باید سیاست مدارا و زمان خریدن تا فرارسیدن انتخابات اکتبر2020 را در پیش بگیرد زیرا چنین به نظر می‌رسد که جامعه ی امریکایی نیز با ترامپ به بن بست رسیده‌اند پس باید تلاش کرد تا این مدت نیز سپری شده و در زمانی دیگر، پای میز مذاکره به اختلافات به وجود آورده شده توسط تیم ترامپ و مشاوران وی پایان دارد و این یعنی الآن زمان مناسبی برای یقه‌گیری و تقابل نیست!»
>مسیر ایران و آژانس
بر اساس اخبار درج شده در رسانه ها، «گروسی» دو ماه پیش در آغاز نشست شورای حکام آژانس انرژی اتمی گفته بود که ایران بیش از چهار ماه است که اجازه بازرسی از «دو مرکز مشکوک به فعالیت‌های هسته‌ای» را نمی‌دهد. نکته ی مهمی که باید در نظر داشت، نگاه بدبینانه مقامات ایرانی به برخی فعالیت‌ها و موضع گیری‌هایی است که آژانس علیه ایران دارد و این نگاه بدبینانه در کنار کاهش تعهدات بر اساس توافقات برجامی، حکایت از روزهایی سخت دارد.
دکتر بصیری عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان معتقد است:
« این روش که آژانس برخی اخبار و اطلاعات را به دیگر کشورها به اصطلاح«درز» بدهد یا مسائلی همچون جاسوسی مطرح شود طبیعی است. اساساً آژانس نه فقط در مواجهه با ایران که در بسیاری موارد و مسائل، دست به چنین اقداماتی زده و باز نیز خواهد زد اما ایران نیز چاره‌ای جز همکاری با آژانس انرژی اتمی نداشته و تنها می‌تواند محدود‌تر و محافظت شده‌تر به این همکاری‌ها ادامه دهد.»
بصیری معتقد است:«مسیر ایران و آژانس؛ مسیری برگشت ناپذیر، سخت و پیچیده به نظر می‌رسد.» مباحث مطرح شده در کنار
موضع گیری‌های آژانس بر اساس ادعاهای کسانی چون «بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل» کار را سخت‌تر نیز خواهد کرد حتی در همین مورد اخیر یعنی ادعای آژانس مبنی بر وجود دو مرکز مشکوک نیز رد پای چنین گزارش‌هایی دیده می‌شود، موضوعی که به طور طبیعی واکنش مقامات ایرانی را برخواهد انگیخت.
چنین به نظر می‌رسد که چالش‌های ایران و آژانس انرژی اتمی، حال که آمریکایی‌ها با فشار بر اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد نتوانستند به اهدافی که دارند دست پیدا کنند؛ وارد فاز جدی‌تری نیز شده است زیرا آمریکا در حالی که می‌داند از مکانیزم ماشه نمی‌تواند استفاده کند با زمینه‌سازی رسانه‌ای و جلب نظر جامعه ی جهانی روی اختلافات ایران و آژانس انرژی اتمی، شورای امنیت سازمان ملل را مجاب کند تا با توجه به گزارش آژانس، تصمیماتی اتخاذ کند که در نهایت به تمدید تحریم تسلیحاتی ایران منتهی شود. حال باید منتظر ماند و دید این سفر چه اهدافی را دنبال می‌کند و در نهایت به چه گزارش و واکنشی منتهی خواهد شد، پاسخ ایران به اتهامات کاملاً واضح و روشن است.