روزنامه آفتاب یزد
1399/06/03
کشف میدان گازی ترکیه و چالش‌های صادرات گاز به این کشور
حجت مختاری آغبلاغی- رئیس جمهور ترکیه از کشف میدان گازی عظیم در دریای سیاه خبر داد، بر اساس گفته‌های رجب طیب اردوغان ظرفیت میدان گازی کشف شده 320میلیارد متر مکعب تخمین زده شده و این کشور اعلام کرده است می‌تواند در بازه زمانی ۵ساله و با سرمایه‌گذاری ۱۰ تا ۳۰میلیارد دلاری گاز این میدان گازی را به بازار مصرف برساند.این کشور به علت قرار گرفتن در مجاورت کشورها و مناطق غنی از منابع نفت و گاز، در سال‌های اخیر دیپلماسی فعالی در حوزه انرژی بالاخص ترانزیت گاز انجام داده است. با اقدامات انجام شده توسط حزب عدالت و توسعه و با توجه به موقعیت راهبردی ترکیه در نزدیکی مرزهای اروپا، وجود زیرساخت‌های انتقال گاز، این کشور به عنوان هاب انرژی جنوب اروپا در منطقه شناخته خواهد شد. در شرایط فعلی مصرف
سالانه گاز طبیعی ترکیه حدودا 50 میلیارد متر مکعب می‌باشد و میزان تولید نفت و گاز این کشور کمتر از سه درصد مصرف سالانه‌اش می‌باشد، و عمده گاز وارداتی آن از طریق خط لوله انتقال گاز روسیه، آذربایجان و ایران انجام می‌گیرد.همچنین آمریکا و قطر به همراه نیجریه و الجزایر تامین‌کننده ال‌ان‌جی یا گاز طبیعی مایع مورد نیاز ترکیه هستند.در سالیان گذشته روسیه تامین‌کننده نصف گاز مصرفی ترکیه بود تا اینکه به تدریج با افزایش ظرفیت صادرات گاز آذربایجان به ترکیه با هدف صادرات به اروپا، سهم روسیه در سبد انرژی ترکیه کاهش یافت. ایران نیز به طور متوسط سالانه حدودا 8 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به این کشور صادر می‌کند. با کشف میدان گازی در دریای سیاه با ظرفیت 320میلیارد متر مکعب که از آن به عنوان بزرگترین اکتشاف گاز طبیعی تاریخ ترکیه یاد میشود این کشور برای استخراج گاز از میدان کشف شده با چالش‌های متعدد سیاسی، حقوقی اقتصادی و فنی روبرو است، ولی این کشور اراده جدی خویش را بارها در حوزه انرژی نشان داده است. اما اکنون با این کشف عظیم در دریای سیاه آیا ایران که یکی از تامین‌کنندگان اصلی گاز طبیعی ترکیه هست، دچار چالش میشود یا نه؟ این موضوع را بایستی در ابعاد مختلف فنی، اقتصادی و سیاسی تحلیل کرد.
از نظر فنی، همانطور که گفته شد، سبد گاز مصرفی سالانه ترکیه حدودا ۵۰ میلیارد متر مکعب در بخش‌های مختلف خانگی، نیروگاهی، صنعتی و... می‌باشد.
این در شرایطی است که بر حسب تکنولوژی‌های به کار رفته و نوع سازنده مخزن در بهترین حالت
حدودا 50 الی 70درصد گاز مخزن قابل برداشت می‌باشد. یعنی ترکیه در بهترین شرایط از 320 میلیارد متر مکعب حدود ۲۲۰ میلیارد متر مکعب برداشت خواهد نمود که تقریبا برابر ۵سال گاز مصرفی فعلی این کشور است. این رقم در مقایسه با حجم گاز استخراج شده از پارس جنوبی که ۱/۲میلیارد متر مکعب در روز است که نصف نصف بین ایران و قطر استخراج میشود رقم چندان بالایی نمی‌باشد، از طرفی طبیعتا برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاری این میدان به گونه‌ای نخواهد بود که این کشور تمامی گاز کشف شده را در 5سال استخراج نماید، و فرآوری و استخراج گاز به مرور زمان انجام خواهد گرفت، همچنین بسیاری از خانوار‌های شهری ترکیه به سیستم گازرسانی دسترسی ندارند و عمدتا نیاز گرمایشی خود را از طریق زغال سنگ تامین می‌کنند، لذا با توجه به حجم گاز مصرفی فعلی این کشور، چشم‌انداز نیاز تامین گازی و حجم گاز قابل استخراج احتمال حذف یکی از واردکنندگان گازی با توجه به سرمایه‌گذاری‌های کلان این کشور در حوزه ترانزیت گازی انجام شده از احتمال کمتری برخوردار است.
از نظر اقتصادی بر اساس اهداف تعیین شده اقتصادی، هدف ترکیه قرار گرفتن در لیست 6 اقتصاد برتر جهان می‌باشد. طبیعتاً هر رشد اقتصادی به تبع آن نیازمند مصرف انرژی است با این حال ترکیه در سال‌های آینده چنانچه دچار رکود نشود گاز مصرفی آن نیز رشد خواهد داشت لذا این مقدار گاز کشف شده نمی‌تواند جوابگوی نیاز عمده آن در کوتاه مدت باشد. از طرفی دیگر کشور ترکیه برای استخراج گاز میدان کشف شده نیازمند سرمایه‌گذاری کلان در این حوزه خواهد بود با توجه به نوع میدان و گستردگی آن و تکنولوژی قابل استفاده در آن هنوز اطلاعات دقیقی در این خصوص وجود ندارد ولی از نظر سود و صرفه طبیعتاً سرمایه‌گذاری در این میدان‌ها به گونه‌ای نخواهد بود که کل تاسیسات برای بهره‌برداری صرفا ۵ یا ۷سال استفاده شود لذا حجم استخراج گاز کشف شده نمی‌تواند ارقام بسیار بالایی باشد که بازارهای گاز وارداتی را دچار چالش بلند مدت کند، همچنین با توجه به قیمت جهانی گاز و سود و صرفه سرمایه‌گذاری هنوز تردیدهای فراوانی در خصوص استخراج اقتصادی گاز میدان یاد شده وجود دارد. با توجه به مراودات تجاری بین ایران و ترکیه نظر به اینکه تراز تجاری بین دو کشور به گونه‌ای است که سبد صادراتی عمده ایران به ترکیه گازطبیعی می‌باشد لذا در صورت حذف واردات گاز از ایران مبادلات تجاری تعیین شده با هدف راهبردی ۳۰ میلیارد دلار بین دو کشور دچار چالش جدی خواهد بود.
اما از نقطه نظر سیاسی و امنیتی صادرات گاز ایران به ترکیه با چالش عمده روبرو است. چالش اول امنیت گازصادراتی به این کشور است. از زمان احداث خط لوله انتقال گاز ترکیه با دو چالش امنیت خط لوله، حوادث تروریستی و بدعهدی تامین گاز به حجم تعیین شده در قرارداد بالاخص در فصول سرد سال می‌باشد که بارها در دادگاه بین‌المللی مورد مناقشه قرار گرفته است، حوادث تروریستی انجام شده در خاک ترکیه، باعث شده که کشور در طی سالیان گذشته کمبود گاز ایران را از خطوط گاز داخلی خود تامین نماید به طوری که در سال جاری که خط لوله گاز صادراتی
ایران به ترکیه در فروردین منفجر شد تا تیر ماه ترکیه بدون اینکه از ایران گاز وارد کند با مشکلی خاصی در تامین انرژی مورد نیاز خویش مواجه نشد. چالش بعدی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران می‌باشد که در صورت قرار‌گیری صادرات گاز ایران در لیست تحریم‌ها و فشار‌های وارده به ترکیه می‌تواند واردات گاز از ایران را کاهش دهد.
در یک جمع‌بندی کلی به نظر می‌رسد ترکیه از نظر استراتژیک به دنبال بهره‌برداری از گاز میدان دریای سیاه خواهد بود، همچنین در کنار این موضوع تردیدهای فراوانی برای استخراج اقتصادی از این مخزن وجود دارد، لذا از این منظر، کشف میدان گازی دریای سیاه نمی‌تواند صادرات گاز به این کشور را دچار مشکل نماید. با توجه به راهبرد اقتصادی بین ایران و ترکیه با هدف 30 میلیارد دلار و تراز تجاری بین این کشور که عمده صادرات به این کشور گاز می‌باشد به نظر نمی‌رسد صادرات گاز به این کشور دچار تهدید شود. اما آنچه که می‌تواند صادرات گاز به ترکیه را دچار چالش نماید، اکتشافات بعدی این کشور در دریای سیاه و مدیترانه و تنوع بخشی سبد گاز وارداتی، همچنین تبدیل این کشور به هاب انرژی در حوزه انتقال گازرسانی از مخازن آذربایجان به اروپا و برنامه این کشور برنامه‌های برای صادرات گاز ترکمنستان از طریق دریای خزر و
مهمتر از همه تحولات سیاسی و اقتصادی بین این کشور و ایران خواهد شد. در
کوتاه مدت به نظر می‌رسد با اتمام قرارداد گازی بین ایران و ترکیه در سال 2026 با توجه به اینکه تاکنون مذاکرات برای تمدید این قرارداد به نتیجه نرسیده است، قدرت
چانه زنی این کشور برای قیمت گاز صادراتی را افزایش دهد.
سایر اخبار این روزنامه
مکانیزم ماشه پیشنهاد چه کسی بود؟
خودکشی‌های کنکوری؛ چه کسی مقصر است؟
اقتصاد کشور به هیچ وجه نباید به تحولات خارجی پیوند بخورد
نروژ برای صنعت نفت عراق آستین بالا زد
گمانه‌زنی جدید؛ «اون» به کما رفته است!
ارائه درخواست لغو توقیف روزنامه «جهان صنعت»
فردای انتخابات در آمریکا چه اتفاقی می‌افتد؟
پول از بورس خارج نمی‌شود تبخیر میشود
سیگنال برای پراید 120 میلیون تومانی با توجیهات تخیلی!
زجر مردم بی‌خبری مدیران
عدم توزیع قدرت اولین عامل انسداد
این خون جاودانه
کشف میدان گازی ترکیه و چالش‌های صادرات گاز به این کشور
تنش آبی فقرزاست
